Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Суперлёг. чтение
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  1. 5  

Каталог тем
Лёг.истор.
  1. 1  
  1. 2  
  1. 3  
  1. 4  
  1. 5  
  1. 6  
  1. 7  
 Истории о детях
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  2. 6  
  2. 7  
 Занимательное чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
 Казахский по уровням
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  4. 1  
  5. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  4. 2  
  5. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  4. 3  
  5. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  4. 4  
  5. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
  4. 5  
  5. 5  
  2. 6  
  3. 6  
 Лёгкое чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Короткие истории
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Кирил/Latyn 

Казахский по уровням

Уровень 2, страница 4
Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор идеи, составитель и переводчик текстов
с английского языка на русский: Андрей Краснов

      61. Тамаша атай
      Робинсон мырза тамаша атай еді. Айналадағы бүлдіршіндердің барлығы оны жақсы көретін. Оларға әрдайым қандай да бір қызықты оқиғалар айтып, көңілді ойындар ойнауға үйрететін. Әр жексенбі сайын балаларға балмұздақ әперетін еді. Балақайлар атайға бауыр басқан.
      Жексенбінің бірінде балақайлар атайдың есіктен шығатынын тосып отырған болатын. Ол көрінбей қойды, сөйтсе Робинсон мырза қайтыс болған екен. Сол кеште үйдің іші бүлдіршіндердің жасына толды.
      Балалар әр жексенбі сайын түс ауа Робинсон мырзаның қабірінің басында жиналатын болды. Бұл осылай ұзақ жылдар бойы жалғасты, барлығы ортаға жиналып, ескі әңгімелерін айтатын болды. Олар әрқашан балмұздақ сатып алатын болды.

      61. Tamaşa atai
      Robinson myrza tamaşa atai edı. Ainaladağy büldırşınderdıñ barlyğy ony jaqsy köretın. Olarğa ärdaiym qandai da bır qyzyqty oqiğalar aityp, köñıldı oiyndar oinauğa üiretetın. Är jeksenbı saiyn balalarğa balmūzdaq äperetın edı. Balaqailar ataiğa bauyr basqan.
      Jeksenbınıñ bırınde balaqailar ataidyñ esıkten şyğatynyn tosyp otyrğan bolatyn. Ol körınbei qoidy, söitse Robinson myrza qaitys bolğan eken. Sol keşte üidıñ ışı büldırşınderdıñ jasyna toldy.
      Balalar är jeksenbı saiyn tüs aua Robinson myrzanyñ qabırınıñ basynda jinalatyn boldy. Būl osylai ūzaq jyldar boiy jalğasty, barlyğy ortağa jinalyp, eskı äñgımelerın aitatyn boldy. Olar ärqaşan balmūzdaq satyp alatyn boldy.
Скрыть текст
      62. Пайдасыз және еріншек адам
      Күнделікті таңертеңгісін кофе алу үшін Митчелл жергілікті кафеге баратын. Ол әрдайым кафе сыртында отыратын баспанасы жоқ ер адамға көретін. Ол ер адам кафеден шыққан келушілерді тосып, олардан тиын-тебен сұрап отырады. Баспанасыз ер адам жылы шырайлы болғанымен, Митчелл оны ұнатпайтын еді. "Ол еріншек, әрі пайдасыз" - дейтін ол.
      Бір күні Митчелл жұмысқа кеш қалып жатқан еді, ол кафеден ұшып шығып, лезде машинасына бет алды. Ол өте асығыс болған соң, жолдағы машиналарға қарамай жүрді, бір мезетте оның бар көргені, оған қарай жүріп келе жатқан ақ жүк көлігі еді. Бағына, сол сәтте баспанасыз ер адам Митчеллды құтқару үшін итеріп жіберді. Осы жағдайдан соң, Митчелл бұл адамға күнде таңертеңгісін 5 доллар беріп тұратын болды.

      62. Paidasyz jäne erınşek adam
      Kündelıktı tañerteñgısın kofe alu üşın Mişell jergılıktı kafege baratyn. Ol ärdaiym kafe syrtynda otyratyn baspanasy joq er adamğa köretın. Ol er adam kafeden şyqqan keluşılerdı tosyp, olardan tiyn-teben sūrap otyrady. Baspanasyz er adam jyly şyraily bolğanymen, Mişell ony ūnatpaityn edı. "Ol erınşek, ärı paidasyz" - deitın ol.
      Bır künı Mişell jūmysqa keş qalyp jatqan edı, ol kafeden ūşyp şyğyp, lezde maşinasyna bet aldy. Ol öte asyğys bolğan soñ, joldağy maşinalarğa qaramai jürdı, bır mezette onyñ bar körgenı, oğan qarai jürıp kele jatqan aq jük kölıgı edı. Bağyna, sol sätte baspanasyz er adam Mişelldy qūtqaru üşın iterıp jıberdı. Osy jağdaidan soñ, Mişell būl adamğa künde tañerteñgısın 5 dollar berıp tūratyn boldy.
Скрыть текст
      63. Қайтпайтын аңдушы
      Саманта Вильямс әдемі әрі жас әйел болатын. Еркектер әрқашан оны кездесуге шақыратын. Самантаға ешқандай адам керек емес еді. Бұл көп ер адамдардың жүрегін жаралайтын. Алайда ер адамдардың көбі берілмейтін.
      Бір күні бір ер адам Самантаны бір шыны кофе ішуге шақырды. Ол бас тартқанда ер адам қатты ашуланды. Саманта қайда барса да, әлгі адам оны аңдуды бастады. Саманта артқа қараған сайын әлгі адамның жақын маңда тығылып тұрғанын байқайтын. Самантаны қорқыныш биледі. Оны қайтпайтын қайсарлықпен аңдитын. Саманта полицияға хабарласып, көмек сұрады. "Алаңдамаңыз" - деді оған. "Мүмкін, бұл сіздің елесіңіз шығар". Екі күннен соң Саманта із- түзсіз жоғалып кетті.

      63. Qaitpaityn añduşy
      Samanta Viläms ädemı ärı jas äiel bolatyn. Erkekter ärqaşan ony kezdesuge şaqyratyn. Samantağa eşqandai adam kerek emes edı. Būl köp er adamdardyñ jüregın jaralaityn. Alaida er adamdardyñ köbı berılmeitın.
      Bır künı bır er adam Samantany bır şyny kofe ışuge şaqyrdy. Ol bas tartqanda er adam qatty aşulandy. Samanta qaida barsa da, älgı adam ony añdudy bastady. Samanta artqa qarağan saiyn älgı adamnyñ jaqyn mañda tyğylyp tūrğanyn baiqaityn. Samantany qorqynyş biledı. Ony qaitpaityn qaisarlyqpen añdityn. Samanta polisiağa habarlasyp, kömek sūrady. "Alañdamañyz" - dedı oğan. "Mümkın, būl sızdıñ elesıñız şyğar". Ekı künnen soñ Samanta ız- tüzsız joğalyp kettı.
Скрыть текст
      64. Парашютпен секіруге барайық
      Гаррис жаңа ғана 75-ке толды. Ол өзін сондай кәрі есептеді. Ол жастығының қайтып оралғанын қалады. Баяғыда ол күшті де әдемі болатын. Қазір оның түрі әжімді және толықтау еді. Кезінде ол небір қызықтарды басынан өткізетін. Бір күні ол тіпті аллигатормен арпалысқан еді. Енді ол серуенге шығуға да қатты ерінеді. «Уақыт тез өтіп кетті!» - деп ойлайтын болды. «Мен бұдан былай қайсар болуым керек».
      Гаррис не істейтінін білді. «Мен кідіре ашылып секіретін парашютпен айналысуым керек!» деді ол. Ол өзімен бірге немересін алып шықты. «Қызықтар ізденісіне аттандық!» - деді ол оған. Олар аэропортқа келгенде, Гаррис ұйықтап жатты. «Көңіл аударма», - деді Гаррис. «Бұл түскі астан кейінгі ұйықтау уақыты ғой».

      64. Paraşütpen sekıruge baraiyq
      Garris jaña ğana 75-ke toldy. Ol özın sondai kärı eseptedı. Ol jastyğynyñ qaityp oralğanyn qalady. Baiağyda ol küştı de ädemı bolatyn. Qazır onyñ türı äjımdı jäne tolyqtau edı. Kezınde ol nebır qyzyqtardy basynan ötkızetın. Bır künı ol tıptı aligatormen arpalysqan edı. Endı ol seruenge şyğuğa da qatty erınedı. «Uaqyt tez ötıp kettı!» - dep oilaityn boldy. «Men būdan bylai qaisar boluym kerek».
      Garris ne ısteitının bıldı. «Men kıdıre aşylyp sekıretın paraşütpen ainalysuym kerek!» dedı ol. Ol özımen bırge nemeresın alyp şyqty. «Qyzyqtar ızdenısıne attandyq!» - dedı ol oğan. Olar aeroportqa kelgende, Garris ūiyqtap jatty. «Köñıl audarma», - dedı Garris. «Būl tüskı astan keiıngı ūiyqtau uaqyty ğoi».
Скрыть текст
      65. Америкалық арман
      Вильсон өз жұмысын жек көретін. Оның бастығы ұсақ-түйекті теретін адам еді. Одан бөлек, жалақысы да жақсы деп айтуға келмейді. Вильсон бәрін тастап кеткісі келді. Бірақ бір кедергі бар, ол - өз екі баласын асырау. "Олар жақсы өмір сүруі тиіс", - деп әрқашан айтатын. Ақырында, өмірін өзгертуге бел буды. Колледжге түсті, күнде кешкісін сабаққа баратын болды, бұрынғы түкке тұрмас жұмысын да тастады.
      Уақыт өте келе білдей бір дәрігер болып, табысы да жақсарды. Сөйтіп жүріп, жанұясымен бірге керемет үй сатып алды, тіпті аппақ қардай қоршау орнатты. Ақыр аяғында ол да өз америкалық арманына қол жеткізді.

      65. Amerikalyq arman
      Vilson öz jūmysyn jek köretın. Onyñ bastyğy ūsaq-tüiektı teretın adam edı. Odan bölek, jalaqysy da jaqsy dep aituğa kelmeidı. Vilson bärın tastap ketkısı keldı. Bıraq bır kedergı bar, ol - öz ekı balasyn asyrau. "Olar jaqsy ömır süruı tiıs", - dep ärqaşan aitatyn. Aqyrynda, ömırın özgertuge bel budy. Kolejge tüstı, künde keşkısın sabaqqa baratyn boldy, būrynğy tükke tūrmas jūmysyn da tastady.
      Uaqyt öte kele bıldei bır därıger bolyp, tabysy da jaqsardy. Söitıp jürıp, janūiasymen bırge keremet üi satyp aldy, tıptı appaq qardai qorşau ornatty. Aqyr aiağynda ol da öz amerikalyq armanyna qol jetkızdı.
Скрыть текст
      66. Пиццаға деген құштарлық
      Кларкта көптеген құмарлықтар болған. Ол жаратылыстану ғылымдарын сүйген еді. Ол керемет жүзгіш болатын. Ол тіпті тамаша ән айтатын. Алайда оның ең үлкен құштарлығы пицца болатын. Ол пиццаны елжіреп жақсы көретін.
      Кларк колледжді химия ғылым дәрежесімен аяқтады. Оның ата-анасы оның болашағына қуана қарады. "Сен үлкен оқымысты боласың" - дейтін әрқашан олар. Кларк оқымысты болғысы келмеді. Оның бар қалағаны пиццерия ашу болатын еді. "Бұл күлкілі" - деді анасы. "Сен ғалым ретінде қанша ақша таба алатын едің, соны ойла!" Кларк ақшаға немқұрайлы қарайтын. Оның бар қалағаны пиццаны пісіру, иісін сезіну және оның әр түрін жеумен күнін өткізу болатын.

      66. Pitsağa degen qūştarlyq
      Klarkta köptegen qūmarlyqtar bolğan. Ol jaratylystanu ğylymdaryn süigen edı. Ol keremet jüzgış bolatyn. Ol tıptı tamaşa än aitatyn. Alaida onyñ eñ ülken qūştarlyğy pitsa bolatyn. Ol pitsany eljırep jaqsy köretın.
      Klark kolejdı himia ğylym därejesımen aiaqtady. Onyñ ata-anasy onyñ bolaşağyna quana qarady. "Sen ülken oqymysty bolasyñ" - deitın ärqaşan olar. Klark oqymysty bolğysy kelmedı. Onyñ bar qalağany pisseria aşu bolatyn edı. "Būl külkılı" - dedı anasy. "Sen ğalym retınde qanşa aqşa taba alatyn edıñ, sony oila!" Klark aqşağa nemqūraily qaraityn. Onyñ bar qalağany pitsany pısıru, iısın sezınu jäne onyñ är türın jeumen künın ötkızu bolatyn.
Скрыть текст
      67. Қызметі жоғарылауды көздеді
      Элизабет Паркер жұмысында жоғарылайтын күнді өте күтіп жүр, өйткені бұл компанияда ол үш жыл еңбек етіп келеді. "Жалақымды өсіретін кез келді. Менің бұған лайықты екеніме кәміл сенемін", - деп ойлайды ол. Элизабет жұмыс орнындағы ең талпынысы жоғары қызметкер. Оның бастығы жаңа орынбасар іздеп жатты. Элизабет өзін таңдайды деп сенді.
      Осыдан бір ай бұрын жұмысқа жаңа қызметкер қабылданған еді. Ол өте әдемі болғанымен, өте еріншек еді. Элизабеттің бастығы жаңа қызметкерге көңілі ауғаны сонша, орынбасарлық қызметті соған тапсырды. Элизабет бұл мәселеге қатты таң қалып, сол күні-ақ жұмыстан шығып кетті.

      67. Qyzmetı joğarylaudy közdedı
      Elizabet Parker jūmysynda joğarylaityn kündı öte kütıp jür, öitkenı būl kompaniada ol üş jyl eñbek etıp keledı. "Jalaqymdy ösıretın kez keldı. Menıñ būğan laiyqty ekenıme kämıl senemın", - dep oilaidy ol. Elizabet jūmys ornyndağy eñ talpynysy joğary qyzmetker. Onyñ bastyğy jaña orynbasar ızdep jatty. Elizabet özın tañdaidy dep sendı.
      Osydan bır ai būryn jūmysqa jaña qyzmetker qabyldanğan edı. Ol öte ädemı bolğanymen, öte erınşek edı. Elizabettıñ bastyğy jaña qyzmetkerge köñılı auğany sonşa, orynbasarlyq qyzmettı soğan tapsyrdy. Elizabet būl mäselege qatty tañ qalyp, sol künı-aq jūmystan şyğyp kettı.
Скрыть текст
      68. Жазғы тоқыма
      Миссис Эдамс тоқу курсын бітірді. Ол тоқудың сонша қызықты боларын білмеп еді, бірақ іс тоқуды жақсы көріп кетумен аяқталды. Ол күні-түні тоқитын болды. Алдымен ол жамылғылар дайындаудан тәжірибеленді. Сосын бас киімдер мен қолғаптар тоқуды үйренді. Ол тіпті шұлықтар мен шалбарлар тоқуға тырысты.
      Бір айдың ішінде ол барлық немерелеріне он шақты тоқылған бұйым сыйлады. Балалар оларды әрдайым киіп жүреді деп күткен. Жаздың ортасы еді. Балалар іш көйлек пен шолақ шалбармен жүргілері келді. Мойынорағыш және свитермен емес. Олар әжесінен тоқуды тоқтатуын сұрады.

      68. Jazğy toqyma
      Missis Edams toqu kursyn bıtırdı. Ol toqudyñ sonşa qyzyqty bolaryn bılmep edı, bıraq ıs toqudy jaqsy körıp ketumen aiaqtaldy. Ol künı-tünı toqityn boldy. Aldymen ol jamylğylar daiyndaudan täjıribelendı. Sosyn bas kiımder men qolğaptar toqudy üirendı. Ol tıptı şūlyqtar men şalbarlar toquğa tyrysty.
      Bır aidyñ ışınde ol barlyq nemerelerıne on şaqty toqylğan būiym syilady. Balalar olardy ärdaiym kiıp jüredı dep kütken. Jazdyñ ortasy edı. Balalar ış köilek pen şolaq şalbarmen jürgılerı keldı. Moiynorağyş jäne svitermen emes. Olar äjesınen toqudy toqtatuyn sūrady.
Скрыть текст
      69. Ұлдар да билей алады
      Джо Кэмпбелл 14 жаста едi. Оның үш әпкесi болды, алайда оның ешқандай ағасы не інісі болмады. Оның әкесi онымен бiрге спортпен айналысқанды ұнатты. Джо бұған қарсы болмады. Алайда, Джоның ұнатқаны би едi. Оның барлық әпкелерiне балетке қатысуға рұқсат берiлген едi. Джо да биге қатысқысы келдi. Оның әкесi оған күлдi. Ол Джо әзiлдеп тұр деп ойлады. Әкесi оған: «Сенiң орның футбол командасында», - деп айтты. Бұл Джоның көңіл күйiн түсіріп жіберді. Оны биге жiбермеу әділдікке жатпады. Әпкелерi де бұнымен келiстi.Оның әпкелерi Джоға жасырын түрде би қимылдарын үйреттi. Олар сахнада өнер көрсеткенде Джо олармен бiрге биледi. Оның әкесi оны қатты мақтаныш тұтты.

      69. Ūldar da bilei alady
      Djo Kempbell 14 jasta edı. Onyñ üş äpkesı boldy, alaida onyñ eşqandai ağasy ne ınısı bolmady. Onyñ äkesı onymen bırge sportpen ainalysqandy ūnatty. Djo būğan qarsy bolmady. Alaida, Djonyñ ūnatqany bi edı. Onyñ barlyq äpkelerıne baletke qatysuğa rūqsat berılgen edı. Djo da bige qatysqysy keldı. Onyñ äkesı oğan küldı. Ol Djo äzıldep tūr dep oilady. Äkesı oğan: «Senıñ ornyñ futbol komandasynda», - dep aitty. Būl Djonyñ köñıl küiın tüsırıp jıberdı. Ony bige jıbermeu ädıldıkke jatpady. Äpkelerı de būnymen kelıstı.Onyñ äpkelerı Djoğa jasyryn türde bi qimyldaryn üirettı. Olar sahnada öner körsetkende Djo olarmen bırge biledı. Onyñ äkesı ony qatty maqtanyş tūtty.
Скрыть текст
      70. Шулы көршілер
      Джек Миллер өзінің көршілеріне өте ашулы еді. "Олар мүлдем өзгелермен санаспайды!"-деп ашуланды ол. Оның көршілері өте шулы адамдар еді, олар үйлерінде үш ит, екі құс және ешкі асырады. Бұл жануарлардың біреуі де еш уақытта үнсіз тұрмайтын. Одан бетері, көршілер күні бойы музыканы қосып қоюды ұнататын. Джек бұл әрекеттеріне қарсы болмас еді, алайда көршілерінің музыкасы қатты болғаны сонша, бүкіл аудан еститін. "Бұл соншалықты жаман болмас еді, егер әндері осынша сүйкімсіз болмаса" - дейтін Джек.
      Әйтеуір көп кешікпей бұл көршілері көшіп кетті. Джек бұған шексіз бақытты еді. Енді ол тыныштықпен рахаттанатын болмын деп ойлады. Бірақ, өкінішке орай, жаңадан көшіп келген көршілерінің жаңа туған сәбилері болды. Оның жылағаны бұрынғы көршілерінің бүкіл шуын қосқандағысымен тең болды.

      70. Şuly körşıler
      Djek Miller özınıñ körşılerıne öte aşuly edı. "Olar müldem özgelermen sanaspaidy!"-dep aşulandy ol. Onyñ körşılerı öte şuly adamdar edı, olar üilerınde üş it, ekı qūs jäne eşkı asyrady. Būl januarlardyñ bıreuı de eş uaqytta ünsız tūrmaityn. Odan beterı, körşıler künı boiy muzykany qosyp qoiudy ūnatatyn. Djek būl äreketterıne qarsy bolmas edı, alaida körşılerınıñ muzykasy qatty bolğany sonşa, bükıl audan estitın. "Būl sonşalyqty jaman bolmas edı, eger änderı osynşa süikımsız bolmasa" - deitın Djek.
      Äiteuır köp keşıkpei būl körşılerı köşıp kettı. Djek būğan şeksız baqytty edı. Endı ol tynyştyqpen rahattanatyn bolmyn dep oilady. Bıraq, ökınışke orai, jañadan köşıp kelgen körşılerınıñ jaña tuğan säbilerı boldy. Onyñ jylağany būrynğy körşılerınıñ bükıl şuyn qosqandağysymen teñ boldy.
Скрыть текст
      71. Жиырма бірінші туған күнді тойлағанда
      Андерсонның туған күні болатын, оның жасы 21-ге келді. Достары оған сауық кешін ұйымдастырмақшы болды. Андерсон енді заңды негізде ішімдік іше алатын еді, алайда достары оның көбірек ішімдік ішіп, мас болуын қалады. Андерсон достарының арасына келген кезде, оған текилланың бірінші рөмкесін ұсынды. Оған дәмі ұнамай қалды. Алайда достары тағы біреуін ішуге мәжбүрледі. Кеш бойы түрлі ішімдік түрлерін ішумен болды. "Бұлардың барлығы да дәмсіз!" - деді Андерсон. Кештің соңы бұлыңғыр бола бастады.
      Ертеңгісін Андерсон ұйқысынан оянған кезде, ол өзін нашар сезінді. Басы жарылатындай болды. Асқазаны ауырды. "Енді ешқашан да ішімдік ішпеймін!" - деді ол.

      71. Jiyrma bırınşı tuğan kündı toilağanda
      Andersonnyñ tuğan künı bolatyn, onyñ jasy 21-ge keldı. Dostary oğan sauyq keşın ūiymdastyrmaqşy boldy. Anderson endı zañdy negızde ışımdık ışe alatyn edı, alaida dostary onyñ köbırek ışımdık ışıp, mas boluyn qalady. Anderson dostarynyñ arasyna kelgen kezde, oğan tekillanyñ bırınşı römkesın ūsyndy. Oğan dämı ūnamai qaldy. Alaida dostary tağy bıreuın ışuge mäjbürledı. Keş boiy türlı ışımdık türlerın ışumen boldy. "Būlardyñ barlyğy da dämsız!" - dedı Anderson. Keştıñ soñy būlyñğyr bola bastady.
      Erteñgısın Anderson ūiqysynan oianğan kezde, ol özın naşar sezındı. Basy jarylatyndai boldy. Asqazany auyrdy. "Endı eşqaşan da ışımdık ışpeimın!" - dedı ol.
Скрыть текст
      72. Жоғалған ит
      Филиптің иті өліп қалды. Ол оны төрт жыл асыраған еді. Ол итін өте жақсы көретін. Филипп қатты қайғырды. Филиптің алты жасар қызы итті одан бетер жақсы көретін. "О, жоқ, бұл оның жүрегін жаралайды", - деді Филипп. Ол қайғылы хабарды қызының білгенін қаламады.
      Филипп шындықты айтпауға бел буды. Ол қызына: " Ит қашып кетіпті", - деді. Қызы сағаттар бойы жылады. Иттерінің бар - жоғын тексеру үшін Филипп қызын ертіп, иттерді паналататын жерге келді. Әлбетте, олардың иті онда жоқ еді. Бірақ онда әдемі, сүйкімді күшіктер өте көп еді. Филипп пен қызы үйлеріне жаңа күшікті алып қайтты.

      72. Joğalğan it
      Filiptıñ itı ölıp qaldy. Ol ony tört jyl asyrağan edı. Ol itın öte jaqsy köretın. Filipp qatty qaiğyrdy. Filiptıñ alty jasar qyzy ittı odan beter jaqsy köretın. "O, joq, būl onyñ jüregın jaralaidy", - dedı Filipp. Ol qaiğyly habardy qyzynyñ bılgenın qalamady.
      Filipp şyndyqty aitpauğa bel budy. Ol qyzyna: " it qaşyp ketıptı", - dedı. Qyzy sağattar boiy jylady. itterınıñ bar - joğyn tekseru üşın Filipp qyzyn ertıp, itterdı panalatatyn jerge keldı. Älbette, olardyñ itı onda joq edı. Bıraq onda ädemı, süikımdı küşıkter öte köp edı. Filipp pen qyzy üilerıne jaña küşıktı alyp qaitty.
Скрыть текст
      73. Қашқын күйеу жігіт
      Бұл Скоттың үйлену тойы күні болатын. Ол қатты күйгелектенді. Мен бұған дайын емеспін деп ойлады ол. Оның маңдайы мен алақаны терлеп кетті. Жүрегі қатты соқты. Үрейі қашты. Скотт бас есіктің ашық тұрғанын көрді. Оған ешкім назар аудармады. Ол қашуды шешті.
      Шіркеу шегінен тысқары шыққанда өзін еркін сезінді. Артына көз салғанда оның артынан әлдекімнің жүгіріп келе жатқанын байқады. Ол қалыңдықтың әкесі болатын. Егде адам өте жылдам жүгірді. Әкесі: "Кері қайт!" - деп айқайлады. "Мен бәріне төлеп қойғанмын!"

      73. Qaşqyn küieu jıgıt
      Būl Skottyñ üilenu toiy künı bolatyn. Ol qatty küigelektendı. Men būğan daiyn emespın dep oilady ol. Onyñ mañdaiy men alaqany terlep kettı. Jüregı qatty soqty. Üreiı qaşty. Skott bas esıktıñ aşyq tūrğanyn kördı. Oğan eşkım nazar audarmady. Ol qaşudy şeştı.
      Şırkeu şegınen tysqary şyqqanda özın erkın sezındı. Artyna köz salğanda onyñ artynan äldekımnıñ jügırıp kele jatqanyn baiqady. Ol qalyñdyqtyñ äkesı bolatyn. Egde adam öte jyldam jügırdı. Äkesı: "Kerı qait!" - dep aiqailady. "Men bärıne tölep qoiğanmyn!"
Скрыть текст
      74. Тони Хауктікіндей болмай қойды
      Нельсон жаңа скейтборд алды. Ол тек екі күн жаттықты. Оның достарының барлығы трюктерді орындай білетін. Нельсон өте шыдамсыз болатын. Ол да басқалар секілді трюктерді орындағысы келді. Нельсон баспалдақ аралығы арқылы секірмекші болды.
     "Олай жасама!" - деді жақын досы. "Бұл сондай қиын да емес" - деп Нельсон көндірді. "Тони Хаукта бұл оңай шығады". Бір минуттан кейін Нельсон жерден бір метрдей биіктікте ұшып бара жатты. Нельсонда ақырындатылған түсірілім сезімі болды. Кенеттен ол бетонға гүрс етіп құлады. Оның көзі қарауытып кетті.
      Нельсон ауруханада есін жинады. Оның екі қолы сынған екен. Ең жаманы - оның алдыңғы екі тісінің жоқ болғаны.
      *Ескертпе: Тони Хоук - американдық кәсіпқой скейтбордист.

      74. Toni Hauktıkındei bolmai qoidy
      Nelson jaña skeitbord aldy. Ol tek ekı kün jattyqty. Onyñ dostarynyñ barlyğy trükterdı oryndai bıletın. Nelson öte şydamsyz bolatyn. Ol da basqalar sekıldı trükterdı oryndağysy keldı. Nelson baspaldaq aralyğy arqyly sekırmekşı boldy.
      "Olai jasama!" - dedı jaqyn dosy. "Būl sondai qiyn da emes" - dep Nelson köndırdı. "Toni Haukta būl oñai şyğady". Bır minuttan keiın Nelson jerden bır metrdei biıktıkte ūşyp bara jatty. Nelsonda aqyryndatylğan tüsırılım sezımı boldy. Kenetten ol betonğa gürs etıp qūlady. Onyñ közı qarauytyp kettı.
      Nelson auruhanada esın jinady. Onyñ ekı qoly synğan eken. Eñ jamany - onyñ aldyñğy ekı tısınıñ joq bolğany.
      *Eskertpe: Toni Houk - amerikandyq käsıpqoi skeitbordist.
Скрыть текст
      75. Акуланың шабуыл жасауы
      Мартин – мұхиттағы ұзын дистанцияларға жүзетін жүзуші. Күн сайын таңертең ол Эрмоса Бич жағажайында жаттығады. Бір күні таңертең ол үлкен ақ акулаға тап болды. Оны бір секунд қана көріп, акула Мартиннің қабырғаларына соққы берді. Мартиннің достары оны жағажайға шығарды. Ол тым көп қан жоғалтқан екен. Бақытына орай, Мартин әйтеуір аман қалды. Ешқандай мүшесі де зақымданған жоқ.
      Жазылған соң, Мартин қайтадан мұхитқа жүзуге аттанды. Ол акулалардан қорықпайтын: "Акулалар адамға сирек шабуыл жасайды", – деді Мартин. "Мұхит – олардың үйі. Адамдар жай ғана қонақтар деп ойлаймын. Оған қоса, бәлкім, сол акуланы қорқытып та алған шығармын".

      75. Akulanyñ şabuyl jasauy
      Martin – mūhittağy ūzyn distansialarğa jüzetın jüzuşı. Kün saiyn tañerteñ ol Ermosa Biş jağajaiynda jattyğady. Bır künı tañerteñ ol ülken aq akulağa tap boldy. Ony bır sekund qana körıp, akula Martinnıñ qabyrğalaryna soqqy berdı. Martinnıñ dostary ony jağajaiğa şyğardy. Ol tym köp qan joğaltqan eken. Baqytyna orai, Martin äiteuır aman qaldy. Eşqandai müşesı de zaqymdanğan joq.
      Jazylğan soñ, Martin qaitadan mūhitqa jüzuge attandy. Ol akulalardan qoryqpaityn: "Akulalar adamğa sirek şabuyl jasaidy", – dedı Martin. "Mūhit – olardyñ üiı. Adamdar jai ğana qonaqtar dep oilaimyn. Oğan qosa, bälkım, sol akulany qorqytyp ta alğan şyğarmyn".
Скрыть текст
      76. Шаштарына жағымсыз күні
      Энджи Уокер жігітімен жүздесуге жиналып жатты.Оның макияжы дайын болды. Киімі де мінсіз еді. Тек бір мәселе қалған. Шашы адам шошитындай еді.
      Ол шашын бір сағат бойы шаш щеткамен тарады. Бірақ олар еш жақсармады. Жүздесуді белгілеген адамы жарты сағаттан соң келетін еді. "Не істейтінімді білмеймін!" – деп айқайлады анасына. "Бұйралап көрсеңші", – деп ұсынды анасы. Энджи шашты түзететінді қосты да, оған шаштарын орады. Бір кезде ол жағымсыз иісті сезді. Оның шаштары күйіп жатыр екен! Шаш түзейтінді шешкенде, оның бір уыс шашы түсіп қалды. "Бұл белгі", – деп айқайлап жіберді Энджи. "Мен жүздесуді болдырмаймын!"

      76. Şaştaryna jağymsyz künı
      Endji Uoker jıgıtımen jüzdesuge jinalyp jatty.Onyñ makiajy daiyn boldy. Kiımı de mınsız edı. Tek bır mäsele qalğan. Şaşy adam şoşityndai edı.
      Ol şaşyn bır sağat boiy şaş şetkamen tarady. Bıraq olar eş jaqsarmady. Jüzdesudı belgılegen adamy jarty sağattan soñ keletın edı. "Ne ısteitınımdı bılmeimın!" – dep aiqailady anasyna. "Būiralap körseñşı", – dep ūsyndy anasy. Endji şaşty tüzetetındı qosty da, oğan şaştaryn orady. Bır kezde ol jağymsyz iıstı sezdı. Onyñ şaştary küiıp jatyr eken! Şaş tüzeitındı şeşkende, onyñ bır uys şaşy tüsıp qaldy. "Būl belgı", – dep aiqailap jıberdı Endji. "Men jüzdesudı boldyrmaimyn!"
Скрыть текст
      77. Оның жаңа қызы
      Джон Томпсон ақыры өзіне қызды тапты. Ол өте әдемі болды. Джон одан айырылмас үшін бәрін істеді. Оның қызы дүйсенбі күні таңғы сағат 6-да жүгіруге барғысы келді. Джон ұзағырақ ұйықтағысы келді. Ол сонда да онымен барды. Сейсенбі күні оның қызы дүкенге барғысы келді. Джон дүкен аралағанды жек көреді. Бірақ, Джон сонда да құрбысымен бірге барды. Сәрсенбі күні Джонның құрбысы серуендеуге барғысы келді. Саябаққа Джонның аллергиясы бар. Дегенмен ол құрбысының бақытты сезінуі үшін барды.
      Бейсенбі күні Джон өте шаршаңқы болды. Оған құрбысы телефон шалды. Джон тұтқаны көтермейін деп шешті. Маған өзімнің қызымнан гөрі, диваным қаттырақ ұнайды деп ойлаймын, - деді ол.

      77. Onyñ jaña qyzy
      Djon Tompson aqyry özıne qyzdy tapty. Ol öte ädemı boldy. Djon odan aiyrylmas üşın bärın ıstedı. Onyñ qyzy düisenbı künı tañğy sağat 6-da jügıruge barğysy keldı. Djon ūzağyraq ūiyqtağysy keldı. Ol sonda da onymen bardy. Seisenbı künı onyñ qyzy dükenge barğysy keldı. Djon düken aralağandy jek köredı. Bıraq, Djon sonda da qūrbysymen bırge bardy. Särsenbı künı Djonnyñ qūrbysy seruendeuge barğysy keldı. Saiabaqqa Djonnyñ alergiasy bar. Degenmen ol qūrbysynyñ baqytty sezınuı üşın bardy.
      künı Djon öte şarşañqy boldy. Oğan qūrbysy telefon şaldy. Djon tūtqany kötermeiın dep şeştı. Mağan özımnıñ qyzymnan görı, divanym qattyraq ūnaidy dep oilaimyn, - dedı ol.
Скрыть текст
      78. Түлектердің кездесуі
      Крис Миллер колледж кезіндегі өзінің өмірін жек көрген. Ол өте толық болатын. Барлық тобындағы студенттер оны мазақтайтын. Оған артық салмақтан арылу қиын болатын. Адамдар оны мазақтауды қоймайтын. Колледжді аяқтағаннан кейін оның гимнастика залына баруға уақыты табылды. Ол күнде жаттықты. Нәтижесінде Крис суға шомылу костюмінің моделі болды. Ол танымал бола бастады.
      Он бес жыл өткеннен кейін колледждің түлектерінің кездесуі болды. Басында оны ешкім тани алмады. Ол жақсы сымбатты әдемі жігіт болып көрінді. Ол да ешкімді тани алмады. Барлығы толық және ұсқынсыз болып кетіпті.

      78. Tülekterdıñ kezdesuı
      Kris Miller kolej kezındegı özınıñ ömırın jek körgen. Ol öte tolyq bolatyn. Barlyq tobyndağy studentter ony mazaqtaityn. Oğan artyq salmaqtan arylu qiyn bolatyn. Adamdar ony mazaqtaudy qoimaityn. Kolejdı aiaqtağannan keiın onyñ gimnastika zalyna baruğa uaqyty tabyldy. Ol künde jattyqty. Nätijesınde Kris suğa şomylu kästömınıñ modelı boldy. Ol tanymal bola bastady.
      On bes jyl ötkennen keiın kolejdıñ tülekterınıñ kezdesuı boldy. Basynda ony eşkım tani almady. Ol jaqsy symbatty ädemı jıgıt bolyp körındı. Ol da eşkımdı tani almady. Barlyğy tolyq jäne ūsqynsyz bolyp ketıptı.
Скрыть текст
      79. Ендігәрі үй жануарларын ұстамайтын боламын
      Джеки Дэвис өмірінде үй жануарларын ұстап көрмеген. Ол әрқашан бір үй жануарын асырағысы келді. Зоодүкенге барып, балық сатып алды. "Балықты асыраған онша қиын емес сияқты", – деп ойлады. Бір апта өткен соң, әлгі балығы өліп қалды. "Суы лас болған шығар!" – деді Джеки. Балыққа бір-ақ рет тамақ берген екен.
      Джеки қайтадан зоодүкенге барады. Балықтан үлкенірек бірдеңе аламын деп ойлады да, бір құс сатып алды. Құс болса, екі аптадан соң өліп қалды. "Осы құс ауру болса керек!" – деді Джеки. Тамақ салатын ыдыстың ішінде тамақтың болмағанын байқаған да жоқ.
      Джеки зоодүкенге үшінші рет барды. Енді ит сатып алып, иті бір аптадан соң қашып кетті. Ашыққаны сонша, тамақ сататын фургонның артынан қалмай жүгірді.

      79. Endıgärı üi januarlaryn ūstamaityn bolamyn
      Djeki Devis ömırınde üi januarlaryn ūstap körmegen. Ol ärqaşan bır üi januaryn asyrağysy keldı. Zoodükenge baryp, balyq satyp aldy. "Balyqty asyrağan onşa qiyn emes siaqty", – dep oilady. Bır apta ötken soñ, älgı balyğy ölıp qaldy. "Suy las bolğan şyğar!" – dedı Djeki. Balyqqa bır-aq ret tamaq bergen eken.
      Djeki qaitadan zoodükenge barady. Balyqtan ülkenırek bırdeñe alamyn dep oilady da, bır qūs satyp aldy. Qūs bolsa, ekı aptadan soñ ölıp qaldy. "Osy qūs auru bolsa kerek!" – dedı Djeki. Tamaq salatyn ydystyñ ışınde tamaqtyñ bolmağanyn baiqağan da joq.
      Djeki zoodükenge üşınşı ret bardy. Endı it satyp alyp, itı bır aptadan soñ qaşyp kettı. Aşyqqany sonşa, tamaq satatyn furgonnyñ artynan qalmai jügırdı.
Скрыть текст
      80. Ақ көйлек
      Дженни Картерге ақ көйлек керек болды. Ол бұл көйлекті төрт ай бұрын дүкеннің витринасынан көрген. Көйлек өте қымбат еді. Дженни оны сатып алу үшін ақшасын жинады. Ақыры оны алатындай жеткілікті ақша пайда болды. Банкте қолма-қол ақшаға айналдырып алды. Сосын ол әмбебап дүкеніне жүгірді. Ол көйлекті киіп көрді. Ол оған еш мінсіз қонды.
      Дженни көйлектің құнын төледі. Ол оны көшеге бірден киіп шығуды ұйғарды. Келбетінде қуаныш күлкісі бар ол жаяужолда тұрды. Жанынан үлкен шалшықты кешіп, автокөлік өте шықты. Барлық шалшық су Дженнидің көйлегіне шашырады. Дүкеннің есігінен басын шығарған әйел: «Біз ақшаны кейін қайтармаймыз», - деп айқайлады Дженниге.

      80. Aq köilek
      Djenni Karterge aq köilek kerek boldy. Ol būl köilektı tört ai būryn dükennıñ vitrinasynan körgen. Köilek öte qymbat edı. Djenni ony satyp alu üşın aqşasyn jinady. Aqyry ony alatyndai jetkılıktı aqşa paida boldy. Bankte qolma-qol aqşağa ainaldyryp aldy. Sosyn ol ämbebap dükenıne jügırdı. Ol köilektı kiıp kördı. Ol oğan eş mınsız qondy.
      Djenni köilektıñ qūnyn töledı. Ol ony köşege bırden kiıp şyğudy ūiğardy. Kelbetınde quanyş külkısı bar ol jaiaujolda tūrdy. Janynan ülken şalşyqty keşıp, avtokölık öte şyqty. Barlyq şalşyq su Djennidıñ köilegıne şaşyrady. Dükennıñ esıgınen basyn şyğarğan äiel: «Bız aqşany keiın qaitarmaimyz», - dep aiqailady Djennige.
Скрыть текст


В подготовке текстов на казахском языке участвовали пользователи сайта sozdik.kz:
Aidana Bissekesh, Раушан Муталипова, Бахытжан Ертай, Айгерим Ержанова, Аяулым Орынгали, Еркежан Каймоллаева, Janerke Kurmanalinova, Акжайык Сабырбаева, Assel Kanybekova, Гульнар Абдраимова, Жадыра Қайратқызы, Feruza Moldashova, Акнур Жунусова, Мади Толегенов, Майра Фазыл, Маржанай Ташимова, Мира Сембайкызы и другие.
Корректор текстов на казахском языке: Атлас Кудайбергенова



© Татьяна Валяева,  2007–2023
 <<  Казахский по уровням. Ур.2, стр.3 Вернуться к началу Казахский по уровням. Ур.2, стр.5  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Сөйлесейік»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга