Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Суперлёг. чтение
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  1. 5  

Каталог тем
Лёг.истор.
  1. 1  
  1. 2  
  1. 3  
  1. 4  
  1. 5  
  1. 6  
  1. 7  
 Истории о детях
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  2. 6  
  2. 7  
 Занимательное чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
 Казахский по уровням
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  4. 1  
  5. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  4. 2  
  5. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  4. 3  
  5. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  4. 4  
  5. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
  4. 5  
  5. 5  
  2. 6  
  3. 6  
 Лёгкое чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Короткие истории
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Кирил/Latyn 

Казахский по уровням

Уровень 2, страница 1
Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор идеи, составитель и переводчик текстов
с английского языка на русский: Андрей Краснов

      1. Достармен кездесу
      Джейсон жаңа дос тапты. Оның аты Даниель. Даниелдің тек қана бір қолы бар. Екінші қолынан ол кішкене бала болғанда көлік апаты кезінде айырылған. Джейсонға Даниелмен бірге ойнау өте ұнады. Ол Даниелді өзінің басқа достарымен кездесуге шақырды. Джейсон Даниел басқа балаларға да ұнайды деп сенді. “Кафеде кездесейік”, - деді Джейсон.
      Даниел кафеге кірді. Басқа балалар оған таңғалып қарады. Даниел қатты қобалжыды. “Олар мені мазақ етпейді деп үміттенемін”, - деп ойлады ол. Ол Джейсонның достарымен қатты достасқысы келді. “Мәссаған!” - деп айтты достарының бірі. "Сенің жейдең қандай әдемі!” Даниель жеңілдеп қалды. Осыдан оны балалар өз тобына апта сайын шақыратын болды.

      1. Dostarmen kezdesu
      Djeison jaña dos tapty. Onyñ aty Daniel. Danieldıñ tek qana bır qoly bar. Ekınşı qolynan ol kışkene bala bolğanda kölık apaty kezınde aiyrylğan. Djeisonğa Danielmen bırge oinau öte ūnady. Ol Danieldı özınıñ basqa dostarymen kezdesuge şaqyrdy. Djeison Daniel basqa balalarğa da ūnaidy dep sendı. “Kafede kezdeseiık”, - dedı Djeison.
      Daniel kafege kırdı. Basqa balalar oğan tañğalyp qarady. Daniel qatty qobaljydy. “Olar menı mazaq etpeidı dep ümıttenemın”, - dep oilady ol. Ol Djeisonnyñ dostarymen qatty dostasqysy keldı. “Mässağan!” - dep aitty dostarynyñ bırı. "Senıñ jeideñ qandai ädemı!” Daniel jeñıldep qaldy. Osydan ony balalar öz tobyna apta saiyn şaqyratyn boldy.
Скрыть текст
      2. Әженің жемпірлері
      Стивен әжесіне қатыстының барлығын жақсы көретін. Ол ұнатпаған бір ғана зат болды. Ол ылғи да жемпір тоқып беретін. Оның мейірімділікпен жасап жүргенін Стивен түсінеді. Бірақ та, жемпірлердің барлығы өте ұсқынсыз болатын. Стивен әжесіне аптасына бір рет қонаққа келіп тұрды. Әр кез әжесі оған жаңа свитер сыйлайтын.
      Стивен кішкентай пәтерде тұрды. Оның пәтерінде жемпірлерді сақтайтын орын болмады. Ол оларды таратуға мәжбүр болды. Әжем ешқашан білмейді деп ойлады. Бір кезде әжесі Стивенге күтпеген жерден қонаққа келді. Ол оған жемпірлерін көрсетуін өтінді. "Оның барлығын біреу ұрлап кетті", - деді ол. "Олар өте әдемі болып еді". Келесі айдың басына таман әжесі оған тағы да онын тоқып берді.

      2. Äjenıñ jempırlerı
      Stiven äjesıne qatystynyñ barlyğyn jaqsy köretın. Ol ūnatpağan bır ğana zat boldy. Ol ylği da jempır toqyp beretın. Onyñ meiırımdılıkpen jasap jürgenın Stiven tüsınedı. Bıraq ta, jempırlerdıñ barlyğy öte ūsqynsyz bolatyn. Stiven äjesıne aptasyna bır ret qonaqqa kelıp tūrdy. Är kez äjesı oğan jaña sviter syilaityn.
      Stiven kışkentai päterde tūrdy. Onyñ päterınde jempırlerdı saqtaityn oryn bolmady. Ol olardy taratuğa mäjbür boldy. Äjem eşqaşan bılmeidı dep oilady. Bır kezde äjesı Stivenge kütpegen jerden qonaqqa keldı. Ol oğan jempırlerın körsetuın ötındı. "Onyñ barlyğyn bıreu ūrlap kettı", - dedı ol. "Olar öte ädemı bolyp edı". Kelesı aidyñ basyna taman äjesı oğan tağy da onyn toqyp berdı.
Скрыть текст
      3. Әдемі шаш
      Доротидің шашы өте бұйра еді. Ол оны жек көретін. "Шашым өте қалың", - деп әрқашан ренжіп жүрді Дороти. Дороти актриса болғысы келген. Ол білетін барлық актрисалардың шаштары түзу болған. Олар әрқашан мінсіз және тегіс болатын. Күнде таңғы сағат 5-те Дороти ерте тұрып алатын. Шашын түзетуге екі сағат кетіретін.
      Бір күні Доротиге маңызды актерлік сынға бару керек болды. Ол бұл туралы кеш білді. Шашын түзетуге уақыты болмады. "Мынадай шашпен мен ешқашан жұмыс таппаймын", - деп ойлады ол. Ол қателескен еді. Режиссер Доротиді көрісімен, оны қабылдады. "Сіздің шашыңыз қандай тамаша!" - деді ол. "Сіз оларды өте жақсы көретін сияқтысыз!" "Әрине, жақсы көремін", - деп жауап берді Дороти.

      3. Ädemı şaş
      Dorotidıñ şaşy öte būira edı. Ol ony jek köretın. "Şaşym öte qalyñ", - dep ärqaşan renjıp jürdı Doroti. Doroti aktrisa bolğysy kelgen. Ol bıletın barlyq aktrisalardyñ şaştary tüzu bolğan. Olar ärqaşan mınsız jäne tegıs bolatyn. Künde tañğy sağat 5-te Doroti erte tūryp alatyn. Şaşyn tüzetuge ekı sağat ketıretın.
      Bır künı Dorotige mañyzdy aktörlık synğa baru kerek boldy. Ol būl turaly keş bıldı. Şaşyn tüzetuge uaqyty bolmady. "Mynadai şaşpen men eşqaşan jūmys tappaimyn", - dep oilady ol. Ol qatelesken edı. Rejisör Dorotidı körısımen, ony qabyldady. "Sızdıñ şaşyñyz qandai tamaşa!" - dedı ol. "Sız olardy öte jaqsy köretın siaqtysyz!" "Ärine, jaqsy köremın", - dep jauap berdı Doroti.
Скрыть текст
      4. Көріксіз кенже қыз
      Лиза көп балалы отбасында өсті. Оның өзінен үлкен алты әпкесі болды. Олар өте әдемі еді. Сондықтан ол өзін жаман сезінетін. Ол өзінің олар сияқты емес екенін білетін. Лиза өзі жайлы адамдардың айтатын жайсыз сөздерін естіп, қапаланатын.
      Өсе келе қыздар әрбір демалыс күндерін жігіттермен қыдырумен өткізетін. Ол кезде Лиза жалғыздан жалғыз үйде отыратын. Ал әпкелері күнімен беттерін әрлеумен, шаштарын әдемілеумен болатын. Ал Лиза болса күні бойы кітап оқып, сабағына дайындалатын. Әпкелері үнемі оның қылықтарын күлкі қылатын.
      Уақыт келе , барлық әпкелері ерте тұрмыс құрды. Олардың барлығының күйеулері әдемі болды, бірақ ақылсыз және жұмыссыз еді. Лиза колледжде оқыды. Ол соның арқасында атақты ғалым, бай болып, бүкіл дүние жүзін аралады. Қазір керісінше, кім кімге күлгендей еді.

      4. Körıksız kenje qyz
      Liza köp balaly otbasynda östı. Onyñ özınen ülken alty äpkesı boldy. Olar öte ädemı edı. Sondyqtan ol özın jaman sezınetın. Ol özınıñ olar siaqty emes ekenın bıletın. Liza özı jaily adamdardyñ aitatyn jaisyz sözderın estıp, qapalanatyn.
      Öse kele qyzdar ärbır demalys künderın jıgıttermen qydyrumen ötkızetın. Ol kezde Liza jalğyzdan jalğyz üide otyratyn. Al äpkelerı künımen betterın ärleumen, şaştaryn ädemıleumen bolatyn. Al Liza bolsa künı boiy kıtap oqyp, sabağyna daiyndalatyn. Äpkelerı ünemı onyñ qylyqtaryn külkı qylatyn.
      Uaqyt kele, barlyq äpkelerı erte tūrmys qūrdy. Olardyñ barlyğynyñ küieulerı ädemı boldy, bıraq aqylsyz jäne jūmyssyz edı. Liza kolejde oqydy. Ol sonyñ arqasynda ataqty ğalym, bai bolyp, bükıl dünie jüzın aralady. Qazır kerısınşe, kım kımge külgendei edı.
Скрыть текст
      5. Мен сноубордта сырғанай аламын
      Кевин Мишельді кездесуге шақырды. Ол сноубордта сырғанауға барғысы келді. "Сноубордта сырғанағанды өте жақсы көремін!" – деді Мишель. Онысы жалған еді. Ол бұрын ешқашан сноубордта сырғанаған емес. Ол тек Кевинге әсер қалдырғысы келді. «Тамаша!" – деді Кевин. «Ендеше, бізге озық сноубордшылардың бөктеріне баруға болады».
      Мишель шошып кетті. Озық сноубордшыларға арналған бөктердің шыңы өте биік еді. Шындықты айту кеш. «Мен тепе-теңдікті сақтауым керек». Мишель дөңнен ұшып кетті. Ол аяғында екі секундтан кем уақыт қана тұра алды. Бөктердің аяғына жеткен сәтте, ол дәу жұмаршақ қарға ұқсас боп тұрды. Кевин оны қатты аяп кетті. Ол оны жылындыру үшін қатты құшақтады. Аяғында оның жоспары іске асты.

      5. Men snoubordta syrğanai alamyn
      Kevin Mişeldı kezdesuge şaqyrdy. Ol snoubordta syrğanauğa barğysy keldı. "Snoubordta syrğanağandy öte jaqsy köremın!" – dedı Mişel. Onysy jalğan edı. Ol būryn eşqaşan snoubordta syrğanağan emes. Ol tek Kevinge äser qaldyrğysy keldı. «Tamaşa!" – dedı Kevin. «Endeşe, bızge ozyq snoubordşylardyñ bökterıne baruğa bolady».
      Mişel şoşyp kettı. Ozyq snoubordşylarğa arnalğan bökterdıñ şyñy öte biık edı. Şyndyqty aitu keş. «Men tepe-teñdıktı saqtauym kerek». Mişel döñnen ūşyp kettı. Ol aiağynda ekı sekundtan kem uaqyt qana tūra aldy. Bökterdıñ aiağyna jetken sätte, ol däu jūmarşaq qarğa ūqsas bop tūrdy. Kevin ony qatty aiap kettı. Ol ony jylyndyru üşın qatty qūşaqtady. Aiağynda onyñ jospary ıske asty.
Скрыть текст
      6. Көлікпен саяхат
      Джон және оның достары көлiкпен саяхат жасады. Олар Лос-Анджелестен Вашингтонға бара жатты. Джон барлығын жоспарлап қойды. Ол өздерінің сүйікті өлеңдері жазылған компакт-дискілер даярлады. Олар жол бойы әншілермен бiрге ән салады. Тіпті көліктің жүксалғышына дейін олардың сүйiктi тағамдарымен толтырылды.
      Джон достарына таң ата соқты. Ол оларға картаны көрсеттi. Онда көп белгі түсіріліпті. «Мынаның бәрі біздің жолда жасайтын аялдамалар», - деді ол достарына. Джон жолда Алтын Қақпа көпірін, Үлкен Шатқалды, Кәнігі Жауынгер ыстық бұлағын және де басқа белгілі орындарды көргісі келді. "Қай өлеңді бірінші тыңдаймыз?" – деп сұрады Джон. Оның достарының бәрі ұйықтап қалған еді. Олар бүкіл жол бойын осы күйлерінше өткізді.

      6. Kölıkpen saiahat
      Djon jäne onyñ dostary kölıkpen saiahat jasady. Olar Los-Andjelesten Vaşingtonğa bara jatty. Djon barlyğyn josparlap qoidy. Ol özderınıñ süiıktı öleñderı jazylğan kompakt-diskıler daiarlady. Olar jol boiy änşılermen bırge än salady. Tıptı kölıktıñ jüksalğyşyna deiın olardyñ süiıktı tağamdarymen toltyryldy.
      Djon dostaryna tañ ata soqty. Ol olarğa kartany körsettı. Onda köp belgı tüsırılıptı. «Mynanyñ bärı bızdıñ jolda jasaityn aialdamalar», - dedı ol dostaryna. Djon jolda Altyn Qaqpa köpırın, Ülken Şatqaldy, Känıgı Jauynger ystyq būlağyn jäne de basqa belgılı oryndardy körgısı keldı. "Qai öleñdı bırınşı tyñdaimyz?" – dep sūrady Djon. Onyñ dostarynyñ bärı ūiyqtap qalğan edı. Olar bükıl jol boiyn osy küilerınşe ötkızdı.
Скрыть текст
      7. "Алты ту" ойын-сауық саябағына бару
      Джорджың ең жақын досы оны халын білуге келді. Джозеф Аризонада тұратын. Джордж екі жыл бұрын Лос-Анджелеске көшіп кеткен болатын. Ол Джозефпен сол уақыттан бері көріспеген еді. Джордж оның досы уақытты жақсы өткізгенін қалады. Ол досын Лос-Анджелеске көшіп келуіне көндіргісі келді. Джорджда ерекше идея туындады. Ол өзінің досын "Алты ту" ойын-сауық саябағына алып барды. Оларда Аризонада американдық төбешік сияқты аттракциондар жоқ.
      Джордж бен Джозеф Татсу атты аттракционда сырғанауды шешті. Ол үлкен және бес айналым жасайтын. Джозеф басқалардан артық айғайлады. "Қалай, күшті ме?"-деп сұрады Джордж. "Егер сен осында көшіп келсең, біз күнде осында келетін боламыз!" Джозеф содан кейін Лос-Анджелеске келген жоқ.

      7. "Alty tu" oiyn-sauyq saiabağyna baru
      Djordjyñ eñ jaqyn dosy ony halyn bıluge keldı. Djozef Arizonada tūratyn. Djordj ekı jyl būryn Los-Andjeleske köşıp ketken bolatyn. Ol Djozefpen sol uaqyttan berı körıspegen edı. Djordj onyñ dosy uaqytty jaqsy ötkızgenın qalady. Ol dosyn Los-Andjeleske köşıp keluıne köndırgısı keldı. Djordjda erekşe ideia tuyndady. Ol özınıñ dosyn "Alty tu" oiyn-sauyq saiabağyna alyp bardy. Olarda Arizonada amerikandyq töbeşık siaqty atraksiondar joq.
      Djordj ben Djozef Tatsu atty atraksionda syrğanaudy şeştı. Ol ülken jäne bes ainalym jasaityn. Djozef basqalardan artyq aiğailady. "Qalai, küştı me?"-dep sūrady Djordj. "Eger sen osynda köşıp kelseñ, bız künde osynda keletın bolamyz!" Djozef sodan keiın Los-Andjeleske kelgen joq.
Скрыть текст
      8. «Теңіз әлеміне» наразылық көрсету
      «Теңіз әлемі» - дүниедегі ең танымал парктердің бірі. Оны жыл сайын мыңдаған адам көріп кетеді. Көпшілігі әр түрлі өнер көрсететін дельфиндер мен киттерді көруге келеді. Олар бұл жағдайды табиғат аясында ешқашан кездестіре алмайды.
      Соңғы кездері «Теңіз әлемі» өте үлкен қысым астында. Мыңдаған адамдар бұндай парктерге қарсы келуде. Олар киттер мен дельфиндердің кіші аймақта күшпен тұрмау керектігін айтады. Сондай-ақ олар зорлықпын әртүрлі өнер көрсетпеу керек. Адамдардың көбісі осы пікірді қолдай бастады. «Теңіз әлемі» наразылық білдіріп жатқан адамдардың сөзіне құлақ асады деген үміт бар.

      8. «Teñız älemıne» narazylyq körsetu
      «Teñız älemı» - düniedegı eñ tanymal parkterdıñ bırı. Ony jyl saiyn myñdağan adam körıp ketedı. Köpşılıgı är türlı öner körsetetın delfinder men kitterdı köruge keledı. Olar būl jağdaidy tabiğat aiasynda eşqaşan kezdestıre almaidy.
      Soñğy kezderı «Teñız älemı» öte ülken qysym astynda. Myñdağan adamdar būndai parkterge qarsy kelude. Olar kitter men delfinderdıñ kışı aimaqta küşpen tūrmau kerektıgın aitady. Sondai-aq olar zorlyqpyn ärtürlı öner körsetpeu kerek. Adamdardyñ köbısı osy pıkırdı qoldai bastady. «Teñız älemı» narazylyq bıldırıp jatqan adamdardyñ sözıne qūlaq asady degen ümıt bar.
Скрыть текст
      9. Көлік жүргізушілерге арналған кинотеатр
      Сенбі күні кешкісін Хеленнің іші пыса бастады. "Жүр, көлік жүргізушілерге арналған кинотеатрға барып қайтайық", – деді Донна. Хелен оның не екенін түсінген де жоқ. Донна мұның оған ұнайтынын айтты. Хелен келісті.
      Көлік жүргізушілерге арналған кинотеатрда фильмдерді ашық аспан астында көрсетеді. Адамдар өз көліктерін үлкен экранның алдына қояды. Әркім бір-бір динамиктен алады. Барлығы өз көліктерінен көреді. Хелен мұндай кинотеатрлардың көбін ескі фильмдерден көретін. "Адамдар ол жерге кездесуге баратын", - деді ол. Ол мұндай кинотеатрлардың әлі бар екеніне таң қалды. Қыздар қорқынышты фильм қарады. Бұл басқа адамдар компаниясында қарағанннан гөрі қорқыныштырақ болды. "Мұндай кинотеатрларды барлық жерлерде қайта жаңғыртса, дұрыс болар еді", - деді Донна.

      9. Kölık jürgızuşılerge arnalğan kinoteatr
      Senbı künı keşkısın Helennıñ ışı pysa bastady. "Jür, kölık jürgızuşılerge arnalğan kinoteatrğa baryp qaitaiyq", – dedı Donna. Helen onyñ ne ekenın tüsıngen de joq. Donna mūnyñ oğan ūnaitynyn aitty. Helen kelıstı.
      Kölık jürgızuşılerge arnalğan kinoteatrda filmderdı aşyq aspan astynda körsetedı. Adamdar öz kölıkterın ülken ekrannyñ aldyna qoiady. Ärkım bır-bır dinamikten alady. Barlyğy öz kölıkterınen köredı. Helen mūndai kinoteatrlardyñ köbın eskı filmderden köretın. "Adamdar ol jerge kezdesuge baratyn", - dedı ol. Ol mūndai kinoteatrlardyñ älı bar ekenıne tañ qaldy. Qyzdar qorqynyşty film qarady. Būl basqa adamdar kompaniasynda qarağannnan görı qorqynyştyraq boldy. "Mūndai kinoteatrlardy barlyq jerlerde qaita jañğyrtsa, dūrys bolar edı", - dedı Donna.
Скрыть текст
      10. Қанша жей алсаң, сонша
      Роберттың отбасы әр жексенбі сайын жиналатын. Олар әрқашан бірге түстенетін. Әр апта сайын олар бір мейрамханаға баратын. Бұл "шведтық үстел"-қанша жей алсаң, сонша ал жүйесі бойынша жұмыс істейтін мейрамхана еді. Роберттың отбасы тамақ жегенді жақсы көретін. Бұл олар үшін мінсіз мейрамхана болды.
      Роберттың анасы бәрінен де көп жейтін. Ол кем дегенде бірден төрт тағам алатын. Оның әкесі талғампаз болды. Шведтық үстел оған зор мүмкіндіктер беретін. Нэнси тәте шведтық үстелді бәрінен де жақсы көретін. Ол әрқашан өзімен бірге үлкен сөмке әкелетін. Ол өзін ешкім көріп қоймасын деп тырысатын. Ол тамақты сөмкеге лақтыратын. Ол мейрамханадан қайтқан уақытта оның сөмкесі үш есеге үлкейетін.

      10. Qanşa jei alsañ, sonşa
      Roberttyñ otbasy är jeksenbı saiyn jinalatyn. Olar ärqaşan bırge tüstenetın. Är apta saiyn olar bır meiramhanağa baratyn. Būl "şvedtyq üstel"-qanşa jei alsañ, sonşa al jüiesı boiynşa jūmys ısteitın meiramhana edı. Roberttyñ otbasy tamaq jegendı jaqsy köretın. Būl olar üşın mınsız meiramhana boldy.
      Roberttyñ anasy bärınen de köp jeitın. Ol kem degende bırden tört tağam alatyn. Onyñ äkesı talğampaz boldy. Şvedtyq üstel oğan zor mümkındıkter beretın. Nensi täte şvedtyq üsteldı bärınen de jaqsy köretın. Ol ärqaşan özımen bırge ülken sömke äkeletın. Ol özın eşkım körıp qoimasyn dep tyrysatyn. Ol tamaqty sömkege laqtyratyn. Ol meiramhanadan qaitqan uaqytta onyñ sömkesı üş esege ülkeietın.
Скрыть текст
      11. Балапан - үй жануары
      Эндрю Вильямс, жаңа үй жануарын асырай бастады. Ол жануар - балапан еді. Бастапқыда оны әке-шешесі әкелген еді. Эндрю балапанды ұнатпады. Ол басқа үй жануарын қалады. "Менің барлық достарымда ит немесе мысық бар", - деп сыңсыды ол. Балапан Эндрюдың қыр соңынан қалмайтын болды. Ол өте сүйкімді еді. Екі ай өткен соң ол балапанға қатты бауыр басып қалды. Оған Рекс деп ат қойды.
      Бір күні Эндрю мектептен оралды. Ол Рексті іздей бастады. Бірақ еш жерден таба алмады. "Рекс үйден қашып кетт", - деді анасы. Эндрю ешнәрсе түсінбеді. Кейін оның көзі пешке түсті. Анасы түскі асқа балапан әзірлеп жатыр екен. Эндрю жылап жіберді.

      11. Balapan - üi january
      Endrü Viläms, jaña üi januaryn asyrai bastady. Ol januar - balapan edı. Bastapqyda ony äke-şeşesı äkelgen edı. Endrü balapandy ūnatpady. Ol basqa üi januaryn qalady. "Menıñ barlyq dostarymda it nemese mysyq bar", - dep syñsydy ol. Balapan Endrüdyñ qyr soñynan qalmaityn boldy. Ol öte süikımdı edı. Ekı ai ötken soñ ol balapanğa qatty bauyr basyp qaldy. Oğan Reks dep at qoidy.
      Bır künı Endrü mektepten oraldy. Ol Rekstı ızdei bastady. Bıraq eş jerden taba almady. "Reks üiden qaşyp kett", - dedı anasy. Endrü eşnärse tüsınbedı. Keiın onyñ közı peşke tüstı. Anasy tüskı asqa balapan äzırlep jatyr eken. Endrü jylap jıberdı.
Скрыть текст
      12. Соңғы шылым
      Уайт мырзаның жаман әдеті болатын. Ол шылымнан шылым қоймай тарта беретін. Уайт мырза бұл құмарлығының денсаулығына зиян екенін білді. Бұдан былай тіпті серуенге шыға алмай қалды. Күні бойы жөтелетін. Уайт мырза жыл бойы шылымды тастауға тырысты. Үнемі бір қорапты сатып алып тұрып, мұның соңғы шылым болатынына өзіне уәде беретін.
      Уайт мырза тексерілу үшін дәрігеріне барды. Дәрігері рентген жасауды өтінді. Сол жақ өкпесінен ісік табылды. Шылым шеккеннен обырға шалдығыпты. Уайт мырза үйіне үрейленіп қайтып келе жатты. Біреуін ғана қалдырып, шылымының бәрін лақтырып жіберді. Бұл ақыры соңғы шылым болатын болды.

      12. Soñğy şylym
      Uait myrzanyñ jaman ädetı bolatyn. Ol şylymnan şylym qoimai tarta beretın. Uait myrza būl qūmarlyğynyñ densaulyğyna zian ekenın bıldı. Būdan bylai tıptı seruenge şyğa almai qaldy. Künı boiy jöteletın. Uait myrza jyl boiy şylymdy tastauğa tyrysty. Ünemı bır qorapty satyp alyp tūryp, mūnyñ soñğy şylym bolatynyna özıne uäde beretın.
      Uait myrza tekserılu üşın därıgerıne bardy. Därıgerı rentgen jasaudy ötındı. Sol jaq ökpesınen ısık tabyldy. Şylym şekkennen obyrğa şaldyğypty. Uait myrza üiıne üreilenıp qaityp kele jatty. Bıreuın ğana qaldyryp, şylymynyñ bärın laqtyryp jıberdı. Būl aqyry soñğy şylym bolatyn boldy.
Скрыть текст
      13. Біз тоналдық!
      Мистер және Миссис Смит бүгінгі көңілді түнді үйден тыс өткізген. Олар түні бойы би билеп, үйге тек түнгі 3-те оралған еді. Үйге келген кезде, алдыңғы терезенің сынғанын байқайды. Олар үйге жүгіріп кірді. Үйдің ішінде теледидарлар, ноутбуктер, тіпті жазу жазылған тәрелкелері де жоғалған.
      Миссис Смиттің жасы көл болып "Біздің үй тоналды!" - деп байбалам салды. Олар полиция шақыртты. "Бәлкім, ұрыларды таба алмаспыз", - деді олар.
      Мистер Смит үйді жинастыра бастағанда, терезе алдында бейтаныс заттың жатқанын көрді. Бұл ұрының әмияны болып шықты, ол терезеден қашып жатқанда түсіріп алған екен.

      13. Bız tonaldyq!
      Mister jäne Missis Smit bügıngı köñıldı tündı üiden tys ötkızgen. Olar tünı boiy bi bilep, üige tek tüngı 3-te oralğan edı. Üige kelgen kezde, aldyñğy terezenıñ synğanyn baiqaidy. Olar üige jügırıp kırdı. Üidıñ ışınde teledidarlar, noutbukter, tıptı jazu jazylğan tärelkelerı de joğalğan.
      Missis Smittıñ jasy köl bolyp "Bızdıñ üi tonaldy!" - dep baibalam saldy. Olar polisia şaqyrtty. "Bälkım, ūrylardy taba almaspyz", - dedı olar.
      Mister Smit üidı jinastyra bastağanda, tereze aldynda beitanys zattyñ jatqanyn kördı. Būl ūrynyñ ämiany bolyp şyqty, ol terezeden qaşyp jatqanda tüsırıp alğan eken.
Скрыть текст
      14. Қайтадан парта алдына
      Гонсалес мырза аула сыпырушы болатын. Ол өз жұмысын жақсы көрмейтін. Ол ақылды адам болатын. Ол өз өмірінде көп нəрсеге қол жеткізе алатынын білді. Гонсалес мырза қайтадан колледжге оқуға барғысы келді. Ол ылғи мұғалім болуды армандайтын. Егер ол колледжді бітірсе, оның арманы орындалатын еді.
      Гонсалес мырза 40 жаста болатын. Оның балалары оған қайтадан колледжде оқу үшін кəрі екенін айтты. "Сен ата сияқты көрінетін боласың" - деп қалжыңдады олар. "Өтірік!" - деді Гонсалес мырза. "Ондағы ең дана студент мен боламын!"
      Төрт жыл өткен соң Гонсалес мырза колледжді тəмəмдады. Оның балалары оны мақтан тұтты.

      14. Qaitadan parta aldyna
      Gonsales myrza aula sypyruşy bolatyn. Ol öz jūmysyn jaqsy körmeitın. Ol aqyldy adam bolatyn. Ol öz ömırınde köp närsege qol jetkıze alatynyn bıldı. Gonsales myrza qaitadan kolejge oquğa barğysy keldı. Ol ylği mūğalım boludy armandaityn. Eger ol kolejdı bıtırse, onyñ armany oryndalatyn edı.
      Gonsales myrza 40 jasta bolatyn. Onyñ balalary oğan qaitadan kolejde oqu üşın kärı ekenın aitty. "Sen ata siaqty körınetın bolasyñ" - dep qaljyñdady olar. "Ötırık!" - dedı Gonsales myrza. "Ondağy eñ dana student men bolamyn!"
      Tört jyl ötken soñ Gonsales myrza kolejdı tämämdady. Onyñ balalary ony maqtan tūtty.
Скрыть текст
      15. Мысықтарды жақсы көретiн қыз
      Дженни Уайт өз мысықтарын жақсы көретiн. Онда алты мысық болды. Дженни күндерiн сол мысықтармен өткiзетiн. Ал оның достары ол үшiн алаңдайтын. "Сен таза ауаға жиi шығып тұрсаң болар едi", - дейтiн олар." Ал Дженни: "Мен оларды жалғыз тастап кетуге шыдай алмаймын", - дейтiн.
      Бiрде Дженни жұмысында бiр адамды кездестiрiп қалады. Ол әдемi әрi қызықты кiсi болатын. Дженни онымен кездесуге жиi барып жүрдi. Ол оны мiнсiз деп ойлайтын. Дженни оны үйiне қонаққа шақырды. Ол қатты қобалжыды. Ол менiң мысықтарымды жақсы көретін болады деп ойлады.
      Ол кiсi үйге кiрдi. Кiрген бойда түшкiрiп, тыныс ала алмай қалды. Оның мысықтарға аллергиясы болатын. "Мен мысықтарды жек көремiн!"- деп айқайлап жібердi ол.

      15. Mysyqtardy jaqsy köretın qyz
      Djenni Uait öz mysyqtaryn jaqsy köretın. Onda alty mysyq boldy. Djenni künderın sol mysyqtarmen ötkızetın. Al onyñ dostary ol üşın alañdaityn. "Sen taza auağa jiı şyğyp tūrsañ bolar edı", - deitın olar." Al Djenni: "Men olardy jalğyz tastap ketuge şydai almaimyn", - deitın.
      Bırde Djenni jūmysynda bır adamdy kezdestırıp qalady. Ol ädemı ärı qyzyqty kısı bolatyn. Djenni onymen kezdesuge jiı baryp jürdı. Ol ony mınsız dep oilaityn. Djenni ony üiıne qonaqqa şaqyrdy. Ol qatty qobaljydy. Ol menıñ mysyqtarymdy jaqsy köretın bolady dep oilady.
      Ol kısı üige kırdı. Kırgen boida tüşkırıp, tynys ala almai qaldy. Onyñ mysyqtarğa alergiasy bolatyn. "Men mysyqtardy jek köremın!"- dep aiqailap jıberdı ol.
Скрыть текст
      16. Автобуспен саяхат
      Шэрон Джэксонның көлігі бұзылып қалған болатын. Ол көлігін шеберханаға айдап апарады. Шэронның жұмысқа жетуі үшін көлік қажет, ал көлігінің жөндеуі бір аптаға созылады.
      Оған құрбысы "Сенің автобуспен жетуіңе болады" деп кеңес берді. Шэрон бұрын-соңды автобуспен жүріп көрмеген еді. Ол қорқып, дұрыс емес бағытта кетіп қаламын деп ойлады. "Мен автобустарда тіпті ұрлық жасайды деп естігенмін", - деп құрбысына айтты, "Уайымдама. Саған ештеңе де болмайды", - деп құрбысы оны жұбатты.
      Шэрон автобусқа отырды. Бұл соғұрлым қорқынышты еместігіне көзі жетті. Негізінде, ол өте байсалды жан. Ақыры ол ұйықтап қалып, өз аялдамасынан асып кетті де, жұмысына кеш қалды.

      16. Avtobuspen saiahat
      Şeron Djeksonnyñ kölıgı būzylyp qalğan bolatyn. Ol kölıgın şeberhanağa aidap aparady. Şeronnyñ jūmysqa jetuı üşın kölık qajet, al kölıgınıñ jöndeuı bır aptağa sozylady.
      Oğan qūrbysy "Senıñ avtobuspen jetuıñe bolady" dep keñes berdı. Şeron būryn-soñdy avtobuspen jürıp körmegen edı. Ol qorqyp, dūrys emes bağytta ketıp qalamyn dep oilady. "Men avtobustarda tıptı ūrlyq jasaidy dep estıgenmın", - dep qūrbysyna aitty, "Uaiymdama. Sağan eşteñe de bolmaidy", - dep qūrbysy ony jūbatty.
      Şeron avtobusqa otyrdy. Būl soğūrlym qorqynyşty emestıgıne közı jettı. Negızınde, ol öte baisaldy jan. Aqyry ol ūiyqtap qalyp, öz aialdamasynan asyp kettı de, jūmysyna keş qaldy.
Скрыть текст
      17. Суық тию
      Даниэлге суық тиіп қалды. Қызуы көтеріліп, қалтырады. Күні бойы мұрны ақты. Қоймай түшкірумен де болды. Даниэль дәрігерге келді. Оған демалып жат деді. «Үш күн бойы төсектен тұрмаңыз», - деді дәрігер.
      Даниэль құлақ асқан жоқ. Достары шомылуға шыққан еді. «Барайық!» - деді олар оған. «Бәрі жақсы болады». Даниэль достарымен бірге бассейнде түн батып кеткенше болды.
      Ертеңіне таңертең Даниэль өзін тым нашар сезінді. Даусы қарлығып, шықпай қойды. Қалтыраумен болды. Бес күн бойы ауырды. Ол дәрігерге көмек сұрап қаралды. «Сіз мені тыңдамадыңыз ғой, солай ма?» - деп сұрады дәрігер.

      17. Suyq tiu
      Danielge suyq tiıp qaldy. Qyzuy köterılıp, qaltyrady. Künı boiy mūrny aqty. Qoimai tüşkırumen de boldy. Daniel därıgerge keldı. Oğan demalyp jat dedı. «Üş kün boiy tösekten tūrmañyz», - dedı därıger.
      Daniel qūlaq asqan joq. Dostary şomyluğa şyqqan edı. «Baraiyq!» - dedı olar oğan. «Bärı jaqsy bolady». Daniel dostarymen bırge baseinde tün batyp ketkenşe boldy.
      Erteñıne tañerteñ Daniel özın tym naşar sezındı. Dausy qarlyğyp, şyqpai qoidy. Qaltyraumen boldy. Bes kün boiy auyrdy. Ol därıgerge kömek sūrap qaraldy. «Sız menı tyñdamadyñyz ğoi, solai ma?» - dep sūrady därıger.
Скрыть текст
      18. Жаңа туфли
      Мэри Гринге жаңа туфли қажет болды. Оған биік тақалы көк туфли қажет болды. Олар 150 доллар тұрды. Ол әкесінен ақша сұрады. "Сен есіңнен адастың ба? Сен биік тақалы туфли кимейсің ғой!" - деді мистер Грин.
      Мэри тынымсыз туфли туралы армандады. Ол мистер Гринді сонымен мазалауды тоқтатпады. Мистер Грин өзін ыңғайсыз сезініп жүрді. Оның Мэриге туфли алып беретін жағдайы болса екен деп жүрді, өйткені бұл Мэриді бақытты етер еді.
      Мистер Грин Мэридің туған күніне ақша жинап, оған туфли алып берді. Мэри оны шешпестен түні бойы киіп жүрді. Ол оның аяғын күлдіретіп жіберді. Мэри оны жек көріп кетті. Мэри оны ешқашан да кигісі келмеді. Сондықтан ол мистер Гринге оны жоғалтып алдым деді.

      18. Jaña tufli
      Meri Gringe jaña tufli qajet boldy. Oğan biık taqaly kök tufli qajet boldy. Olar 150 dollar tūrdy. Ol äkesınen aqşa sūrady. "Sen esıñnen adastyñ ba? Sen biık taqaly tufli kimeisıñ ğoi!" - dedı mister Grin.
      Meri tynymsyz tufli turaly armandady. Ol mister Grindı sonymen mazalaudy toqtatpady. Mister Grin özın yñğaisyz sezınıp jürdı. Onyñ Merige tufli alyp beretın jağdaiy bolsa eken dep jürdı, öitkenı būl Meridı baqytty eter edı.
      Mister Grin Meridıñ tuğan künıne aqşa jinap, oğan tufli alyp berdı. Meri ony şeşpesten tünı boiy kiıp jürdı. Ol onyñ aiağyn küldıretıp jıberdı. Meri ony jek körıp kettı. Meri ony eşqaşan da kigısı kelmedı. Sondyqtan ol mister Gringe ony joğaltyp aldym dedı.
Скрыть текст
      19. Артық салмақты тастау
      Майкл Филипс артық салмақтан зардап шегетін. Ол өз бейнесіне көңілі толмағандықтан, арықтағысы келді. Оның денсаулығы да мәз емес. Ол соңғы рет дәрігерге қаралғанда қорқып кетті. Дәрігер жүрек ауруының пайда болу қаупі бар деп айтқан болатын.
      Филипс тамақтану салтын өзгерту керектігін біледі. Ол бургер мен чипстарды көп жейді. жеміс пен көкөністі мүлдем жемейді десек те болады. "Пайдалы тамақты жеу - ішпыстырарлық іс екен!" - дейді Филипс.
      Дәрігер тағы бір кеңес берген. "Сізге көп дене жаттығуларын жасау керек", - деді Филипске. Ол серуенге ешқашан шықпайды деуге болады. Енді ол жүгіруге арналған құрылғыны сатып алды. Филипс қайтсем де арықтаймын деп бекінді.

      19. Artyq salmaqty tastau
      Maikl Filips artyq salmaqtan zardap şegetın. Ol öz beinesıne köñılı tolmağandyqtan, aryqtağysy keldı. Onyñ densaulyğy da mäz emes. Ol soñğy ret därıgerge qaralğanda qorqyp kettı. Därıger jürek auruynyñ paida bolu qaupı bar dep aitqan bolatyn.
      Filips tamaqtanu saltyn özgertu kerektıgın bıledı. Ol burger men şipstardy köp jeidı. jemıs pen kökönıstı müldem jemeidı desek te bolady. "Paidaly tamaqty jeu - ışpystyrarlyq ıs eken!" - deidı Filips.
      Därıger tağy bır keñes bergen. "Sızge köp dene jattyğularyn jasau kerek", - dedı Filipske. Ol seruenge eşqaşan şyqpaidy deuge bolady. Endı ol jügıruge arnalğan qūrylğyny satyp aldy. Filips qaitsem de aryqtaimyn dep bekındı.
Скрыть текст
      20. Ол үшін алдымен өзі үйренуі керек еді
      Бұл күн Кейт Вильсон үшін өте ерекше болды. Ол жаңа ғана жалақысын алған болатын. Ол өзінің алғашқы велосипедін сатып алуға бара жатты. Кейт Вильсон кедей отбасында өсті. Олардың Кейтке велосипед алып беруіне ешқашан қаражаттары жетпейтін.
      Қазір Кейт отызда. Ол жақсы жерде қызмет етеді және оның екі баласы бар. Ол балаларына велосипед тебуді үйреткісі келді. Бірақ ол үшін алдымен өзі үйренуі керек еді. Велосипед дүкенінен ол үлкен көгілдір велосипед сатып алды. Енді уйренетін кез келді.
      Оның алғаш велосипед тебуі өте нашар болды. "Бұл ойлағаннан қиынырақ екен!" деп айқайлап жіберді ол. Сан рет құлағаннан кейін ол оны бағындырды. Тұла бойын үлкен мақтаныш биледі. "Өз балаларымды үйретуге асығып тұрмын", - деді ол.

      20. Ol üşın aldymen özı üirenuı kerek edı
      Būl kün Keit Vilson üşın öte erekşe boldy. Ol jaña ğana jalaqysyn alğan bolatyn. Ol özınıñ alğaşqy velosipedın satyp aluğa bara jatty. Keit Vilson kedei otbasynda östı. Olardyñ Keitke velosiped alyp beruıne eşqaşan qarajattary jetpeitın.
      Qazır Keit otyzda. Ol jaqsy jerde qyzmet etedı jäne onyñ ekı balasy bar. Ol balalaryna velosiped tebudı üiretkısı keldı. Bıraq ol üşın aldymen özı üirenuı kerek edı. Velosiped dükenınen ol ülken kögıldır velosiped satyp aldy. Endı uirenetın kez keldı.
      Onyñ alğaş velosiped tebuı öte naşar boldy. "Būl oilağannan qiynyraq eken!" dep aiqailap jıberdı ol. San ret qūlağannan keiın ol ony bağyndyrdy. Tūla boiyn ülken maqtanyş biledı. "Öz balalarymdy üiretuge asyğyp tūrmyn", - dedı ol.
Скрыть текст


В подготовке текстов на казахском языке участвовали пользователи сайта sozdik.kz:
Aidana Bissekesh, Раушан Муталипова, Бахытжан Ертай, Айгерим Ержанова, Аяулым Орынгали, Еркежан Каймоллаева, Janerke Kurmanalinova, Акжайык Сабырбаева, Assel Kanybekova, Гульнар Абдраимова, Жадыра Қайратқызы, Feruza Moldashova, Акнур Жунусова, Мади Толегенов, Майра Фазыл, Маржанай Ташимова, Мира Сембайкызы и другие.
Корректор текстов на казахском языке: Атлас Кудайбергенова



© Татьяна Валяева,  2007–2023
 <<  Казахский по уровням. Ур.1, стр.5 Вернуться к началу Казахский по уровням. Ур.2, стр.2  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Сөйлесейік»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга