Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Суперлёг. чтение
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  1. 5  

Каталог тем
Лёг.истор.
  1. 1  
  1. 2  
  1. 3  
  1. 4  
  1. 5  
  1. 6  
  1. 7  
 Истории о детях
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  2. 6  
  2. 7  
 Занимательное чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
 Казахский по уровням
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  4. 1  
  5. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  4. 2  
  5. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  4. 3  
  5. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  4. 4  
  5. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
  4. 5  
  5. 5  
  2. 6  
  3. 6  
 Лёгкое чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Короткие истории
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Кирил/Latyn 

Лёгкие истории (Easy Stories)

Страница 5
Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор идеи, составитель и переводчик текстов
с английского языка на русский: Андрей Краснов

      81. Ұйықтап кеткен ұшқыштар
      Қараңғы түн еді. Ұшақ ауамен тез ұшып келеді. Ол сағатына 800 шақырым жылдамдықпен ұшып келе жатты. Ол өте үлкен жылдамдық. Пойыз да, автобус та мұндай жылдамдықпен жүрмейді. Кеме де мұндай жылдамдықпен жүзбейді. Екі ұшқыштың ұйқысы келді. Олар ұйықтап кетті. Ұшақ қаланың шет жанынан ұшып өтті. Олар оянып кетті. Ұшақты қалаға қарай бұрды. Олар ұшақты әуежайға қондырды. Олардың басшылары ашу үстінде болатын. Ол: Ұшақтың кешігуіне не себеп болды? Екеуің ұйықтап қалдыңдар ма? – деді. Екеуі: Жоқ, әрине, бастық – деді.

      81. Ūiyqtap ketken ūşqyştar
      Qarañğy tün edı. Ūşaq auamen tez ūşyp keledı. Ol sağatyna 800 şaqyrym jyldamdyqpen ūşyp kele jatty. Ol öte ülken jyldamdyq. Poiyz da, avtobus ta mūndai jyldamdyqpen jürmeidı. Keme de mūndai jyldamdyqpen jüzbeidı. Ekı ūşqyştyñ ūiqysy keldı. Olar ūiyqtap kettı. Ūşaq qalanyñ şet janynan ūşyp öttı. Olar oianyp kettı. Ūşaqty qalağa qarai būrdy. Olar ūşaqty äuejaiğa qondyrdy. Olardyñ basşylary aşu üstınde bolatyn. Ol: Ūşaqtyñ keşıguıne ne sebep boldy? Ekeuıñ ūiyqtap qaldyñdar ma? – dedı. Ekeuı: Joq, ärine, bastyq – dedı.
Скрыть текст
      82. Құлақтың жағдайы
      Оның құлағында кішкентай ауа толған томпақ бар еді. Бұл оны мазалай берді. Ол сөйлегенде жаңғырық естіліп тұратын. Бұл оны қатты мазалады. Ол осы кішкентай ауа толған томпақтан құтылғысы келді. Ол мұрнын қысып, аузын жауып қатты үрлей бастады. Ештеңе болмады. Ол басы су болған ит секілді басын шайқады. Ештеңе болмады. Ол 10 минут басымен тұрды. Ештеңе өзгермеді. Ол саусағын құлағына кіргізіп, тез суырып алды. Ешнәрсе болмады. Дәрігер оған мұрынға арналған тамшылар берді. Тағы да ештеңе болмады. Дәрігер оған құлаққа арналған тамшылар берді. Ол да көмектеспеді. Ол қыста серуендеп жүр еді. Ол мұзда тайып жығылып, басымен тротуарға құлады. Томпақ жоқ болып кетті!

      82. Qūlaqtyñ jağdaiy
      Onyñ qūlağynda kışkentai aua tolğan tompaq bar edı. Būl ony mazalai berdı. Ol söilegende jañğyryq estılıp tūratyn. Būl ony qatty mazalady. Ol osy kışkentai aua tolğan tompaqtan qūtylğysy keldı. Ol mūrnyn qysyp, auzyn jauyp qatty ürlei bastady. Eşteñe bolmady. Ol basy su bolğan it sekıldı basyn şaiqady. Eşteñe bolmady. Ol 10 minut basymen tūrdy. Eşteñe özgermedı. Ol sausağyn qūlağyna kırgızıp, tez suyryp aldy. Eşnärse bolmady. Därıger oğan mūrynğa arnalğan tamşylar berdı. Tağy da eşteñe bolmady. Därıger oğan qūlaqqa arnalğan tamşylar berdı. Ol da kömektespedı. Ol qysta seruendep jür edı. Ol mūzda taiyp jyğylyp, basymen trotuarğa qūlady. Tompaq joq bolyp kettı!
Скрыть текст
      83. Нашар жігіт
      Ол өзінің сүйікті жігіті туралы ойлады. Ол неге онымен қалды? Ол неге жігітін тастап кетпеді? Ол жігітіне сенбейтін. Жігіті сүйемін деп айтатын. Жігіттің оған деген қарым-қатынасы нашар еді. Ол оған жағымсыз сөздер айтатын. Ол толықсың, аз тамақтану керек деп айтатын. Тағы ол жаман қылықтар көрсететін. Ол туған күніне "99 цент" дүкенінің арзан картасын сыйлады. Ол Рождествоға бір пакет алма сыйлап, барлығын өзі жеп қойды. Оның айтқан сөздеріне, істеген істеріне жылайтын. Кейін жігіті осының бәріне өкінетінін айтатын. Ол әрдайым өкінетінін айтады. Ол жігітін тастап кеткісі келетін. Ол басқа жігіт тауып алғысы келетін. Бірақ ол оны тастай алмады. Ол оны қатты жақсы көретін.

      83. Naşar jıgıt
      Ol özınıñ süiıktı jıgıtı turaly oilady. Ol nege onymen qaldy? Ol nege jıgıtın tastap ketpedı? Ol jıgıtıne senbeitın. Jıgıtı süiemın dep aitatyn. Jıgıttıñ oğan degen qarym-qatynasy naşar edı. Ol oğan jağymsyz sözder aitatyn. Ol tolyqsyñ, az tamaqtanu kerek dep aitatyn. Tağy ol jaman qylyqtar körsetetın. Ol tuğan künıne "99 sent" dükenınıñ arzan kartasyn syilady. Ol Rojdestvoğa bır paket alma syilap, barlyğyn özı jep qoidy. Onyñ aitqan sözderıne, ıstegen ısterıne jylaityn. Keiın jıgıtı osynyñ bärıne ökınetının aitatyn. Ol ärdaiym ökınetının aitady. Ol jıgıtın tastap ketkısı keletın. Ol basqa jıgıt tauyp alğysy keletın. Bıraq ol ony tastai almady. Ol ony qatty jaqsy köretın.
Скрыть текст
      84. Есіктің қоңырауын кім басты?
      Ол телефонмен сөйлесіп отырған. Телефон асханада үстелдің үстінде еді. Ол досымен сөйлесіп жатқан. Олар ауа-райы жөнінде айтып жатқан еді. Жаңбыр жауып тұр. Біреу есікті қақты. Ол есікке барды. Ол есікті ашты. Ешкім болмады. Ол қайтадан телефонға келді. Есікті қайта қақты. Ол телефонмен сөйлесуін жалғастырды. Есікті қайта қақты. Ол әңгімелесіп отыра берді. "Сүрінген ат жаман емес, бір орнында екі рет сүрінген ат жаман", - деп ойлады ол.

      84. Esıktıñ qoñyrauyn kım basty?
      Ol telefonmen söilesıp otyrğan. Telefon ashanada üsteldıñ üstınde edı. Ol dosymen söilesıp jatqan. Olar aua-raiy jönınde aityp jatqan edı. Jañbyr jauyp tūr. Bıreu esıktı qaqty. Ol esıkke bardy. Ol esıktı aşty. Eşkım bolmady. Ol qaitadan telefonğa keldı. Esıktı qaita qaqty. Ol telefonmen söilesuın jalğastyrdy. Esıktı qaita qaqty. Ol äñgımelesıp otyra berdı. "Sürıngen at jaman emes, bır ornynda ekı ret sürıngen at jaman", - dep oilady ol.
Скрыть текст
      85. Ол саған керек пе, керек емес пе?
      Ол інісіне өзінің көлігін ұсынды. Інісі бұл туралы ойланатынын айтты. "Маған ойлану керек", - деді ол. Ол оған бір аптадан кейін хабарласты. "Көлігімді тегін алғың келе ме?" - деді ол. "Мен ойланып жүрмін". "Саған ойлануға көп уақыт керек пе?" - деді ол. Ол білмейтінін айтты. "Маған тағы ойлануға уақыт бер", - деді ол. Әпкесі қайырымдылық қорына хабарласты. Ол: "Сіздерге менің көлігім керек пе, тегін?" - деді. Қайырымдылық қорындағы ер адам иә деді. Ол: "Сізге бұл туралы ойлану керек емес пе?" - деді. Ол: "Маған бұл туралы ойланудың қажеті жоқ. Тегін көлікті алуға кім ойланады?" - деді. Келесі күні ол көлікті алып кетті.

      85. Ol sağan kerek pe, kerek emes pe?
      Ol ınısıne özınıñ kölıgın ūsyndy. Inısı būl turaly oilanatynyn aitty. "Mağan oilanu kerek", - dedı ol. Ol oğan bır aptadan keiın habarlasty. "Kölıgımdı tegın alğyñ kele me?" - dedı ol. "Men oilanyp jürmın". "Sağan oilanuğa köp uaqyt kerek pe?" - dedı ol. Ol bılmeitının aitty. "Mağan tağy oilanuğa uaqyt ber", - dedı ol. Äpkesı qaiyrymdylyq qoryna habarlasty. Ol: "Sızderge menıñ kölıgım kerek pe, tegın?" - dedı. Qaiyrymdylyq qoryndağy er adam iä dedı. Ol: "Sızge būl turaly oilanu kerek emes pe?" - dedı. Ol: "Mağan būl turaly oilanudyñ qajetı joq. Tegın kölıktı aluğa kım oilanady?" - dedı. Kelesı künı ol kölıktı alyp kettı.
Скрыть текст
      86. Жуу мен кептіру
      Ол кір жуатын орынға кетті. Ол асығыс еді. Ол кірлерін жуып кептіріп алуы керек еді. Сосын ол жұмысына баруы керек болатын. Кір машина жұмыс істеп тұрды. Машинаға біреу кір салып қойыпты. Машина тоқтады. Ол қақпағын ашты. Ол дымқыл кірлерді алып шықты. Дымқыл кір бөтен адамдікі болатын. Ол кептіргішке салып, өз кірлерін кір машинаға салды. Ол машинаны қосты. Жарты сағат өткен соң ол өз кірлерін алып , кептіргішке салды. Бір сағаттан кейін кептіргіштен кірлерін алып, жұмысына кетті. Ол дымқыл кірлерді кептіргішке тастап кетті.

      86. Juu men keptıru
      Ol kır juatyn orynğa kettı. Ol asyğys edı. Ol kırlerın juyp keptırıp aluy kerek edı. Sosyn ol jūmysyna baruy kerek bolatyn. Kır maşina jūmys ıstep tūrdy. Maşinağa bıreu kır salyp qoiypty. Maşina toqtady. Ol qaqpağyn aşty. Ol dymqyl kırlerdı alyp şyqty. Dymqyl kır böten adamdıkı bolatyn. Ol keptırgışke salyp, öz kırlerın kır maşinağa saldy. Ol maşinany qosty. Jarty sağat ötken soñ ol öz kırlerın alyp , keptırgışke saldy. Bır sağattan keiın keptırgışten kırlerın alyp, jūmysyna kettı. Ol dymqyl kırlerdı keptırgışke tastap kettı.
Скрыть текст
      87. Оған тұмауға қарсы екпені жасамайды
      Ол мейірбике болып жұмыс істейтін. Тұмау мезгілі болатын. Бірақ оған тұмауға қарсы екпені екпеді. Бірақ басқа мейірбикелердің барлығына екпе екті. Барлық дәрігерлер тұмаудан екпе екті. Бірақ оған екпеді. тұмауға қарсы екпеден ол ауыратын. Ол кішкентай болған кезінде оған екпе жасаған. Тұмауға қарсы екпеден ол қатты ауырды. Ол ұзақ уақыт ауруханада жатқан. Кейін ол үйіне сауығып келді. Ол үш апта төсекте жатты. Ол шамамен бір ай ауырды. Осыдан кейін оған тұмауға қарсы екпені екпейтін болды. Тұмаумен де ол ауырған жоқ. Мен тұмауға қарсы екпені салдырмаймын, тұмаумен де ауырмаймын, - деді ол өз құрбысына.

      87. Oğan tūmauğa qarsy ekpenı jasamaidy
      Ol meiırbike bolyp jūmys ısteitın. Tūmau mezgılı bolatyn. Bıraq oğan tūmauğa qarsy ekpenı ekpedı. Bıraq basqa meiırbikelerdıñ barlyğyna ekpe ektı. Barlyq därıgerler tūmaudan ekpe ektı. Bıraq oğan ekpedı. tūmauğa qarsy ekpeden ol auyratyn. Ol kışkentai bolğan kezınde oğan ekpe jasağan. Tūmauğa qarsy ekpeden ol qatty auyrdy. Ol ūzaq uaqyt auruhanada jatqan. Keiın ol üiıne sauyğyp keldı. Ol üş apta tösekte jatty. Ol şamamen bır ai auyrdy. Osydan keiın oğan tūmauğa qarsy ekpenı ekpeitın boldy. Tūmaumen de ol auyrğan joq. Men tūmauğa qarsy ekpenı saldyrmaimyn, tūmaumen de auyrmaimyn, - dedı ol öz qūrbysyna.
Скрыть текст
      88. Қасқыр сияқты тамақ жеу
      Қыз тамақты тез жейтін. Қыз тамақты тез жегенді жақсы көретін. Қыз қасқыр сияқты тамақ жейтін. "Мен қасқыр сияқтымын", - дейтін қыз. Ер адам ақырын тамақ жейтін. Ер адам тамақты ақырын жегенді жақсы көретін. Ер адам тасбақа сияқты тамақ жейтін. "Сен тасбақа сияқтысың", - дейтін қыз. Қыз үстел басында отырғанда сөйлемейтін. Қыздың барлық істейтіні тамақ жеу еді. Ер адам үстел басында сөйлескені жақсы көретін, жаңалықтар, ауа райы туралы айтатын. Ер адам спорт туралы айтатын. Қыз ұлдың айтқанын тыңдайтын. Қыз басын изеп отыра беретін. Бұл иә дегенді білдіретін. Қыз басын шайқайтын. Бұл жоқ дегенді білдіретін. Қыз ешқашан иә демеген. Қыз ешқашан жоқ демеген. Қыз ешқашан ештеңе демеген. Қыздың бар білетіні - тамақ жеу.

      88. Qasqyr siaqty tamaq jeu
      Qyz tamaqty tez jeitın. Qyz tamaqty tez jegendı jaqsy köretın. Qyz qasqyr siaqty tamaq jeitın. "Men qasqyr siaqtymyn", - deitın qyz. Er adam aqyryn tamaq jeitın. Er adam tamaqty aqyryn jegendı jaqsy köretın. Er adam tasbaqa siaqty tamaq jeitın. "Sen tasbaqa siaqtysyñ", - deitın qyz. Qyz üstel basynda otyrğanda söilemeitın. Qyzdyñ barlyq ısteitını tamaq jeu edı. Er adam üstel basynda söileskenı jaqsy köretın, jañalyqtar, aua raiy turaly aitatyn. Er adam sport turaly aitatyn. Qyz ūldyñ aitqanyn tyñdaityn. Qyz basyn izep otyra beretın. Būl iä degendı bıldıretın. Qyz basyn şaiqaityn. Būl joq degendı bıldıretın. Qyz eşqaşan iä demegen. Qyz eşqaşan joq demegen. Qyz eşqaşan eşteñe demegen. Qyzdyñ bar bıletını - tamaq jeu.
Скрыть текст
      89. Менің тұмауға қарсы вакцинам қайда?
      Тұмауға қарсы вакцина дәріханада жиырма доллар тұрады. Тек санаулы ғана адамдар оны сатып алады. Үлкен кезек жоқ. Кезекте ешкім тұрмайды. Егер вакцина алғың келсе, 20 долларды төлеуің керек. Кезекте тұрудың қажеті жоқ. Бірден алуға болады. Әкім тегін вакциналауды жариялады. Ол былай деді: «Біз барлығыңызға тегін егу жасаймыз. Сенбі күні кітапханаға келіңіздер». Сенбі күні екі мың адам кітапханаға келді. Олар төрт сағат кезекте тұрды. Төрт сағаттан кейін тегін егу аяқталды, өйткені оларда тегін вакцина бітіп қалды. Дәріханада вакцина әдеттегідей көп болатын, алайда тегін болмайтын. Жиырма доллар тұрады.

      89. Menıñ tūmauğa qarsy vaksinam qaida?
      Tūmauğa qarsy vaksina därıhanada jiyrma dollar tūrady. Tek sanauly ğana adamdar ony satyp alady. Ülken kezek joq. Kezekte eşkım tūrmaidy. Eger vaksina alğyñ kelse, 20 dollardy töleuıñ kerek. Kezekte tūrudyñ qajetı joq. Bırden aluğa bolady. Äkım tegın vaksinalaudy jarialady. Ol bylai dedı: «Bız barlyğyñyzğa tegın egu jasaimyz. Senbı künı kıtaphanağa kelıñızder». Senbı künı ekı myñ adam kıtaphanağa keldı. Olar tört sağat kezekte tūrdy. Tört sağattan keiın tegın egu aiaqtaldy, öitkenı olarda tegın vaksina bıtıp qaldy. Därıhanada vaksina ädettegıdei köp bolatyn, alaida tegın bolmaityn. Jiyrma dollar tūrady.
Скрыть текст
      90. Ол маған үйленеді ме?
      Ол тротуармен жалғыз жүріп келе жатты. Ол ешкімге, ештеңеге де көңіл бөлмей келе жатты. Ол өзінің жігіті туралы ойлап келе жатты. Жігіті оны ренжітті, ол оған қазір үйленгісі келмейтінін айтты. Оның кейінірек үйленгісі келді, ал қыздың қазір тұрмысқа шыққысы келді. Оның кейінірек тұрмысқа шыққысы келмеді. Неліктен жігіті қазір үйленгісі келмейді? Мүмкін, оның жігіті кейірек үйленгісі келмейтін шығар. Мүмкін оның жігіті оған ешқашан үйленгісі келмейтін шығар. Мүмкін оның жігіті басқа біреуді кездестіргісі келетін шығар. Мүмкін оның жігіті басқа біреуге үйленгісі келетін шығар. Ол орындыққа шалынып, аяғын ауыртып алды. Оның аяғы қанай бастады. Ол орындыққа отырды. Оның аяғы қатты ауырды. Ол қанды тоқтатуға тырысты.

      90. Ol mağan üilenedı me?
      Ol trotuarmen jalğyz jürıp kele jatty. Ol eşkımge, eşteñege de köñıl bölmei kele jatty. Ol özınıñ jıgıtı turaly oilap kele jatty. Jıgıtı ony renjıttı, ol oğan qazır üilengısı kelmeitının aitty. Onyñ keiınırek üilengısı keldı, al qyzdyñ qazır tūrmysqa şyqqysy keldı. Onyñ keiınırek tūrmysqa şyqqysy kelmedı. Nelıkten jıgıtı qazır üilengısı kelmeidı? Mümkın, onyñ jıgıtı keiırek üilengısı kelmeitın şyğar. Mümkın onyñ jıgıtı oğan eşqaşan üilengısı kelmeitın şyğar. Mümkın onyñ jıgıtı basqa bıreudı kezdestırgısı keletın şyğar. Mümkın onyñ jıgıtı basqa bıreuge üilengısı keletın şyğar. Ol oryndyqqa şalynyp, aiağyn auyrtyp aldy. Onyñ aiağy qanai bastady. Ol oryndyqqa otyrdy. Onyñ aiağy qatty auyrdy. Ol qandy toqtatuğa tyrysty.
Скрыть текст
      91. Ұстаз
      Ол өз жұмысын жақсы көретін. Оның жақсы жұмысы бар. Ол ұстаз Ол үйреткенді жақсы көретін. Ол өз оқушыларын жақсы көретін. Оқушылары оның айтқанын тыңдайтын. Оқушылары әрбір айтқанын сөздерін жібермей тыңдайтын. Оның оқушылары айтқандарының бәрін үйренетін. Олар жазып, сөйлеп үйренді. Олар сұрақ қойып, жауап беруді үйренді. Олар өз ойларын айтатын болды. Ол оларды ойлауға, түсінуге үйретті. "Әрбір естігендеріңе сене бермеңдер", - дейтін ол. "Әрбір оқығандарыңа сене бермеңдер", - деген ол. "Әр көргендеріңе сене бермеңдер", - деп айтқан ол. "Жақсылап ойланыңдар. Егер бір нәрсе шын болып көрінуге тым жақсы естіліп тұрса, ол дәл солай болып-ақ шығады", - дейтін ол.

      91. Ūstaz
      Ol öz jūmysyn jaqsy köretın. Onyñ jaqsy jūmysy bar. Ol ūstaz Ol üiretkendı jaqsy köretın. Ol öz oquşylaryn jaqsy köretın. Oquşylary onyñ aitqanyn tyñdaityn. Oquşylary ärbır aitqanyn sözderın jıbermei tyñdaityn. Onyñ oquşylary aitqandarynyñ bärın üirenetın. Olar jazyp, söilep üirendı. Olar sūraq qoiyp, jauap berudı üirendı. Olar öz oilaryn aitatyn boldy. Ol olardy oilauğa, tüsınuge üirettı. "Ärbır estıgenderıñe sene bermeñder", - deitın ol. "Ärbır oqyğandaryña sene bermeñder", - degen ol. "Är körgenderıñe sene bermeñder", - dep aitqan ol. "Jaqsylap oilanyñdar. Eger bır närse şyn bolyp körınuge tym jaqsy estılıp tūrsa, ol däl solai bolyp-aq şyğady", - deitın ol.
Скрыть текст
      92. Таза шіркеу
      Аула тазалаушы шіркеудің ішін күнде тазалайтын. Ол еденді сыпырғышпен сыпырып, швабрамен сүртетін. Ол кілемді шаңсорғышпен тазалайтын. Ол барлық терезелерді дымқыл шүберекпен сүртетін. Ол ерлер және әйелдер дәретханасын жинайтын. Ол раковинаны тазалайтын. Ол унитазды тазалайтын. Ол дәретханадағы айналарды сүртетін. Ол шіркеудің сыртындағы баспалдақтарды тазалайтын. Ол баспалдақтарды щеткамен, сабынды сумен тазалайтын. Ол терезелерді, сонымен қатар дәретханалар мен едендерді де тазалықта ұстайтын. Баспалдақтар, терезелер, дәретханалар мен едендер тап-таза болатын. Бұл таза шіркеу болатын.

      92. Taza şırkeu
      Aula tazalauşy şırkeudıñ ışın künde tazalaityn. Ol edendı sypyrğyşpen sypyryp, şvabramen sürtetın. Ol kılemdı şañsorğyşpen tazalaityn. Ol barlyq terezelerdı dymqyl şüberekpen sürtetın. Ol erler jäne äielder därethanasyn jinaityn. Ol rakovinany tazalaityn. Ol unitazdy tazalaityn. Ol därethanadağy ainalardy sürtetın. Ol şırkeudıñ syrtyndağy baspaldaqtardy tazalaityn. Ol baspaldaqtardy şetkamen, sabyndy sumen tazalaityn. Ol terezelerdı, sonymen qatar därethanalar men edenderdı de tazalyqta ūstaityn. Baspaldaqtar, terezeler, därethanalar men edender tap-taza bolatyn. Būl taza şırkeu bolatyn.
Скрыть текст
      93. Қарызға 1000 доллар бере аласың ба?
      Ол қатты ашулы. Ол өз ағасына қатты ашулы. Ағасы оған көмектеспеді. Оған қарызға 1000 доллар керек еді. Ол ағасынан қарызға 1000 доллар сұрады. Ағасы «жоқ» деді. Ағасы онда 1000 доллар жоқ екенін айтты. Ағасы өтірік айтты. Ағасында 10000 доллар бар. Ағасында 1000 доллардан он есе артық ақша бар. Ағасы неге оған өтірік айтты? Ағасы неге оған 1000 доллар бермеді? Ол: «Сенде 1000 доллар бар екенін білемін. Маған тек 1000 доллар керек. Мен қарызды келесі жылы қайтарамын. Ақшаңды келесі жылы қайтып аласың» - деді. Ағасы «жоқ» деді. Ағасы «адамдар қарызға ақша алмау да, бермеу керек» деді. «Бірақ мен бөтен адам емеспін. Мен – сенің қарындасыңмын!» - деді ол.

      93. Qaryzğa 1000 dollar bere alasyñ ba?
      Ol qatty aşuly. Ol öz ağasyna qatty aşuly. Ağasy oğan kömektespedı. Oğan qaryzğa 1000 dollar kerek edı. Ol ağasynan qaryzğa 1000 dollar sūrady. Ağasy «joq» dedı. Ağasy onda 1000 dollar joq ekenın aitty. Ağasy ötırık aitty. Ağasynda 10000 dollar bar. Ağasynda 1000 dollardan on ese artyq aqşa bar. Ağasy nege oğan ötırık aitty? Ağasy nege oğan 1000 dollar bermedı? Ol: «Sende 1000 dollar bar ekenın bılemın. Mağan tek 1000 dollar kerek. Men qaryzdy kelesı jyly qaitaramyn. Aqşañdy kelesı jyly qaityp alasyñ» - dedı. Ağasy «joq» dedı. Ağasy «adamdar qaryzğa aqşa almau da, bermeu kerek» dedı. «Bıraq men böten adam emespın. Men – senıñ qaryndasyñmyn!» - dedı ol.
Скрыть текст
      94. Ызғарлы қыс
      Қыс. Аспан сұрланып тұр. Аспандағы күн үлкен емес. Күн сәулесі жылы емес. Күн ешқашан аспанға жоғары көтерілмейді. Ол аспанда төмен тұрады. Көлеңке ұзын болады. Көлеңке таңертең ұзын болады. Түстен кейін де ұзын болады. Көлеңке суық. Жел соғады. Жел күнде соғады. Кейде суық жел соғады. Қағаздарды ұшырады. Адамдар жылы күртешелерін киеді. Олар қолдарын қалтасына салып алады. Адамдар қолдарын үрлеп жылынады. Адамдардың жылы демін көруге болады. Олар дем алғанда, ауыздарынан бу шыққанын көре аласыз. Олардың демі шәйнектен шыққан бу сияқты. Қыста бәрі тоңады.

      94. Yzğarly qys
      Qys. Aspan sūrlanyp tūr. Aspandağy kün ülken emes. Kün säulesı jyly emes. Kün eşqaşan aspanğa joğary köterılmeidı. Ol aspanda tömen tūrady. Köleñke ūzyn bolady. Köleñke tañerteñ ūzyn bolady. Tüsten keiın de ūzyn bolady. Köleñke suyq. Jel soğady. Jel künde soğady. Keide suyq jel soğady. Qağazdardy ūşyrady. Adamdar jyly kürteşelerın kiedı. Olar qoldaryn qaltasyna salyp alady. Adamdar qoldaryn ürlep jylynady. Adamdardyñ jyly demın köruge bolady. Olar dem alğanda, auyzdarynan bu şyqqanyn köre alasyz. Olardyñ demı şäinekten şyqqan bu siaqty. Qysta bärı toñady.
Скрыть текст
      95. Өте көп тұтқындар
      Түрмелерде қазіргі уақытта тұтқындар саны өте көп. Тұтқындар қос қабатты төсектерде ұйықтайды. Олар үш қабатты төсектерде ұйықтайды. Үш қабатты төсектер үш тұтқынға арналған. Бір тұтқын астыңғы қабаттағы төсекте ұйықтайды. Екінші тұтқын ортаңғы қабаттағы төсекте ұйықтайды. Үшінші тұтқын үстіңгі қабаттағы төсекте ұйықтайды. Олар бірінің үстінде бірі ұйықтайды. Олар бірінің астында бірі ұйықтайды. Тұтқындар үш қабатты төсектерге шағымданады. Олар үш қабатты төсектерді ұнатпайды. Бұрын түрмелерде қос қабатты төсектер болмаған. Түрмелерде ешқандай төсек болмаған. Тұтқындар салқын еденде ұйықтайтын болған. Тұтқындар қазіргі уақытта күніне үш рет тамақтанады. Олар үш рет ыстық тамақ ішеді. Бұрын тұтқындарды күніне бір рет тамақ тамақтандыратын. Олар бір рет салқын тамақ алатын.

      95. Öte köp tūtqyndar
      Türmelerde qazırgı uaqytta tūtqyndar sany öte köp. Tūtqyndar qos qabatty tösekterde ūiyqtaidy. Olar üş qabatty tösekterde ūiyqtaidy. Üş qabatty tösekter üş tūtqynğa arnalğan. Bır tūtqyn astyñğy qabattağy tösekte ūiyqtaidy. Ekınşı tūtqyn ortañğy qabattağy tösekte ūiyqtaidy. Üşınşı tūtqyn üstıñgı qabattağy tösekte ūiyqtaidy. Olar bırınıñ üstınde bırı ūiyqtaidy. Olar bırınıñ astynda bırı ūiyqtaidy. Tūtqyndar üş qabatty tösekterge şağymdanady. Olar üş qabatty tösekterdı ūnatpaidy. Būryn türmelerde qos qabatty tösekter bolmağan. Türmelerde eşqandai tösek bolmağan. Tūtqyndar salqyn edende ūiyqtaityn bolğan. Tūtqyndar qazırgı uaqytta künıne üş ret tamaqtanady. Olar üş ret ystyq tamaq ışedı. Būryn tūtqyndardy künıne bır ret tamaq tamaqtandyratyn. Olar bır ret salqyn tamaq alatyn.
Скрыть текст
      96. Моргтағы өлі адамдар
      Үлкен бөлмеде ауабаптағыш бар. Бірақ бөлмеде жағымсыз иіс тұр. Өлі адамдар жылжымалы темір жәшіктерде орналасқан. Өлі адамдардың киімдері жоқ. Олар жалаңаш. Әрбір өлген адам жаймамен жабылған. Жәшіктер тартылып ашылады және жабылады. Моргтың үлкен бөлмесінде дәрігер өлген адамдармен жұмыс істейді. Ол күнде жұмыс істейді. Ол денелерді тіледі. Ол оларды пышақпен тіледі. Ол оларды арамен тіледі. Ол денелерді тексереді. Ол денелердің ішін тексереді. Бұл адамдар неге өлді? Бұл жас жігіт неге өлді екен, деп ол өзіне сұрақ қояды. Ол бұл сұраққа жауап беруге тырысады. Әрбір өлген адам - жұмбақ. Дәрігер бұл жұмбақты шешуге тырысады. Одан кейін ол полицияға бұл адамдар неден өлгені туралы xабар береді.

      96. Morgtağy ölı adamdar
      Ülken bölmede auabaptağyş bar. Bıraq bölmede jağymsyz iıs tūr. Ölı adamdar jyljymaly temır jäşıkterde ornalasqan. Ölı adamdardyñ kiımderı joq. Olar jalañaş. Ärbır ölgen adam jaimamen jabylğan. Jäşıkter tartylyp aşylady jäne jabylady. Morgtyñ ülken bölmesınde därıger ölgen adamdarmen jūmys ısteidı. Ol künde jūmys ısteidı. Ol denelerdı tıledı. Ol olardy pyşaqpen tıledı. Ol olardy aramen tıledı. Ol denelerdı tekseredı. Ol denelerdıñ ışın tekseredı. Būl adamdar nege öldı? Būl jas jıgıt nege öldı eken, dep ol özıne sūraq qoiady. Ol būl sūraqqa jauap beruge tyrysady. Ärbır ölgen adam - jūmbaq. Därıger būl jūmbaqty şeşuge tyrysady. Odan keiın ol polisiağa būl adamdar neden ölgenı turaly habar beredı.
Скрыть текст
      97. Футбол
      Футбол - көңілді ойын. Ол өте танымал. Ол бүкіл әлемге танымал. Ойынды қарау қызықты. Ойынды ойнау да қызықты. Бұл қарапайым ойын. Мұнда екі команда бар. Олар үлкен шөпті алаңда ойнайды. Бір доп болады. Екі торланған қақпа болады. Әр команда допты қарсыластың қақпасына салуға тырысады. Ойыншылар қолдарын қолдана алмайды. Олар допты қолмен ұстай алмайды. Олар допты алаңда қозғалтуға аяқтарын пайдаланады. Олар доп соғуға кеуделерін пайдаланады. Олар допты тіреуге бастарын пайдаланады. Ойыншылар алға да, артқа да жүгіреді. Олар шөпте сырғанайды. Олар бір-бірімен соқтығысып қалады. Олар жеңіп шығу үшін ойнайды.

      97. Futbol
      Futbol - köñıldı oiyn. Ol öte tanymal. Ol bükıl älemge tanymal. Oiyndy qarau qyzyqty. Oiyndy oinau da qyzyqty. Būl qarapaiym oiyn. Mūnda ekı komanda bar. Olar ülken şöptı alañda oinaidy. Bır dop bolady. Ekı torlanğan qaqpa bolady. Är komanda dopty qarsylastyñ qaqpasyna saluğa tyrysady. Oiynşylar qoldaryn qoldana almaidy. Olar dopty qolmen ūstai almaidy. Olar dopty alañda qozğaltuğa aiaqtaryn paidalanady. Olar dop soğuğa keudelerın paidalanady. Olar dopty tıreuge bastaryn paidalanady. Oiynşylar alğa da, artqa da jügıredı. Olar şöpte syrğanaidy. Olar bır-bırımen soqtyğysyp qalady. Olar jeñıp şyğu üşın oinaidy.
Скрыть текст
      98. Джунглидегі ағаштар
      Джунглиге көп мөлшерде жаңбыр жауады. Жаңбыр ағаштардың өсуіне көмектеседі. Джунглиде алуан түрлі ағаштар бар. Ағаш-джунгли жануарларының мекендейтін орны. Көптеген аңдар ағаштарда өмір сүреді. Маймылдар-джунглидің жануарлары. Маймылдар ағаштарды жақсы көреді. Олар ағаштан ағашқа секіріп, тербеліп қозғалады. Олар ағаштан жерге түседі. Олар жерден ағашқа қайта мінеді. Олар ағаштарда отырады. Олар қорегін ағаш басында жейді. Олар ағаш басындағы жемістерді жейді. Олар ағашта өскен жемістерді жейді. Олар ағаштарда құстармен бірге өмір сүреді. Олар ағашта кесірткелермен де тұрады. Олар ағаш басында жыландармен де тұрады. Олар ағаштар үстінде құмырсқалармен да бірге жүреді. Джунглидегі ағаштар аңдарға өте бай.

      98. Junglidegı ağaştar
      Junglige köp mölşerde jañbyr jauady. Jañbyr ağaştardyñ ösuıne kömektesedı. Junglide aluan türlı ağaştar bar. Ağaş-djungli januarlarynyñ mekendeitın orny. Köptegen añdar ağaştarda ömır süredı. Maimyldar-djunglidıñ januarlary. Maimyldar ağaştardy jaqsy köredı. Olar ağaştan ağaşqa sekırıp, terbelıp qozğalady. Olar ağaştan jerge tüsedı. Olar jerden ağaşqa qaita mınedı. Olar ağaştarda otyrady. Olar qoregın ağaş basynda jeidı. Olar ağaş basyndağy jemısterdı jeidı. Olar ağaşta ösken jemısterdı jeidı. Olar ağaştarda qūstarmen bırge ömır süredı. Olar ağaşta kesırtkelermen de tūrady. Olar ağaş basynda jylandarmen de tūrady. Olar ağaştar üstınde qūmyrsqalarmen da bırge jüredı. Junglidegı ağaştar añdarğa öte bai.
Скрыть текст
      99. Көп ақша
      Ол барда отырды. Ол сыра ішіп отырды. Ол мас болып қалды. Ол сөйлей бастады. Ол көп сөйлей бастады. Ол өзінің ақшасы туралы айтты. Ол көп ақша туралы айтты. Оның сөмкесінде мыңдаған доллар болған. Ол өзінің сөмкесінде 20 000 долларын барын айтқан. Ол бұл туралы қатты айтты. Бардағы барлық адамдар оның айтқанын естіді. Олардың бәрі оған қарап отырды. Ол өзінің сөмкесінен біраз ақша алып шықты. Ол қолындағы ақшаны көрсетіп, барлығына "Қараңдар, мында 1 000 доллар", - деді ол. Ол күлді. Ол ақшаны қайтадан сөмкесіне салып, сыраның тағы бір саптыаяғын ішті. Оның қылығын ер адам бақылап отырды. Ол сырасын ішіп болған соң бардан шығып кетті. Әлгі ер адам оның соңынан ерді.

      99. Köp aqşa
      Ol barda otyrdy. Ol syra ışıp otyrdy. Ol mas bolyp qaldy. Ol söilei bastady. Ol köp söilei bastady. Ol özınıñ aqşasy turaly aitty. Ol köp aqşa turaly aitty. Onyñ sömkesınde myñdağan dollar bolğan. Ol özınıñ sömkesınde 20 000 dollaryn baryn aitqan. Ol būl turaly qatty aitty. Bardağy barlyq adamdar onyñ aitqanyn estıdı. Olardyñ bärı oğan qarap otyrdy. Ol özınıñ sömkesınen bıraz aqşa alyp şyqty. Ol qolyndağy aqşany körsetıp, barlyğyna "Qarañdar, mynda 1 000 dollar", - dedı ol. Ol küldı. Ol aqşany qaitadan sömkesıne salyp, syranyñ tağy bır saptyaiağyn ıştı. Onyñ qylyğyn er adam baqylap otyrdy. Ol syrasyn ışıp bolğan soñ bardan şyğyp kettı. Älgı er adam onyñ soñynan erdı.
Скрыть текст
      100. Жаңбыр жауа ма?
      Кеше кешке ол жаңалық көріп отырған. Ауа райын бақылаушы бүгін жауын жауатынын хабарлады. Бүгін күні бойы жаңбыр жауады. Ол киінді. Ол резеңке етігін , плащ киді. Ол өзімен бірге қолшатыр алды. Ол жаңбыр жауады деп ойлап, сәйкес киім киді. Оның аяғына резеңке етік , үстіне плащ киді. Қолында қолшатыр ұстап тұрды. Ол далаға шықты. Олай болмады. Жаңбыр жауған жоқ. Сонда жаңбыр қайда жауды? Ол жоғары қарады. Ол көк аспанға қарады. Ол үйіне қайта кірді. Ол плащты, резеңке етігін шешті. Ол қайтадан далаға шықты. Ол қолшатырын ұстап шықты. Ол ауа райының қандай болатынын білу мүмкін емес деп ойлады.

      100. Jañbyr jaua ma?
      Keşe keşke ol jañalyq körıp otyrğan. Aua raiyn baqylauşy bügın jauyn jauatynyn habarlady. Bügın künı boiy jañbyr jauady. Ol kiındı. Ol rezeñke etıgın , plaş kidı. Ol özımen bırge qolşatyr aldy. Ol jañbyr jauady dep oilap, säikes kiım kidı. Onyñ aiağyna rezeñke etık , üstıne plaş kidı. Qolynda qolşatyr ūstap tūrdy. Ol dalağa şyqty. Olai bolmady. Jañbyr jauğan joq. Sonda jañbyr qaida jaudy? Ol joğary qarady. Ol kök aspanğa qarady. Ol üiıne qaita kırdı. Ol plaşty, rezeñke etıgın şeştı. Ol qaitadan dalağa şyqty. Ol qolşatyryn ūstap şyqty. Ol aua raiynyñ qandai bolatynyn bılu mümkın emes dep oilady.
Скрыть текст


В подготовке текстов на казахском языке участвовали пользователи сайта sozdik.kz:
Nurdaulet Aspenov, Гаухар Назымбекова, Señor Chingón, Акжайык Сабырбаева, Жанар Амангалиева, Аслан Бисенов, Еркежан Каймоллаева, Мади Толегенов, Арайлым Тлеуова, Assel Kanybekova, Рахат Уйсымбаев, Маргулан Канат, Олжас Токмагамбетов, Роза Алиева, Алтынгуль Кептербаева, Аяулым Орынгали, Гульзайнаб Сисенова, Максат Маликов, Мира Сембайкызы, Раушан Муталипова и другие.
Корректор текстов на казахском языке: Жанар Уалиева



© Татьяна Валяева,  2007–2023
 <<  Лёгкие истории. Том 1, стр.4 Вернуться к началу Лёгкие истории. Том 1, стр.6  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Сөйлесейік»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга