Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Суперлёг. чтение
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  1. 5  

Каталог тем
Лёг.истор.
  1. 1  
  1. 2  
  1. 3  
  1. 4  
  1. 5  
  1. 6  
  1. 7  
 Истории о детях
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  2. 6  
  2. 7  
 Занимательное чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
 Казахский по уровням
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  4. 1  
  5. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  4. 2  
  5. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  4. 3  
  5. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  4. 4  
  5. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
  4. 5  
  5. 5  
  2. 6  
  3. 6  
 Лёгкое чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Короткие истории
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Кирил/Latyn 

Короткие истории (Short Stories)

Том 1, страница 1
Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор идеи, составитель и переводчик текстов
с английского языка на русский: Андрей Краснов

      1. Тамаққа тойып алып, диетаға отыру
      «Біздің арықтауымыз керек», - деді әйелі. «Бізге деп нені меңзеп тұрсың?» - деді күйеуі. «Маған және саған. Мен және сен 10 кг қостық. Бұл диабетке алып келмесе жақсы еді. Ол салмақ қосып, физикалық жаттығулармен айналыспағандарда болуы мүмкін», - деді әйелі. «Біз қалада жаяу жүріп, жаттығамыз ғой. Өткен аптада Орталық саябаққа барғанымыз есіңде ме?» - деді күйеуі. «Ия, бірақ біз айына бір-ақ рет жаяу жүреміз. Бізге балмұздақ, кәмпиттер, торт, бәліш пен кекс жегенді доғару керек», - деді әйелі. «Сен тәтті нанды ұмыттың. Жақсы. Келесі айдан бастаймыз ба?» - деді күйеуі. Әйелі күлді. «Бүгін айдың бірінші күні ғана! Ертең бастайық», - деді ол. Ері келісті. Ол өзінің аяқ-киімін киді. «Қайда жиналдың?» - деп сұрады әйелі. «Сен қалай ойлайсың? Дүкенге барып келем. Бізге тәттілер сатып алып, түнде отырыс өткізуіміз керек. Өйткені ертең біз үшін қиын күндер басталады», - деді күйеуі.

      1. Tamaqqa toiyp alyp, dietağa otyru
      «Bızdıñ aryqtauymyz kerek», - dedı äielı. «Bızge dep nenı meñzep tūrsyñ?» - dedı küieuı. «Mağan jäne sağan. Men jäne sen 10 kg qostyq. Būl diabetke alyp kelmese jaqsy edı. Ol salmaq qosyp, fizikalyq jattyğularmen ainalyspağandarda boluy mümkın», - dedı äielı. «Bız qalada jaiau jürıp, jattyğamyz ğoi. Ötken aptada Ortalyq saiabaqqa barğanymyz esıñde me?» - dedı küieuı. «ia, bıraq bız aiyna bır-aq ret jaiau jüremız. Bızge balmūzdaq, kämpitter, tort, bälış pen keks jegendı doğaru kerek», - dedı äielı. «Sen tättı nandy ūmyttyñ. Jaqsy. Kelesı aidan bastaimyz ba?» - dedı küieuı. Äielı küldı. «Bügın aidyñ bırınşı künı ğana! Erteñ bastaiyq», - dedı ol. Erı kelıstı. Ol özınıñ aiaq-kiımın kidı. «Qaida jinaldyñ?» - dep sūrady äielı. «Sen qalai oilaisyñ? Dükenge baryp kelem. Bızge tättıler satyp alyp, tünde otyrys ötkızuımız kerek. Öitkenı erteñ bız üşın qiyn künder bastalady», - dedı küieuı.
Скрыть текст
      2. Мысық пен ит адамдарды сөз қылып отыр
      Мысық пен ит әңгімелесіп отыр. Мысық: «Адамдар сендерге қарағанда бізге жақсы қарайды. Егер біз олар берген мысыққа арналған тамақты ұнатпай, мұрнымызды шүйірсек, олар бізге басқа түрін береді. Ұйқымыз келген кезде, біз олардың төсегіндегі жастығына жатып ұйықтай аламыз», - дейді. Ит: «Ал бізді адамдар далаға серуенге алып шығады. Олар қағып алсын деп, біз үшін ұшатын тәрелкелер лақтырады. Олар бізді ванналарына отырғызып, жуындырады», - дейді. Мысық: «Олар бізді далаға серуенге шығармайды, өйткені үйде мысықтарға арналған дәретхана бар. Егер бірдеңе аулағымыз келсе, құстарды немесе тышқандарды аулаймыз. Олар бізді жуындырмайды, өйткені біз өзіміз жуынамыз. Содан соң — олар біздің тәуелсіздігімізді сыйлайды. Олар бізге қарғыбау тақпайды және шынжырламайды», - деді. Ит: «Олардың үнемі құйрығыңнан тарта беретін балаларынан зардап көргенше, байлаулы отырған жақсы», - деді.

      2. Mysyq pen it adamdardy söz qylyp otyr
      Mysyq pen it äñgımelesıp otyr. Mysyq: «Adamdar senderge qarağanda bızge jaqsy qaraidy. Eger bız olar bergen mysyqqa arnalğan tamaqty ūnatpai, mūrnymyzdy şüiırsek, olar bızge basqa türın beredı. Ūiqymyz kelgen kezde, bız olardyñ tösegındegı jastyğyna jatyp ūiyqtai alamyz», - deidı. İt: «Al bızdı adamdar dalağa seruenge alyp şyğady. Olar qağyp alsyn dep, bız üşın ūşatyn tärelkeler laqtyrady. Olar bızdı vanalaryna otyrğyzyp, juyndyrady», - deidı. Mysyq: «Olar bızdı dalağa seruenge şyğarmaidy, öitkenı üide mysyqtarğa arnalğan därethana bar. Eger bırdeñe aulağymyz kelse, qūstardy nemese tyşqandardy aulaimyz. Olar bızdı juyndyrmaidy, öitkenı bız özımız juynamyz. Sodan soñ — olar bızdıñ täuelsızdıgımızdı syilaidy. Olar bızge qarğybau taqpaidy jäne şynjyrlamaidy», - dedı. İt: «Olardyñ ünemı qūiryğyñnan tarta beretın balalarynan zardap körgenşe, bailauly otyrğan jaqsy», - dedı.
Скрыть текст
      3. Бруклин көпірімен серуен (1)
      Нью-Йоркте тамаша жазғы күн болатын. Күн нағыз серуенге шығатын күн еді. Джон Бруклин көпірінің маңындағы қиылыста тұрды. Ол көлігімен бұдан бұрын осы көпір арқылы өткен еді. Бірақ, бұған дейін ешқашан көпірді жаяу қиып өтпеген. Ол жаяу жүргіншілер жолымен көтеріле бастады. Оның алдында көп адам келе жатты. Көптеген адамдар оған қарама-қарсы да келе жатты. Олар көпірдің Бруклиндік жағынан шыққан еді. Жаяу жолдың қасында велосипедтерге арналған жол да болды. Кейбір жаяу жүргіншілер велосипедтің жолымен де жүріп келе жатты. Велосипедші жақындап келе жатыр. Ол өзінің велосипедінің сыңғырлауығымен дыбыс берді. Адамдар ақырындап оның жолынан кете бастады. Ол қоңырауды сыңғырлатқанын тоқтатпады. Джон көпірдің үстіне шығуды жалғастыра берді. Әлде бір кісі ішіне мұз салынған жәшіктің қасында тұрған. Ол бөтелкемен су сатып тұр екен. «Бір доллар! Бір доллар! Мұзды су!» деп дауыстап тұрды ол. Джон әлі шөлдей қойған жоқ. Оған әлгі мұз салынған жәшіктің салмағы қанша екені қызық болды.

      3. Bruklin köpırımen seruen (1)
      Nü-iorkte tamaşa jazğy kün bolatyn. Kün nağyz seruenge şyğatyn künedı. Djon Bruklin köpırınıñ mañyndağy qiylysta tūrdy. Ol kölıgımen būdan būryn osy köpır arqyly ötken edı. Bıraq, būğan deiın eşqaşan köpırdı jaiau qiyp ötpegen. Ol jaiau jürgınşıler jolymen köterıle bastady. Onyñ aldynda köp adam kele jatty. Köptegen adamdar oğan qarama-qarsy da kele jatty. Olar köpırdıñ Bruklindık jağynan şyqqan edı. Jaiau joldyñ qasynda velosipedterge arnalğan jol da boldy. Keibır jaiau jürgınşıler velosipedtıñ jolymen de jürıp kele jatty. Velosipedşı jaqyndap kele jatyr. Ol özınıñ velosipedınıñ syñğyrlauyğymen dybys berdı. Adamdar aqyryndap onyñ jolynan kete bastady. Ol qoñyraudy syñğyrlatqanyn toqtatpady. Djon köpırdıñ üstıne şyğudy jalğastyra berdı. Älde bır kısı ışıne mūz salynğan jäşıktıñ qasynda tūrğan. Ol bötelkemen su satyp tūr eken. «Bır dollar! Bır dollar! Mūzdy su!» dep dauystap tūrdy ol. Djon älı şöldei qoiğan joq. Oğan älgı mūz salynğan jäşıktıñ salmağy qanşa ekenı qyzyq boldy.
Скрыть текст
      4. Бруклин көпірімен серуен (2)
      Жаяу және велосипед жолдар біртіндеп машина жолының үстіне көтерілді. Джон төменге машиналарға қарады. Ол Бруклин жаққа, шығысқа жүріп келе жатқан. Машиналар шығыс беткейге қарай тез жүріп жатты. Бірақ батыс жаққа қарай Нью-Йоркқа жүріп бара жатқан машиналар әрең жылжып жатты. Кептеліс пайда болды. Джонның жүрісі әлгі машиналар қозғалысынан да жылдам еді. Ол батыс жаққа қарай машинамен емес шығыс жаққа қарай жүріп келе жатқанына қуанды. Жеңіл самал жел оның серуенін жайлы ете түсті. Ол фотосуретке түсіп жатқан адамдардың маңынан өтіп бара жатты. Олар көпірді суретке түсіріп жатты. Олар Ист-Риверді суретке түсіріп жатты. Олар ғимараттарды суретке түсіріп жатты. Олар бірін-бірі суретке түсіріп жатты. Әлде бір әйел Джонды өзін досымен бірге суретке түсіріп жіберуін сұрады. Әлде бұл оның күйеуі ме екен? Джон оларды суретке түсіріп берді. Олар оған рахметтерін айтып қалды. Ол көпірдің үстіне қарай өзінің жолын жалғастыра берді. Қарт ер адам шарбақтың қасында отырған болатын. Ол көпірдің суретін салып отырды.

      4. Bruklin köpırımen seruen (2)
      Jaiau jäne velosiped joldar bırtındep maşina jolynyñ üstıne köterıldı. Djon tömenge maşinalarğa qarady. Ol Bruklin jaqqa, şyğysqa jürıp kele jatqan. Maşinalar şyğys betkeige qarai tez jürıp jatty. Bıraq batys jaqqa qarai Nü-iorkqa jürıp bara jatqan maşinalar äreñ jyljyp jatty. Keptelıs paida boldy. Djonnyñ jürısı älgı maşinalar qozğalysynan da jyldam edı. Ol batys jaqqa qarai maşinamen emes şyğys jaqqa qarai jürıp kele jatqanyna quandy. Jeñıl samal jel onyñ seruenın jaily ete tüstı. Ol fotosuretke tüsıp jatqan adamdardyñ mañynan ötıp bara jatty. Olar köpırdı suretke tüsırıp jatty. Olar ist-Riverdı suretke tüsırıp jatty. Olar ğimarattardy suretke tüsırıp jatty. Olar bırın-bırı suretke tüsırıp jatty. Älde bır äiel Djondy özın dosymen bırge suretke tüsırıp jıberuın sūrady. Älde būl onyñ küieuı me eken? Djon olardy suretke tüsırıp berdı. Olar oğan rahmetterın aityp qaldy. Ol köpırdıñ üstıne qarai özınıñ jolyn jalğastyra berdı. Qart er adam şarbaqtyñ qasynda otyrğan bolatyn. Ol köpırdıñ suretın salyp otyrdy.
Скрыть текст
      5. Бруклин көпірімен серуен (3)
      Ер адамның қасында шамамен 30ға жуық суреттер жатты. Олар қыстырғышпен шарбаққа бекітіліп қойылған екен. Бұл көпірлер мен ғимараттар және адамдардың түрлерінің суреттері болатын. Барлық суреттер ақ-қара түсті болатын. Джон олардың барлығын әдемі шыққан деп санады. Ол бағасын көрді. Әр сурет бар болғаны 10 доллар тұратын еді. Олардың көлемі 20 ға 28 сантиметрдей еді. «Сіздің суреттеріңіз өте әдемі», - деді ол ер адамға. Ол кісі жиналмалы орындықта отырған. Оның жанында тағы бір жиналмалы орындық тұрған. «Рахмет, - деді ол. Мен Ресейденмін. Ағылшыншам ақсап тұр». Джон айтты: «Бірақ сіздің суреттеріңіз өте күшті шыққан». «Отыр, отыр, - деді әлгі кісі. - Сіз, сіз», - деді ол Джонға қарындашын меңзеп. Ол бос орындықты нұсқады. Джон оған уақыты жоқ екенін айтты. Мүмкін ол қайтар жолында тағы соғып тоқтап кетер.

      5. Bruklin köpırımen seruen (3)
      Er adamnyñ qasynda şamamen 30ğa juyq suretter jatty. Olar qystyrğyşpen şarbaqqa bekıtılıp qoiylğan eken. Būl köpırler men ğimarattar jäne adamdardyñ türlerınıñ suretterı bolatyn. Barlyq suretter aq-qara tüstı bolatyn. Djon olardyñ barlyğyn ädemı şyqqan dep sanady. Ol bağasyn kördı. Är suret bar bolğany 10 dollar tūratyn edı. Olardyñ kölemı 20 ğa 28 santimetrdei edı. «Sızdıñ suretterıñız öte ädemı», - dedı ol er adamğa. Ol kısı jinalmaly oryndyqta otyrğan. Onyñ janynda tağy bır jinalmaly oryndyq tūrğan. «Rahmet, - dedı ol. Men Reseidenmın. Ağylşynşam aqsap tūr». Djon aitty: «Bıraq sızdıñ suretterıñız öte küştı şyqqan». «Otyr, otyr, - dedı älgı kısı. - Sız, sız», - dedı ol Djonğa qaryndaşyn meñzep. Ol bos oryndyqty nūsqady. Djon oğan uaqyty joq ekenın aitty. Mümkın ol qaitar jolynda tağy soğyp toqtap keter.
Скрыть текст
      6. Бруклин көпірімен серуен (4)
      Кісі Джонға қарады. «Отыр, отыру», - деп қайталады ол. Джон күлімсіреді. Ол қартпен қоштасуға қолын бұлғады. Мүмкін қайтар жолда мен бірнеше сурет сатып алармын, деп ойлады ол. Мүмкін бұл қарт кісі бір кездері атақты болып кетер. Мүмкін менің суреттерімнің құны миллион болып кетер. Ол Бостандық ескерткішін көре алатын еді. Ол кішкентай болып көрінген. Өзенде көптеген қайықтар мен кемелер болды. Кейбір қайықтар туристтерге лық толы еді. Олар Бостандық мүсініне бет алды. Олар Манхэттен аралының маңында жүзіп бара жатқан. Джон екі мұнараның біріншісіне жетті. Ол жоғарыға көз салды. Мұнарада «1875» деген жазу бар еді. Саудагерлер футболкалар, компакт-дискілер және тамақ пен сусындар сатып жатқан. Адамдар ескерткіш тақталарды оқып суретке түсіріп жатты. Джон мұнараға таңданып жүрді. Ол оның көрінісіне аң-таң болды. Жарты сағат өткен соң екінші мұнараға барды. Оның уақыты соншалықты қызықты өтіп жатты! Барлық адамдар уақыттарын сондай қызықты өткізіп жатты!

      6. Bruklin köpırımen seruen (4)
      Kısı Djonğa qarady. «Otyr, otyru», - dep qaitalady ol. Djon külımsıredı. Ol qartpen qoştasuğa qolyn būlğady. Mümkın qaitar jolda men bırneşe suret satyp alarmyn, dep oilady ol. Mümkın būl qart kısı bır kezderı ataqty bolyp keter. Mümkın menıñ suretterımnıñ qūny million bolyp keter. Ol Bostandyq eskertkışın köre alatyn edı. Ol kışkentai bolyp körıngen. Özende köptegen qaiyqtar men kemeler boldy. Keibır qaiyqtar turisterge lyq toly edı. Olar Bostandyq müsınıne bet aldy. Olar Manhetten aralynyñ mañynda jüzıp bara jatqan. Djon ekı mūnaranyñ bırınşısıne jettı. Ol joğaryğa köz saldy. Mūnarada «1875» degen jazu bar edı. Saudagerler futbolkalar, kompakt-diskıler jäne tamaq pen susyndar satyp jatqan. Adamdar eskertkış taqtalardy oqyp suretke tüsırıp jatty. Djon mūnarağa tañdanyp jürdı. Ol onyñ körınısıne añ-tañ boldy. Jarty sağat ötken soñ ekınşı mūnarağa bardy. Onyñ uaqyty sonşalyqty qyzyqty ötıp jatty! Barlyq adamdar uaqyttaryn sondai qyzyqty ötkızıp jatty!
Скрыть текст
      7. «Бұл оңай болды!»
      Ер адам «Staples» дүкенінің кассасында тұрды. Сатушы сөресінде ақ-қызыл түсті «батырма» бар екен. Оның диаметрі шамамен 13 сантиметр. Оның күмбезінде «Оңай» деген сөз жазылған еді. Ер адам сатушы әйелден: «Бұл не нәрсе?» - деп сұрады. Сатушы: «Бұл оңай батырмасы», - деді. Ер адам сұрады: «Бұл не үшін керек?» Сатушы әйел айтты: «Соны басыңыз». Ер адам батырманы күмбезінен басты. Ол: «Бұл оңай болды!» - дегенді естіді. Ол батырманы тағы да басты, тағы да: «Бұл оңай болды», - дегенді естіді. Ол: «Болды ма?! Бұл басқа сөз айтпай ма?» - деп сұрады. Сатушы әйел: «Жоқ ол тек соны айтады. Біреуін алғыңыз келе ме?» Ер адам айтты: «Сатып алу? Бұл зат үшін ақша төлеу керек пе?» Әйел айтты: «Ол бар болғаны 5 доллар тұрады». Ер адам айтты: «5 Доллар?! Не үшін біреу мынау үшін 5 доллар төлеуі керек?» Адамдар батырманы теледидардағы біздің жарнамадан көреді. Олар оны тамаша деп ойлайды». Ер адам айтты: «Бірақ ештеңе де істемейді ғой!» Сатушы әйел айтты: «Бірақ ол тамаша емес пе!»

      7. «Būl oñai boldy!»
      Er adam «Staples» dükenınıñ kasasynda tūrdy. Satuşy söresınde aq-qyzyl tüstı «batyrma» bar eken. Onyñ diametrı şamamen 13 santimetr. Onyñ kümbezınde «Oñai» degen söz jazylğan edı. Er adam satuşy äielden: «Būl ne närse?» - dep sūrady. Satuşy: «Būl oñai batyrmasy», - dedı. Er adam sūrady: «Būl ne üşın kerek?» Satuşy äiel aitty: «Sony basyñyz». Er adam batyrmany kümbezınen basty. Ol: «Būl oñai boldy!» - degendı estıdı. Ol batyrmany tağy da basty, tağy da: «Būl oñai boldy», - degendı estıdı. Ol: «Boldy ma?! Būl basqa söz aitpai ma?» - dep sūrady. Satuşy äiel: «Joq ol tek sony aitady. Bıreuın alğyñyz kele me?» Er adam aitty: «Satyp alu? Būl zat üşın aqşa töleu kerek pe?» Äiel aitty: «Ol bar bolğany 5 dollar tūrady». Er adam aitty: «5 Dollar?! Ne üşın bıreu mynau üşın 5 dollar töleuı kerek?» Adamdar batyrmany teledidardağy bızdıñ jarnamadan köredı. Olar ony tamaşa dep oilaidy». Er adam aitty: «Bıraq eşteñe de ıstemeidı ğoi!» Satuşy äiel aitty: «Bıraq ol tamaşa emes pe!»
Скрыть текст
      8. Cабақта жаңа достармен танысу
      Сағат 4 болатын. Жаңа ғана соңғы сабақ бітті. Кейбір студенттер бір-бірімен қоштасып жатты. Кейбір студенттер бір-бірімен электронды хаттармен алмасып жатты. Кейбірі кешкі асты қайдан ішетіндерін ақылдасып жатты. Жан - жақтан күлкілері мен сөйлесіп жатқандары естіліп жатты. Сони оқулықтары мен қойын дәптерін портфеліне салды. Ол ешкіммен сөйлескен жоқ. Онымен ешкім сөйлеспеді. Мына адамдардың барлығы бірін бірі сыйлайтынға ұқсайды - деп ойлады. Сабақ үстінде барлығы бір-бірімен танысып алғанға ұқсайды. Олар қалай ілезде танысып алған? Ал Сони болса, жаңа достармен таныса алмады. Ол тіпті ешкіммен таныспады. Ол портфелін алды. Сыныптан шықты. Жеделсатыға тақалды. Жеделсатының нүктесін басты. Жеделсатымен он жетінші қабаттан бірінші қабатқа түсті. Жеделсаты бір ғана оның қарамағында болды.

      8. Sabaqta jaña dostarmen tanysu
      Sağat 4 bolatyn. Jaña ğana soñğy sabaq bıttı. Keibır studentter bır-bırımen qoştasyp jatty. Keibır studentter bır-bırımen elektrondy hattarmen almasyp jatty. Keibırı keşkı asty qaidan ışetınderın aqyldasyp jatty. Jan - jaqtan külkılerı men söilesıp jatqandary estılıp jatty. Soni oqulyqtary men qoiyn däpterın portfelıne saldy. Ol eşkımmen söilesken joq. Onymen eşkım söilespedı. Myna adamdardyñ barlyğy bırın bırı syilaitynğa ūqsaidy - dep oilady. Sabaq üstınde barlyğy bır-bırımen tanysyp alğanğa ūqsaidy. Olar qalai ılezde tanysyp alğan? Al Soni bolsa, jaña dostarmen tanysa almady. Ol tıptı eşkımmen tanyspady. Ol portfelın aldy. Synyptan şyqty. Jedelsatyğa taqaldy. Jedelsatynyñ nüktesın basty. Jedelsatymen on jetınşı qabattan bırınşı qabatqa tüstı. Jedelsaty bır ğana onyñ qaramağynda boldy.
Скрыть текст
      9. Сәуле жиектер параллельді жерде
      Параллельді жерде кімнің жақсы, кімнің жаман жігіт екені барлығына таныс. Параллельді жерде барлығының бастарының үстінде түрлі-түсті сәуле жиектер бар. Hәрестелердің екі бос сәуле жиектері болады. Шамаға қарай, адамдар есейгенде, олар жақсы мен жаман нәрселерді жасап та, айтып та жатады. Жақсы нәрсе жасаған сайын, тағы бір сәуле жиек көбейіп, жасыл түске толады. Ал жаман нәрсе жасаған сайын, керсінше тағы бір сәуле жиек қызылға толады. Адам баласы өзінің шынай түсін жасыра алмайды. Олардың түрлі-түсті сәуле жиектері олар жайында барлығын айтып тұрады. Марилудың бір әкиегі жасыл болатын, ал екіншісі бос болатын. «Неге сенің басқа әкиегіңде қызыл түс жоқ? Ешқашанда жаман нәрсе жасап, айтып көрмеп пе едің?» - деді Марвин. Марилу оған: «Әрине, жасадым. Бір күні жақын құрбымнан уақытша қарындаш сұраған едім, соны қайтарып беруді ұмытып кеттім. Ертеңгісін, ол маған еске салуға мәжбүр болды». «Сен осыны 'жаман' деп санайсың ба?» - деді Марвин.

      9. Säule jiekter paraleldı jerde
      Paraleldı jerde kımnıñ jaqsy, kımnıñ jaman jıgıt ekenı barlyğyna tanys. Paraleldı jerde barlyğynyñ bastarynyñ üstınde türlı-tüstı säule jiekter bar. Härestelerdıñ ekı bos säule jiekterı bolady. Şamağa qarai, adamdar eseigende, olar jaqsy men jaman närselerdı jasap ta, aityp ta jatady. Jaqsy närse jasağan saiyn, tağy bır säule jiek köbeiıp, jasyl tüske tolady. Al jaman närse jasağan saiyn, kersınşe tağy bır säule jiek qyzylğa tolady. Adam balasy özınıñ şynai tüsın jasyra almaidy. Olardyñ türlı-tüstı säule jiekterı olar jaiynda barlyğyn aityp tūrady. Mariludyñ bır äkiegı jasyl bolatyn, al ekınşısı bos bolatyn. «Nege senıñ basqa äkiegıñde qyzyl tüs joq? Eşqaşanda jaman närse jasap, aityp körmep pe edıñ?» - dedı Marvin. Marilu oğan: «Ärine, jasadym. Bır künı jaqyn qūrbymnan uaqytşa qaryndaş sūrağan edım, sony qaitaryp berudı ūmytyp kettım. Erteñgısın, ol mağan eske saluğa mäjbür boldy». «Sen osyny 'jaman' dep sanaisyñ ba?» - dedı Marvin.
Скрыть текст
      10. Үйдегі қанішер мысық
      Асүйдегі еденде өліп қалған құс жатты. Сэм тағы да «сыйлық» қалдырып кетіпті. Сэм олардың қара мысығы болатын. Ол түнде жорыққа шығатын. Ол жақсы аңшы еді. Ол үйге құстар мен кесірткелер әкеліп отырды. Әдетте оларды ішкі шағын аулада қалдыратын. Кейде оларды үйге алып келетін. Тед қарсы болмайтын. Ол аңшы құсын мақтан тұтатын. Бірақ Молли қарсыласатын. «Бұл мысық кінәсіз жануарларды өлтіреді», – деді ол Тедке. Тед: «Бірақ мысықтардың табиғаты сондай ғой. Олар тумысынан қанішерлер», - деді. Молли бұған елең етпеді. Ол Тедке өлтіруді қойсын деді. «Ол жануарлар жабайы, – деді Молли. – Олардың ауруы болуы мүмкін. Кэролайн сол жануарлардың бірінен әлдебір кеселді жұқтыруы мүмкін. Бірдеңе қылсаңшы, өтінем». Кэролайн олардың кішкене қызы болатын. Тед Сэмді түнде үйге қамап қойғысы келмеді. Бұл қаталдық болар еді. Бір ғана тәсіл қалды. Тед Сэмнің мойнына қоңырау тағып қойды.

      10. Üidegı qanışer mysyq
      Asüidegı edende ölıp qalğan qūs jatty. Sem tağy da «syilyq» qaldyryp ketıptı. Sem olardyñ qara mysyğy bolatyn. Ol tünde joryqqa şyğatyn. Ol jaqsy añşy edı. Ol üige qūstar men kesırtkeler äkelıp otyrdy. Ädette olardy ışkı şağyn aulada qaldyratyn. Keide olardy üige alyp keletın. Ted qarsy bolmaityn. Ol añşy qūsyn maqtan tūtatyn. Bıraq Molli qarsylasatyn. «Būl mysyq kınäsız januarlardy öltıredı», – dedı ol Tedke. Ted: «Bıraq mysyqtardyñ tabiğaty sondai ğoi. Olar tumysynan qanışerler», - dedı. Molli būğan eleñ etpedı. Ol Tedke öltırudı qoisyn dedı. «Ol januarlar jabaiy, – dedı Molli. – Olardyñ auruy boluy mümkın. Kerolain sol januarlardyñ bırınen äldebır keseldı jūqtyruy mümkın. Bırdeñe qylsañşy, ötınem». Kerolain olardyñ kışkene qyzy bolatyn. Ted Semdı tünde üige qamap qoiğysy kelmedı. Būl qataldyq bolar edı. Bır ğana täsıl qaldy. Ted Semnıñ moinyna qoñyrau tağyp qoidy.
Скрыть текст
      11. Бостандық ескерткішіне бару (1)
      Манхэттенде жылы шуақты күн. Ұзын кезекте көптеген адамдар тұр. Олар Бостандық ескерткішіне кіруге билеттер сатып алып жатыр. Олар катерге отырғызуды күтіп тұрды. Нил алыстан Бостандық ескерткішін көрді. Ол айтарлықтай кішкентай болып көрінді. Ол билет сатып алды. Қазір оған тек қалпақ керек еді. Жақын маңдағы көше саудагері бейсболка сатып тұрды. Олардың көпшілігінде «НЮ» деген жазулары бар екен. Бағасы 5 доллар. Нил 4 доллар ұсынды. Саудагер оған кепканы берді. Нил саудагерге 4 доллар және шайпұл ретінде 50 цент берді. Саудагер күлімдеп оған ризашылығын айтты. Нил өзін шамалы кінәлі сезінді. Ол саудагерге тағы 50 цент берді. Ол кезекке тұрды. Катер де келді. Нил және басқа да жолаушылар катерге мінді. Катердегі тақтайшада «Сыйымдылығы 500 адам» жазылған еді. Бірақ Нил жолаушыларды санап жатқан ешкімді де көрмеді. Ол баспалдақпен үстіңгі палубаға көтерілді.

      11. Bostandyq eskertkışıne baru (1)
      Manhettende jyly şuaqty kün. Ūzyn kezekte köptegen adamdar tūr. Olar Bostandyq eskertkışıne kıruge biletter satyp alyp jatyr. Olar katerge otyrğyzudy kütıp tūrdy. Nil alystan Bostandyq eskertkışın kördı. Ol aitarlyqtai kışkentai bolyp körındı. Ol bilet satyp aldy. Qazır oğan tek qalpaq kerek edı. Jaqyn mañdağy köşe saudagerı beisbolka satyp tūrdy. Olardyñ köpşılıgınde «NÜ» degen jazulary bar eken. Bağasy 5 dollar. Nil 4 dollar ūsyndy. Saudager oğan kepkany berdı. Nil saudagerge 4 dollar jäne şaipūl retınde 50 sent berdı. Saudager külımdep oğan rizaşylyğyn aitty. Nil özın şamaly kınälı sezındı. Ol saudagerge tağy 50 sent berdı. Ol kezekke tūrdy. Kater de keldı. Nil jäne basqa da jolauşylar katerge mındı. Katerdegı taqtaişada «Syiymdylyğy 500 adam» jazylğan edı. Bıraq Nil jolauşylardy sanap jatqan eşkımdı de körmedı. Ol baspaldaqpen üstıñgı palubağa köterıldı.
Скрыть текст
      12. Бостандық ескерткішіне бару (2)
      Нил бортикте тұрды. Ол суға тоғыз метрдей қашықтықтан қарап тұрды. Катер айлақтан жылжып шықты. Барлығы керемет көрініспен рахаттанып тұрды. Адамдар аспан астындағы Манхэттенді суретке түсіріп жатты. Кенеттен жел тұрып кетті. Желдің қатты толқыны Нилдің басындағы кепканы жұлып, ұшырып әкетті. Ол кепкасының қалай суға түскенін көрді. Катер Либерти аралына жүзіп келді. (Бостандық аралы) Барлығы жағаға түсті. Нил мүсінге қарай жаяу кетті. Жақыннан мүсін әлдеқайда үлкен еді. Ол іргетасқа салынған екен. Іргетасы биіктігі шамамен 30 метрдей екен. Күзетші бетонды қабырғада отырды. Қабырға биіктігі баржоғы бірнеше сантиметр ғана еді. Ол мүсіннің жанындағы жолды қоршап тұрды. Нил сұрады: «Неге ескерткіш жасыл түсті?» Күзетші неге екенін білмейтінін айтты. Нил өзінің жолын жалғастыра берді. Ол қабырғадағы ескерткіш тақтаны көрді. Тақтада ескерткіштің тот басу әсерінен жасыл түске өзгергені туралы жазылған екен. Тақта күзетшіден не бәрі 30 метрдей жерде орналасқан болатын.

      12. Bostandyq eskertkışıne baru (2)
      Nil bortikte tūrdy. Ol suğa toğyz metrdei qaşyqtyqtan qarap tūrdy. Kater ailaqtan jyljyp şyqty. Barlyğy keremet körınıspen rahattanyp tūrdy. Adamdar aspan astyndağy Manhettendı suretke tüsırıp jatty. Kenetten jel tūryp kettı. Jeldıñ qatty tolqyny Nildıñ basyndağy kepkany jūlyp, ūşyryp äkettı. Ol kepkasynyñ qalai suğa tüskenın kördı. Kater Liberti aralyna jüzıp keldı. (Bostandyq araly) Barlyğy jağağa tüstı. Nil müsınge qarai jaiau kettı. Jaqynnan müsın äldeqaida ülken edı. Ol ırgetasqa salynğan eken. İrgetasy biıktıgı şamamen 30 metrdei eken. Küzetşı betondy qabyrğada otyrdy. Qabyrğa biıktıgı barjoğy bırneşe santimetr ğana edı. Ol müsınnıñ janyndağy joldy qorşap tūrdy. Nil sūrady: «Nege eskertkış jasyl tüstı?» Küzetşı nege ekenın bılmeitının aitty. Nil özınıñ jolyn jalğastyra berdı. Ol qabyrğadağy eskertkış taqtany kördı. Taqtada eskertkıştıñ tot basu äserınen jasyl tüske özgergenı turaly jazylğan eken. Taqta küzetşıden ne bärı 30 metrdei jerde ornalasqan bolatyn.
Скрыть текст
      13. Әлемдегі ең үлкен қала
      «Нью-Йорк - әлемдегі ең үлкен қала, - деді Герман. - Мен өмір бойы осында тұрып жатырмын. Мұнда бізде барлығы да ең жақсы. Бізде 8 миллион жылы жүзді адам бар. Бізде 10000 жылы шырайлы такси жүргізушілері бар. Біздегі метро желісі тіпті демалыс кезінде, пойыздардың жартысы жүрмей тұрғанның өзінде әлемдегі ең үлкен метро болып саналады. Бізде Бруклин көпірі бар - серуендеу мен суретке түсуге арналған ең үлкен көпір. Бізде Грант кесенесі мен Стейтен Айленд паромы бар - олар екеуі де тегін. Бізде әлемдегі ең күшті пицца - өйткені ол дәл осында Нью-Йоркте дайындалады. Бізде «I Love NY» («Мен Нью-Йоркты сүйемін») деген жазуы бар футболкалар бар. Бізде бәрі бар. Кім тағы қандай жерлерге барғысы келеді?» Мария айтты: «Бірақ әлемде басқа да тамаша қалалар бар. Мүмкін саған салыстыру үшін соларға барып көру керек шығар». Герман айтты: «Мен басқа қалаларға барып қайтем? Сол қалалардың адамдары бізге келіп тұрады. Бұл Нью-Йорктың қандай керемет қала екендігін дәлелдеп тұр емес пе!»

      13. Älemdegı eñ ülken qala
      «Nü-iork - älemdegı eñ ülken qala, - dedı German. - Men ömır boiy osynda tūryp jatyrmyn. Mūnda bızde barlyğy da eñ jaqsy. Bızde 8 million jyly jüzdı adam bar. Bızde 10000 jyly şyraily taksi jürgızuşılerı bar. Bızdegı metro jelısı tıptı demalys kezınde, poiyzdardyñ jartysy jürmei tūrğannyñ özınde älemdegı eñ ülken metro bolyp sanalady. Bızde Bruklin köpırı bar - seruendeu men suretke tüsuge arnalğan eñ ülken köpır. Bızde Grant kesenesı men Steiten Ailend paromy bar - olar ekeuı de tegın. Bızde älemdegı eñ küştı pitsa - öitkenı ol däl osynda Nü-iorkte daiyndalady. Bızde «i Love NY» («Men Nü-iorkty süiemın») degen jazuy bar futbolkalar bar. Bızde bärı bar. Kım tağy qandai jerlerge barğysy keledı?» Maria aitty: «Bıraq älemde basqa da tamaşa qalalar bar. Mümkın sağan salystyru üşın solarğa baryp köru kerek şyğar». German aitty: «Men basqa qalalarğa baryp qaitem? Sol qalalardyñ adamdary bızge kelıp tūrady. Būl Nü-iorktyñ qandai keremet qala ekendıgın däleldep tūr emes pe!»
Скрыть текст
      14. Өзін қалай ұстау керектігін білмейтін Дәу
      Тони «Мейсис» сауда үйіндегі жеделсатыға кезекте тұрған. Екі ер адам келді. Олар бірден кезектің басына тұра салды. Олар ұзын, әрі ірі денелі еді. Олар әкесі мен ұлы секілді көрінді. Сауда үйінің қызметкері ескертіп айтты: «Сэр, - деді ол, - Сіз кезектің соңына барып тұруыңыз керек. Сіз кезексіз кіріп кете алмайсыз». Дәу оның айтқанын елемеді. «Сэр, - деп қайталады қызметкер, - Өтінемін кезектің соңы барыңыз. Кезекті бұзғаныңыз жарамайды». Дәу айтты: «Мен орнымнан қозғалмаймын». Жеделсатының есігі ашылды. Жеделсатыдан адамдар шықты. Әлгі адам мен оның ұл баласы жеделсатыға бірінші кірді. Тони және басқа кезекте тұрған адамдар да жеделсатыға кірді. Жеделсаты көтеріле бастады. Тони айтты: «Сіз балаңызға жаман үлгі беріп тұрсыз. Сіздің ірі денелі болғаныңыз сізге ережелерді бұзуға болады дегенді білдірмейді». Дәу: «Мені кім тоқтатады екен?»

      14. Özın qalai ūstau kerektıgın bılmeitın Däu
      Toni «Meisis» sauda üiındegı jedelsatyğa kezekte tūrğan. Ekı er adam keldı. Olar bırden kezektıñ basyna tūra saldy. Olar ūzyn, ärı ırı denelı edı. Olar äkesı men ūly sekıldı körındı. Sauda üiınıñ qyzmetkerı eskertıp aitty: «Ser, - dedı ol, - Sız kezektıñ soñyna baryp tūruyñyz kerek. Sız kezeksız kırıp kete almaisyz». Däu onyñ aitqanyn elemedı. «Ser, - dep qaitalady qyzmetker, - Ötınemın kezektıñ soñy baryñyz. Kezektı būzğanyñyz jaramaidy». Däu aitty: «Men ornymnan qozğalmaimyn». Jedelsatynyñ esıgı aşyldy. Jedelsatydan adamdar şyqty. Älgı adam men onyñ ūl balasy jedelsatyğa bırınşı kırdı. Toni jäne basqa kezekte tūrğan adamdar da jedelsatyğa kırdı. Jedelsaty köterıle bastady. Toni aitty: «Sız balañyzğa jaman ülgı berıp tūrsyz. Sızdıñ ırı denelı bolğanyñyz sızge erejelerdı būzuğa bolady degendı bıldırmeidı». Däu: «Menı kım toqtatady eken?»
Скрыть текст
      15. Балық аулау үшін оңтайлы күн
      Жұма күні таңертең Лео сабаққа бармауды ұйғарды. Ол балық аулауға барамын деп шешті. Ол балық аулауға қажет құралдарды көлікке салды. Ол көлге барды. Ол көлігін тоқтатты. Ол өз құрылғыларын алып шықты. Ол мəткедегі балықшылар үйіне барды. Сол күні балық аулау сайысы болды. Ең үлкен алабалықты аулап алған адам 100 доллар алады. Лео бастапқы төлем ретінде 5 доллар төледі. Ол мəткеге отырды. Ол жемді күршекке ілді. Ол қармақты алыс суға лақтырды. Ол қармақты ұстағышқа қойды. Көл тыныш жəне керемет болды. Алыста желкенді қайық жүзіп бара жатты. Ал аспанда бүркіт қалықтап жүрді. «Бір нəрсе аулай білдіңіз бе?» - деп сұрады бір еркек. Оның дауысы өте таныс келді. Лео оған қарады. «Вильсон мырза! Мұнда не істеп жүрсіз?» - деп ол сұрады. Вильсон мырза ол оқитын мектептің басшысы болатын. «Осы сұрақты сізге де қойғым келеді», - деді Вильсон мырза.

      15. Balyq aulau üşın oñtaily kün
      Jūma künı tañerteñ Leo sabaqqa barmaudy ūiğardy. Ol balyq aulauğa baramyn dep şeştı. Ol balyq aulauğa qajet qūraldardy kölıkke saldy. Ol kölge bardy. Ol kölıgın toqtatty. Ol öz qūrylğylaryn alyp şyqty. Ol mätkedegı balyqşylar üiıne bardy. Sol künı balyq aulau saiysy boldy. Eñ ülken alabalyqty aulap alğan adam 100 dollar alady. Leo bastapqy tölem retınde 5 dollar töledı. Ol mätkege otyrdy. Ol jemdı kürşekke ıldı. Ol qarmaqty alys suğa laqtyrdy. Ol qarmaqty ūstağyşqa qoidy. Köl tynyş jäne keremet boldy. Alysta jelkendı qaiyq jüzıp bara jatty. Al aspanda bürkıt qalyqtap jürdı. «Bır närse aulai bıldıñız be?» - dep sūrady bır erkek. Onyñ dauysy öte tanys keldı. Leo oğan qarady. «Vilson myrza! Mūnda ne ıstep jürsız?» - dep ol sūrady. Vilson myrza ol oqityn mekteptıñ basşysy bolatyn. «Osy sūraqty sızge de qoiğym keledı», - dedı Vilson myrza.
Скрыть текст
      16. Оқушының қабыл болған дұғасы
      Виктор мектеп автобусында әрдайым Биллидің артында отыратын. Виктор Биллидің отырғышының арқасын жол бойы үйден мектепке, мектептен үйге дейін теуіп отыратын. Билли Викторды жек көретін. Билли мектепті жек көретін. Әр кеш сайын Билли Виктор құрып кетсінші деп дұға қылатын. Бірде ертеңгісін Билли оянды да көпшігінің қасында тұрған сары пластмасса тапаншаны көрді. Ол шағын тапаншаны күртесінің қалтасына салып қойды. Мүмкін ол тапаншасымен Викторды қорқыта алатын шығар. Билли көшеге шықты. Автобус келіп жетті. Ол көтеріліп өзінің орнына отыра қалды. Виктор оның артына отырды. Виктор оның отырғышын тебуді бастады. Билли кері бұрылды. Ол тапаншаны Викторға кезенді. Ол Викторға өзінің отырғышын тебуді доғар деп айтты. Виктор мазақтап күліп оның отырғышын одан сайын қатты тепті. Билли көзін жұмды. Ол шүріппені көтерді. Виктор күлуін доғарды. Билли көзін ашты. Отырғыш бос қалыпты. Виктор жоғалып кетті. Билли тапаншасын түсіріп алды. Ол қайтадан өзінің орнына отырды. Қазір мектепте барлығы ойдағыдай болады деп ойлады ол.

      16. Oquşynyñ qabyl bolğan dūğasy
      Viktor mektep avtobusynda ärdaiym Billidıñ artynda otyratyn. Viktor Billidıñ otyrğyşynyñ arqasyn jol boiy üiden mektepke, mektepten üige deiın teuıp otyratyn. Billi Viktordy jek köretın. Billi mekteptı jek köretın. Är keş saiyn Billi Viktor qūryp ketsınşı dep dūğa qylatyn. Bırde erteñgısın Billi oiandy da köpşıgınıñ qasynda tūrğan sary plasmassa tapanşany kördı. Ol şağyn tapanşany kürtesınıñ qaltasyna salyp qoidy. Mümkın ol tapanşasymen Viktordy qorqyta alatyn şyğar. Billi köşege şyqty. Avtobus kelıp jettı. Ol köterılıp özınıñ ornyna otyra qaldy. Viktor onyñ artyna otyrdy. Viktor onyñ otyrğyşyn tebudı bastady. Billi kerı būryldy. Ol tapanşany Viktorğa kezendı. Ol Viktorğa özınıñ otyrğyşyn tebudı doğar dep aitty. Viktor mazaqtap külıp onyñ otyrğyşyn odan saiyn qatty teptı. Billi közın jūmdy. Ol şürıppenı köterdı. Viktor küluın doğardy. Billi közın aşty. Otyrğyş bos qalypty. Viktor joğalyp kettı. Billi tapanşasyn tüsırıp aldy. Ol qaitadan özınıñ ornyna otyrdy. Qazır mektepte barlyğy oidağydai bolady dep oilady ol.
Скрыть текст
      17. Манхэттендегі желікпе жүргізуші
      Жақындап келе жатқан машина бар жылдамдығымен зымырап келе жатқан. Ол 32-ші көшемен шығысқа қарай бет алған еді. Брайан бұрышта тұрған. Ол жүргізушінің сонша қатты кетіп бара жатқанына сене алмады. «Ол біреу-міреуді өлтіріп қояды-ау», - деп ойлады Брайан. Абырой болғанда, жүргізуші 6-шы даңғылда тұрған ешбір адамды қағып кетпеді. Машина көрінбей кеткенше қатты зулап кете берді. Брайан бұған сене алмады. Қалайша бұл жүргізуші ешкімді қағып не жазым қылмады? Брайан қатты ашулы болды. Ол жүргізушіге ашулы еді. Ол өз-өзіне ашуы келді. Ол жүргізушіге айқайлап үлгермеді. Ол полицияға қоңырау шалып үлгермеді. Ол ештеңе істей алмады. Кейін ол полицияны көрді. Ол оған зымырап өткен машина туралы айтты. «Маған келесі жолы не істеу қажет?» - деп сұрады Брайан. Полиция айтты: «Жәй ғана 9-11 нөміріне қоңырау шалыңыз. Желікпе жүргізушіні көргеніңізді айтыңыз. Оның көлігін сипаттап беріңіз. Оның қай бағытта кетіп бара жатқанын айтыңыз. Олар машинаны табады. Олар жүргізушіні ұстайды».

      17. Manhettendegı jelıkpe jürgızuşı
      Jaqyndap kele jatqan maşina bar jyldamdyğymen zymyrap kele jatqan. Ol 32-şı köşemen şyğysqa qarai bet alğan edı. Braian būryşta tūrğan. Ol jürgızuşınıñ sonşa qatty ketıp bara jatqanyna sene almady. «Ol bıreu-mıreudı öltırıp qoiady-au», - dep oilady Braian. Abyroi bolğanda, jürgızuşı 6-şy dañğylda tūrğan eşbır adamdy qağyp ketpedı. Maşina körınbei ketkenşe qatty zulap kete berdı. Braian būğan sene almady. Qalaişa būl jürgızuşı eşkımdı qağyp ne jazym qylmady? Braian qatty aşuly boldy. Ol jürgızuşıge aşuly edı. Ol öz-özıne aşuy keldı. Ol jürgızuşıge aiqailap ülgermedı. Ol polisiağa qoñyrau şalyp ülgermedı. Ol eşteñe ıstei almady. Keiın ol polisiany kördı. Ol oğan zymyrap ötken maşina turaly aitty. «Mağan kelesı joly ne ısteu qajet?» - dep sūrady Braian. Polisia aitty: «Jäi ğana 9-11 nömırıne qoñyrau şalyñyz. Jelıkpe jürgızuşını körgenıñızdı aityñyz. Onyñ kölıgın sipattap berıñız. Onyñ qai bağytta ketıp bara jatqanyn aityñyz. Olar maşinany tabady. Olar jürgızuşını ūstaidy».
Скрыть текст
      18. Оның шұлығы қайда кетті?
      Ол кір жууды ұнатпайтын еді. Бұл өзі бір машақатты іс болатын. Бір кездері киімдер 100 пайыз қағаздан болады, деп ойлады ол. Сонда біз кір киімдерімізді жәй ғана тастай саламыз. Ешқандай да кір машиналарынсыз, ешқандай кептіргіштерсіз. Бұдан былай ешқандай киім-кешек себеттерінсіз, ешқандай да жууға арналған сабынсыз. Ол кір жуатын орынға барды. Ол апта бойы жиналып қалған киімдерді жуып, кептірді. Пәтеріне қайтып келген соң ол таза киімдерді сұрыптап, жинап қойды. Бұл қалай, деп ол таңданып қалды. Әйелінің бір шұлығы жоқ. Ол киім-кешек себетін қарады. Ол сүлгілер мен жаймаларды жайып қойды. Ол пәтердің еденін қарап шықты. Ол қайтадан кір жуатын орынға барды. Ол кір жуатын машина мен кептіргіштің іштерін қарады. Ол еден жуатын және қоқыс шелегін қарап шықты. Ол пәтеріне кері қайтты. Үйіне әйелі келген кезде, ол оның жоғалған шұлығы жайлы айтып берді. «Ол жоғалған жоқ, – деді әйелі. - Мен оны лақтырып тастап жібердім. Ол жыртылып қалған еді».

      18. Onyñ şūlyğy qaida kettı?
      Ol kır juudy ūnatpaityn edı. Būl özı bır maşaqatty ıs bolatyn. Bır kezderı kiımder 100 paiyz qağazdan bolady, dep oilady ol. Sonda bız kır kiımderımızdı jäi ğana tastai salamyz. Eşqandai da kır maşinalarynsyz, eşqandai keptırgıştersız. Būdan bylai eşqandai kiım-keşek sebetterınsız, eşqandai da juuğa arnalğan sabynsyz. Ol kır juatyn orynğa bardy. Ol apta boiy jinalyp qalğan kiımderdı juyp, keptırdı. Päterıne qaityp kelgen soñ ol taza kiımderdı sūryptap, jinap qoidy. Būl qalai, dep ol tañdanyp qaldy. Äielınıñ bır şūlyğy joq. Ol kiım-keşek sebetın qarady. Ol sülgıler men jaimalardy jaiyp qoidy. Ol päterdıñ edenın qarap şyqty. Ol qaitadan kır juatyn orynğa bardy. Ol kır juatyn maşina men keptırgıştıñ ışterın qarady. Ol eden juatyn jäne qoqys şelegın qarap şyqty. Ol päterıne kerı qaitty. Üiıne äielı kelgen kezde, ol onyñ joğalğan şūlyğy jaily aityp berdı. «Ol joğalğan joq, – dedı äielı. - Men ony laqtyryp tastap jıberdım. Ol jyrtylyp qalğan edı».
Скрыть текст
      19. Жуынатын бөлмеден су ішпе
      «Сен не істеп тұрсың?» деп сұрады оның әйелі. Күйеуі жуынатын бөлме шұңғылшасының жанында тұрған еді. Ол стақанды сумен толтырып жатқан. «Стақанға су құйып жатырмын», - деді ол. «Жоқ, құйма, - деді оның әйелі. - Бұл ваннаға арналған су. Оны ішуге болмайды. Оны төгіп таста. Ас үйге барып, таза су құйып ал». Күйеуі күлді. «Жаным, барлық жерде бір су, - деді ол. Сен, егер қаласаң, суды жуынатын бөлмеден, ас үйден немесе тіпті душтан да ішуіңе болады. Барлық суды ішуге болады, бұл қауіпті емес. Сен күнде тісіңді шайғанда жуынатын бөлменің суын пайдаланатыныңды есіңе түсір». Оның әйелі айтты: «Мен жуынатын бөлменің суымен тісімді шаямын. Мен оны ішпеймін. Мен оны түкіріп тастаймын». Ол күрсінді. Ол стақанды төңкерді. Су канализацияға ағып кетті. Ол ас үйге барды. Оның әйелі оның артынан барды. Ол стақанды толтырып, су ішті. «Осылай жақсырақ», - деді оның әйелі. «Сен қазір өзіңді жақсырақ сезіне бастайсың».

      19. Juynatyn bölmeden su ışpe
      «Sen ne ıstep tūrsyñ?» dep sūrady onyñ äielı. Küieuı juynatyn bölme şūñğylşasynyñ janynda tūrğan edı. Ol staqandy sumen toltyryp jatqan. «Staqanğa su qūiyp jatyrmyn», - dedı ol. «Joq, qūima, - dedı onyñ äielı. - Būl vanağa arnalğan su. Ony ışuge bolmaidy. Ony tögıp tasta. As üige baryp, taza su qūiyp al». Küieuı küldı. «Janym, barlyq jerde bır su, - dedı ol. Sen, eger qalasañ, sudy juynatyn bölmeden, as üiden nemese tıptı duştan da ışuıñe bolady. Barlyq sudy ışuge bolady, būl qauıptı emes. Sen künde tısıñdı şaiğanda juynatyn bölmenıñ suyn paidalanatynyñdy esıñe tüsır». Onyñ äielı aitty: «Men juynatyn bölmenıñ suymen tısımdı şaiamyn. Men ony ışpeimın. Men ony tükırıp tastaimyn». Ol kürsındı. Ol staqandy töñkerdı. Su kanalizasiağa ağyp kettı. Ol as üige bardy. Onyñ äielı onyñ artynan bardy. Ol staqandy toltyryp, su ıştı. «Osylai jaqsyraq», - dedı onyñ äielı. «Sen qazır özıñdı jaqsyraq sezıne bastaisyñ».
Скрыть текст
      20. Көп бояулы көгал
      Ер адам өзінің жасыл көгалын қырқудан жалықты. Ол өзінің жасыл көгалына қараудан жалықты. Ол жасыл түстен жалықты. Ол көшенің басқа жағына қарады. Ол жасыл көгалды көрді. Көршілерінің барлығында жасыл көгал бар болатын. «Неге», - деп ол таң қалды. - Осындай заң бар ма? Барлық үйлерде жасыл көгал болуы шарт па?» Ер адам: «Бәрін өзгерту керек», - деп шешті. Ол өзінің жасыл көгалын қайта қазып шықты. Ол өсімдіктер отырғызды. Ол сәбіз отырғызды. Ол қызанақ отырғызды. Ол кәді отырғызды. Ол орамжапырақ отырғызды. Ол бір айдан соң өзінің жаңа көгалына қарады. Өсімдіктер әдемі болатын. Олар түрлі-түсті еді. Ер адам сарғылт, қызыл, сары және күлгін түстерді көрді. Ол әйеліне: - «Біздің көгалымыз ғажайып көрініске ғана ие болмай, ғажап дәмге де ие болады», -деді. Кейіннен ол қалалық кеңестен хат алды. Онда былай баяндалды: «Сіздің көршілеріңізден шағым түсті. Сіздің көгалыңыз қаланың талаптарына сәйкес келмейді. Көгалыңызды қайтадан жасылдандыруыңыз үшін сізде 30 күн уақыт бар».

      20. Köp boiauly kögal
      Er adam özınıñ jasyl kögalyn qyrqudan jalyqty. Ol özınıñ jasyl kögalyna qaraudan jalyqty. Ol jasyl tüsten jalyqty. Ol köşenıñ basqa jağyna qarady. Ol jasyl kögaldy kördı. Körşılerınıñ barlyğynda jasyl kögal bar bolatyn. «Nege», - dep ol tañ qaldy. - Osyndai zañ bar ma? Barlyq üilerde jasyl kögal boluy şart pa?» Er adam: «Bärın özgertu kerek», - dep şeştı. Ol özınıñ jasyl kögalyn qaita qazyp şyqty. Ol ösımdıkter otyrğyzdy. Ol säbız otyrğyzdy. Ol qyzanaq otyrğyzdy. Ol kädı otyrğyzdy. Ol oramjapyraq otyrğyzdy. Ol bır aidan soñ özınıñ jaña kögalyna qarady. Ösımdıkter ädemı bolatyn. Olar türlı-tüstı edı. Er adam sarğylt, qyzyl, sary jäne külgın tüsterdı kördı. Ol äielıne: - «Bızdıñ kögalymyz ğajaiyp körınıske ğana ie bolmai, ğajap dämge de ie bolady», -dedı. Keiınnen ol qalalyq keñesten hat aldy. Onda bylai baiandaldy: «Sızdıñ körşılerıñızden şağym tüstı. Sızdıñ kögalyñyz qalanyñ talaptaryna säikes kelmeidı. Kögalyñyzdy qaitadan jasyldandyruyñyz üşın sızde 30 kün uaqyt bar».
Скрыть текст


В подготовке текстов на казахском языке участвовали пользователи сайта sozdik.kz:
Nurdaulet Aspenov, Гульнар Абдраимова, Сауле Ибраева, Алтынгуль Кептербаева, Гаухар Назымбекова, Аяулым Орынгали, Акжайык Сабырбаева, Максат Маликов, Janerke Kurmanalinova, Аслан Бисенов, Бахытжан Ертай, Гульзайнаб Сисенова, Еркежан Каймоллаева, Жанара Қабина, Рахат Уйсымбаев, Султангазы Абдыкалыков
Корректор текстов на казахском языке: Құралай Бекенова



© Татьяна Валяева,  2007–2023
 <<  Лёгкое чтение. Том 3, стр.3 Вернуться к началу Короткие истории. Том 1, стр.2  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Сөйлесейік»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга