Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Суперлёг. чтение
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  1. 5  

Каталог тем
Лёг.истор.
  1. 1  
  1. 2  
  1. 3  
  1. 4  
  1. 5  
  1. 6  
  1. 7  
 Истории о детях
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  2. 6  
  2. 7  
 Занимательное чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
 Казахский по уровням
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  4. 1  
  5. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  4. 2  
  5. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  4. 3  
  5. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  4. 4  
  5. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
  4. 5  
  5. 5  
  2. 6  
  3. 6  
 Лёгкое чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Короткие истории
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Кирил/Latyn 

Лёгкое чтение (Easy Reading)

Том 2, страница 1
Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор идеи, составитель и переводчик текстов
с английского языка на русский: Андрей Краснов

      1. Шаршылар мен дөңгелектер
      Өмірде әр түрлі пішіндер бар. Қораптар мен жол белгілері - шаршы немесе тік төртбұрышты пішінді. Күн мен ай - дөңгелек пішінді. Неке сақиналары - дөңгелек. Жұмыртқа мен электр шамдары - дөңгелек пішінді. Пирамидалар мен садақ ұштары - үшбұрышты. Үстел мен кітаптар - шаршы мен тік төртбұрыш пішінді. Есіктер мен тоңазытқыштар - тік төртбұрыш пішінді. "STOP" белгісі - сегіз қырлы. Үш бұрыштың үш қабырғасы бар. Қарындаштар мен қаламдар - ұзын және дөңгелек пішінді. Аяқтарыңыздағы саусақтар - қысқа және дөңгелек пішінді. Көптеген заттардың кескіні әр түрлі болып келеді. Адамдар мен жануарлардың кескіні әр түрлі. Бет әлпеттер де әр түрлі. Бұлттар да әр түрлі кескінді. Үйлер мен ғимараттар да әр түрлі кескінді. Ұшақтардың да кескін келбеттері де әр түрлі. Басқа заттардың кескін келбеттері әр түрлі. Картада әр мемлекеттердің кескін келбеттері әр түрлі. Көліктер мен құралдардың пішіндерінің өзіндік кескін келбеті бар. Пішіндер өз алдына әдемі де болып келеді. Ер балалар футбол добы мен төрт доңғалақты ұзын ағаш тақтайша пішіндері әдемі деп ойлайды. Ерлер ең әдемі кескін келбеттілер әйелдер деп ойлайды.

      1. Şarşylar men döñgelekter
      Ömırde är türlı pışınder bar. Qoraptar men jol belgılerı - şarşy nemese tık törtbūryşty pışındı. Kün men ai - döñgelek pışındı. Neke saqinalary - döñgelek. Jūmyrtqa men elektr şamdary - döñgelek pışındı. Piramidalar men sadaq ūştary - üşbūryşty. Üstel men kıtaptar - şarşy men tık törtbūryş pışındı. Esıkter men toñazytqyştar - tık törtbūryş pışındı. "STOP" belgısı - segız qyrly. Üş būryştyñ üş qabyrğasy bar. Qaryndaştar men qalamdar - ūzyn jäne döñgelek pışındı. Aiaqtaryñyzdağy sausaqtar - qysqa jäne döñgelek pışındı. Köptegen zattardyñ keskını är türlı bolyp keledı. Adamdar men januarlardyñ keskını är türlı. Bet älpetter de är türlı. Būlttar da är türlı keskındı. Üiler men ğimarattar da är türlı keskındı. Ūşaqtardyñ da keskın kelbetterı de är türlı. Basqa zattardyñ keskın kelbetterı är türlı. Kartada är memleketterdıñ keskın kelbetterı är türlı. Kölıkter men qūraldardyñ pışınderınıñ özındık keskın kelbetı bar. Pışınder öz aldyna ädemı de bolyp keledı. Er balalar futbol doby men tört doñğalaqty ūzyn ağaş taqtaişa pışınderı ädemı dep oilaidy. Erler eñ ädemı keskın kelbettıler äielder dep oilaidy.
Скрыть текст
      2. Үйлену тойы
      "Ертең менің өмірімдегі ең жақсы күн болады", - деді Бетти. "Ия", - деді оның анасы. "Мен сен үшін сондай қуаныштымын. Пол - сондай жақсы адам. Ол керемет күйеу және әке болады. Ол өте жақсы адам. Біз әкең екеуміз оны жақсы көреміз". Бетти Полмен аяғын сындырып алғаннан кейін танысты. Ол шаңғы теуіп жүріп аяғын сындырып алған болатын. Пол оның аяғын емдеген дәрігер еді. Ол ауруханаға Беттидің хал-жағдайын білуге күнде келетін. Кейін ол Беттидің хал-жағдайын білуге үйіне келетін болды. Ол Беттиге "Тезірек жазыл" деген сөздері бар ашық хаттар мен сыйлықтар алып келетін. Олар бір-біріне ғашық болып қалды. "Мен аяғымның сынғаны ешқашан пайдалы болады деп ойламаппын", - деді Бетти анасына. "Бірақ бұл сенімен болған ең жақсы нәрсе. Өмір кейде қызық болады", - деді оның анасы. Беттидің аяғы жазылғаннан кейін олар Полмен кездесе бастады. Олар кино мен мейрамханаға баратын. Ол бірге сондай бақытты еді. Бір күні Пол Беттиден оған тұрмысқа шығуын сұрады. "Бізде көп бала бола ма?" - деп сұрады Бетти. "Әрине", - деді Пол. "Бірақ коньки тебуді үйретуге маған рұқсат бер". Олар екеуі де күліп жіберді.

      2. Üilenu toiy
      "Erteñ menıñ ömırımdegı eñ jaqsy kün bolady", - dedı Betti. "ia", - dedı onyñ anasy. "Men sen üşın sondai quanyştymyn. Pol - sondai jaqsy adam. Ol keremet küieu jäne äke bolady. Ol öte jaqsy adam. Bız äkeñ ekeumız ony jaqsy köremız". Betti Polmen aiağyn syndyryp alğannan keiın tanysty. Ol şañğy teuıp jürıp aiağyn syndyryp alğan bolatyn. Pol onyñ aiağyn emdegen därıger edı. Ol auruhanağa Bettidıñ hal-jağdaiyn bıluge künde keletın. Keiın ol Bettidıñ hal-jağdaiyn bıluge üiıne keletın boldy. Ol Bettige "Tezırek jazyl" degen sözderı bar aşyq hattar men syilyqtar alyp keletın. Olar bır-bırıne ğaşyq bolyp qaldy. "Men aiağymnyñ synğany eşqaşan paidaly bolady dep oilamappyn", - dedı Betti anasyna. "Bıraq būl senımen bolğan eñ jaqsy närse. Ömır keide qyzyq bolady", - dedı onyñ anasy. Bettidıñ aiağy jazylğannan keiın olar Polmen kezdese bastady. Olar kino men meiramhanağa baratyn. Ol bırge sondai baqytty edı. Bır künı Pol Bettiden oğan tūrmysqa şyğuyn sūrady. "Bızde köp bala bola ma?" - dep sūrady Betti. "Ärine", - dedı Pol. "Bıraq könki tebudı üiretuge mağan rūqsat ber". Olar ekeuı de külıp jıberdı.
Скрыть текст
      3. Сіз не киесіз?
      Әртүрлі жұмысшылар әртүрлі киімдер киінеді. Құтқарушы суда киетін костюм киеді. Көп жұмысшылар формалы киім киеді. "Burger Hut" тез дайындайтын тағам мейрамханасының жұмысшылары қара түсті жейде киеді. Менеджерлер де қара түсті жейде киеді. Менеджерлер тағы галстук тағады. Механиктер мен малярлар комбинезон киеді. Комбинезондар олардың киімдерін қорғайды. Комбинезондар олардың киімдерін май мен бояудан қорғайды. Ұшқыштар көк немесе қара түсті униформа киеді. Кейде олар ақ жейде де киеді. Медбикелер ақ униформа киеді. Дәрігерлер ақ күртеше киеді. Автобус жүргізушілері мен сарбаздар униформа киеді. Полицейлер мен өрт сөндірушілер көк униформа киеді. Сотталушылар қызғылт сары түсті униформа киеді. Қызғылт сары ашық түс. Қызғылт сары түсті тез көзге түседі. Сотталушылар қызғылт сары түсті униформадан тығыла алмайды. Шеф-поварлар ақ пиджак және биік ақ қалпақ киеді. Ковбойлар джинсы мен етік киеді. Күлдіргіштер үлкен пластмасса мұрын мен үлкен башмақ киеді. Сәнгерлер әдемі киім киеді. Көп жұмысшылар формалы киім кимейді. Мұғалімдер мен жүк таситын көлік жүргізушілер күнделікті қарапайым киім киеді. Көп жұмысшылар қарапайым киім киеді.

      3. Sız ne kiesız?
      Ärtürlı jūmysşylar ärtürlı kiımder kiınedı. Qūtqaruşy suda kietın kästöm kiedı. Köp jūmysşylar formaly kiım kiedı. "Būrger Hūt" tez daiyndaityn tağam meiramhanasynyñ jūmysşylary qara tüstı jeide kiedı. Menejerler de qara tüstı jeide kiedı. Menejerler tağy galstuk tağady. Mehanikter men malärlar kombinezon kiedı. Kombinezondar olardyñ kiımderın qorğaidy. Kombinezondar olardyñ kiımderın mai men boiaudan qorğaidy. Ūşqyştar kök nemese qara tüstı uniforma kiedı. Keide olar aq jeide de kiedı. Medbikeler aq uniforma kiedı. Därıgerler aq kürteşe kiedı. Avtobus jürgızuşılerı men sarbazdar uniforma kiedı. Poliseiler men ört söndıruşıler kök uniforma kiedı. Sottaluşylar qyzğylt sary tüstı uniforma kiedı. Qyzğylt sary aşyq tüs. Qyzğylt sary tüstı tez közge tüsedı. Sottaluşylar qyzğylt sary tüstı uniformadan tyğyla almaidy. Şef-povarlar aq pijak jäne biık aq qalpaq kiedı. Kovboilar djinsy men etık kiedı. Küldırgışter ülken plasmassa mūryn men ülken başmaq kiedı. Sängerler ädemı kiım kiedı. Köp jūmysşylar formaly kiım kimeidı. Mūğalımder men jük tasityn kölık jürgızuşıler kündelıktı qarapaiym kiım kiedı. Köp jūmysşylar qarapaiym kiım kiedı.
Скрыть текст
      4. Адамдар – кедей
      Адамдар бүкіл Америкада ұзын кезектерде тұр. Бұл ұзын кезектер жұмыссыздардың кезектері. Жұмыссыздар кезектерінде жұмысы жоқ адамдар тұрады. Миллиондаған американдықтардың жұмысы жоқ. Бұрын олардың жұмысы бар болатын, бірақ оларды жұмыстан шығарып жіберді. Оларды рецессияның - ұзақ уақыт бойы өндіріс қарқынының төмендеуі себебінен жұмыстан шығарды. Америкадағы рецессия. Қытайдағы, Еуропадағы және бүкіл әлемдегі рецессия. Рецессия дегеніміз не? Рецессиялар - бұл адамдардың аз ақша табатын уақыты. Олар жаңа зат сатып алмайды. Егер олар жаңа зат сатып алмаса, фабрикалар мен зауыттар жаңа заттарды шығаруды тоқтады. Өндірістер жұмысшыларды жұмыстан шығарады. Рецессия кезінде адамдар тағам өнімдері сияқты тек қажет заттарды ғана сатып алады. Олар жаңа теледидарлар, жаңа машиналар немесе жаңа үйлер сатып алмайды. Олар жаңа аяқ киім сатып алмайды. Олар ескі аяқ киімдерін аяқ киім жөндейтін шеберханаларда жөндетеді. Олар қымбат мейрамханаларға бармайды. Олар жедел тамақтандыру мейрамханаларына барады. Олар киноға бармайды. Олар теледидар көреді. Олар Диснейлендке бармайды. Олар қалалық саябақтарға барады. Барлығы рецессия жақында аяқталады деп үміттенеді.

      4. Adamdar – kedei
      Adamdar bükıl Amerikada ūzyn kezekterde tūr. Būl ūzyn kezekter jūmyssyzdardyñ kezekterı. Jūmyssyzdar kezekterınde jūmysy joq adamdar tūrady. Milliondağan amerikandyqtardyñ jūmysy joq. Būryn olardyñ jūmysy bar bolatyn, bıraq olardy jūmystan şyğaryp jıberdı. Olardy resessianyñ - ūzaq uaqyt boiy öndırıs qarqynynyñ tömendeuı sebebınen jūmystan şyğardy. Amerikadağy resessia. Qytaidağy, Europadağy jäne bükıl älemdegı resessia. Resessia degenımız ne? Resessialar - būl adamdardyñ az aqşa tabatyn uaqyty. Olar jaña zat satyp almaidy. Eger olar jaña zat satyp almasa, fabrikalar men zauyttar jaña zattardy şyğarudy toqtady. Öndırıster jūmysşylardy jūmystan şyğarady. Resessia kezınde adamdar tağam önımderı siaqty tek qajet zattardy ğana satyp alady. Olar jaña teledidarlar, jaña maşinalar nemese jaña üiler satyp almaidy. Olar jaña aiaq kiım satyp almaidy. Olar eskı aiaq kiımderın aiaq kiım jöndeitın şeberhanalarda jöndetedı. Olar qymbat meiramhanalarğa barmaidy. Olar jedel tamaqtandyru meiramhanalaryna barady. Olar kinoğa barmaidy. Olar teledidar köredı. Olar Disneilendke barmaidy. Olar qalalyq saiabaqtarğa barady. Barlyğy resessia jaqynda aiaqtalady dep ümıttenedı.
Скрыть текст
      5. Орынсыз іс жасамаңдар
      Адамдар неге орынсыз іске барады. Кейбір адамдар үлкен ұзын жолдан өтіп кетпекші болады. Оларды көлік қағып өлтіреді. Кейбіреулер тік жардың жиегінде тұрады. Олар сырғанап кетіп төменге құлап өледі. Кейбір адамдар қару оқталмаған екен деп ойлайды. Ол қаруды досына кезенеді. Олар шүріппеге басып, досын атып өлтіреді. Кейбіреулері дауылды жақыннан бақылағысы келеді. Олар мұхитқа жақындайды. Желді сезінеді. Үлкен толқындарды көреді. Олар көңілді шабытты сезінеді. Дәл осы сәтте қатты толқын оларды мұхитқа қарай алып кетеді. Содан суға батып өледі. Көп адамдар мектепті бітірмей оқуды тастап кетеді. Олардың мектепте іш пысады . Олар көңіл көтергілері келеді. Мектепте көңілсіз. Үй тапсырмаларын орындауды ұнатпайды. Олар МакДональдсқа жұмысқа тұрады. Тұтынушыларынан: "Сізге фри - картобын немен берейін,?" - деп, күні бойы сұраумен болады. Бұл жақсылық па? Жоқ, бұл орынсыздық. Адамдар өз әйелдерін немесе ерлерін алдайды. Олар ұсталып, некелері бұзылады. Сонан соң жалғыз қалады. Адамдар шылым шегеді. Олар қатерлі аурудан қайтыс болады. Көбі мас күйінде рольге отырады. Мас күйінде көлік жүргізу өте қауіпті, орынсыз. Бірақ адамдар орынсыз істерді күнде жасайды.

      5. Orynsyz ıs jasamañdar
      Adamdar nege orynsyz ıske barady. Keibır adamdar ülken ūzyn joldan ötıp ketpekşı bolady. Olardy kölık qağyp öltıredı. Keibıreuler tık jardyñ jiegınde tūrady. Olar syrğanap ketıp tömenge qūlap öledı. Keibır adamdar qaru oqtalmağan eken dep oilaidy. Ol qarudy dosyna kezenedı. Olar şürıppege basyp, dosyn atyp öltıredı. Keibıreulerı dauyldy jaqynnan baqylağysy keledı. Olar mūhitqa jaqyndaidy. Jeldı sezınedı. Ülken tolqyndardy köredı. Olar köñıldı şabytty sezınedı. Däl osy sätte qatty tolqyn olardy mūhitqa qarai alyp ketedı. Sodan suğa batyp öledı. Köp adamdar mekteptı bıtırmei oqudy tastap ketedı. Olardyñ mektepte ış pysady . Olar köñıl kötergılerı keledı. Mektepte köñılsız. Üi tapsyrmalaryn oryndaudy ūnatpaidy. Olar MakDonaldsqa jūmysqa tūrady. Tūtynuşylarynan: "Sızge fri - kartobyn nemen bereiın,?" - dep, künı boiy sūraumen bolady. Būl jaqsylyq pa? Joq, būl orynsyzdyq. Adamdar öz äielderın nemese erlerın aldaidy. Olar ūstalyp, nekelerı būzylady. Sonan soñ jalğyz qalady. Adamdar şylym şegedı. Olar qaterlı aurudan qaitys bolady. Köbı mas küiınde rolge otyrady. Mas küiınde kölık jürgızu öte qauıptı, orynsyz. Bıraq adamdar orynsyz ısterdı künde jasaidy.
Скрыть текст
      6. Менің отбасымның үйі
      Біздің керемет үйіміз бар. Оның үш жатын бөлмесі бар. Оның үш жуынатын бөлмесі бар. Бұл бір қабатты үй. Мұнда сатылар жоқ. Мұнда екінші қабат жоқ. Мұнда подвал жоқ. Мұнда шатырдағы бөлме жоқ. Үйде құбыр мен ошақ бар. Ас үй бар. Үлкен ас ішетін бөлме бар. Қонақ бөлме бар. Қонақ бөлмеде үлкен диван мен үлкен теледидар бар. Біздің қонақ бөлме-бұл отбасылық бөлмеміз. Біз бірге теледидар қараймыз. Біз бірге ойнаймыз. Біз "Скрэббл" мен "Монополия" сияқты ойындарды ойнаймыз. Біз бұл ойындарды ұнатамыз. Бұл ойынды ойнаған көңілді. Біздің кішкентай алдыңғы ауламыз бар. Біздің бассейніміз жоқ. Біздің бақшамыз жоқ. Біздің екі көлік сиятын гаражымыз бар. Менің анамда көк түсті "Кадиллак" бар. Менің әкемде қызыл "Хонда" бар. Менде шайтанарба мен скейтборд бар. Әпкемде де бар. Ол қыздарға арналған скейтборша. Біз тыныш көшеде тұрамыз. Біз ешқашан полицейлер мен өрт сөндіру көліктерінің дыбыстарын естімеппіз. Мен керемет мектепте оқимын. Кейін мен үйленемін. Менің тыныш көшеде орналасқан керемет үйім болады. Менің артқы аулада орналасқан бассейнім болады.

      6. Menıñ otbasymnyñ üiı
      Bızdıñ keremet üiımız bar. Onyñ üş jatyn bölmesı bar. Onyñ üş juynatyn bölmesı bar. Būl bır qabatty üi. Mūnda satylar joq. Mūnda ekınşı qabat joq. Mūnda podval joq. Mūnda şatyrdağy bölme joq. Üide qūbyr men oşaq bar. As üi bar. Ülken as ışetın bölme bar. Qonaq bölme bar. Qonaq bölmede ülken divan men ülken teledidar bar. Bızdıñ qonaq bölme-būl otbasylyq bölmemız. Bız bırge teledidar qaraimyz. Bız bırge oinaimyz. Bız "Skrebbl" men "Monopolia" siaqty oiyndardy oinaimyz. Bız būl oiyndardy ūnatamyz. Būl oiyndy oinağan köñıldı. Bızdıñ kışkentai aldyñğy aulamyz bar. Bızdıñ baseinımız joq. Bızdıñ baqşamyz joq. Bızdıñ ekı kölık siatyn garajymyz bar. Menıñ anamda kök tüstı "Kadillak" bar. Menıñ äkemde qyzyl "Honda" bar. Mende şaitanarba men skeitbord bar. Äpkemde de bar. Ol qyzdarğa arnalğan skeitborşa. Bız tynyş köşede tūramyz. Bız eşqaşan poliseiler men ört söndıru kölıkterınıñ dybystaryn estımeppız. Men keremet mektepte oqimyn. Keiın men üilenemın. Menıñ tynyş köşede ornalasqan keremet üiım bolady. Menıñ artqy aulada ornalasqan baseinım bolady.
Скрыть текст
      7. Екінші жұмыс
      "Біздің қаражатымыз таусылып барады" - деді әкесі. "Мен тағы бір жұмыс тауып алуым керек". Анам мен әкем ұстаз болатын. Олардың төрт баласы бар. Кішкене бүлдіршіндері сирек кездесетін аурумен ауырады . Ол әрдайым ауырады . Оны жиі дәрігерге көрсетуге апарады. Дәрігердің қабылдауы қымбатқа түсетін. Бірақ дәрігер бүлдіршінге шын көңілмен қарайтын. Ол бүлдіршіннің біраз жылдан соң сауығып кететінін айтқан. Бірақ бүлдіршіннің әкесі дәрігерге көп қарызданып қалды. Әкесі газеттегі хабарландырулар арқылы жаңа жұмыс іздеді. Ол достары арқылы да сұрастырды. Соңында ол жұмыс тапты. Сонымен ол такси жүргізушісі болып орналасты. Мектептегі сабағы аяқталған соң, ол кешкі асын ішіп, таксомотор паркіне бет алатын. Таксиімен әуежайға барады. Әуежайдан адамдарды алып қайтады. Әуежайға адамдарды апарады. Кей адамдар оған көбірек ақша береді. Кейбіреуі аз ақша береді. Кейбіреуі мүлдем ақша бермейді. Ол таксиді сегіз сағат жүргізеді. Сонан соң үйге қайтады. Шаршап, тез ұйқыға кетеді. Әр түн сайын ол түс көреді. Ол бір көрген түсін күнде көретін. Әр түн сайын оның түсіне ақшалар кіретін. Әр түн сайын оның түсінде ақшалар жанып жататын.

      7. Ekınşı jūmys
      "Bızdıñ qarajatymyz tausylyp barady" - dedı äkesı. "Men tağy bır jūmys tauyp aluym kerek". Anam men äkem ūstaz bolatyn. Olardyñ tört balasy bar. Kışkene büldırşınderı sirek kezdesetın aurumen auyrady . Ol ärdaiym auyrady . Ony jiı därıgerge körsetuge aparady. Därıgerdıñ qabyldauy qymbatqa tüsetın. Bıraq därıger büldırşınge şyn köñılmen qaraityn. Ol büldırşınnıñ bıraz jyldan soñ sauyğyp ketetının aitqan. Bıraq büldırşınnıñ äkesı därıgerge köp qaryzdanyp qaldy. Äkesı gazettegı habarlandyrular arqyly jaña jūmys ızdedı. Ol dostary arqyly da sūrastyrdy. Soñynda ol jūmys tapty. Sonymen ol taksi jürgızuşısı bolyp ornalasty. Mekteptegı sabağy aiaqtalğan soñ, ol keşkı asyn ışıp, taksomotor parkıne bet alatyn. Taksiımen äuejaiğa barady. Äuejaidan adamdardy alyp qaitady. Äuejaiğa adamdardy aparady. Kei adamdar oğan köbırek aqşa beredı. Keibıreuı az aqşa beredı. Keibıreuı müldem aqşa bermeidı. Ol taksidı segız sağat jürgızedı. Sonan soñ üige qaitady. Şarşap, tez ūiqyğa ketedı. Är tün saiyn ol tüs köredı. Ol bır körgen tüsın künde köretın. Är tün saiyn onyñ tüsıne aqşalar kıretın. Är tün saiyn onyñ tüsınde aqşalar janyp jatatyn.
Скрыть текст
      8. Ұшақпен жасалған қысқа сапар
      Ұшқыш пен жолаушы ұшаққа көтерілді. Бұл шағын ұшақ болатын. Оның бір ғана қозғалтқышы болатын. Өзі ескі болатын. Ұшқыш қозғалтқышты оталдырды. "Жағдайыңыз дұрыс па?" - деп сұрады жолаушыдан. Ол ұшқышқа бәрі дұрыс деп жауап қайтарды. Олар аралға ұшып бармақшы. Аралға ұшып бару үшін 30 минут кететін. Бұл қысқа сапар болу керек. Ол мейірбике, ал оның күйеуі дәрігер болатын. Дәрігер аралда болатын. Оған дәрі қажет. Дәрі оның сөмкесінде болатын. Осы дәрінің арқасында кішкентай баланың өмірін құтқаруға болады. Кішкентай бала қатты науқас. Ұшақ әуеге көтерілді. Қозғалтқыштың даусы бір түрлі шықты. Ұшқыш қабағын түйді. "Бәрі дұрыс па?" - деп сұрады жолаушы. "Өкінішке орай, жоқ", - деді ұшқыш. "Қозғалтқышқа бірдеңе болды. Ұшақты отырғызуымыз керек". Ол ұшақты отырғызды. Мейірбике ұшақтан шықты. Ол әуежайды көзімен шолып өтті. Ол басқа ұшақты көрді. Бұл ұшақтың екі қозғалтқышы болатын. Ол ұшақтың жанына келді. "Бұл жаңа ұшақ па?" - деп сұрады ұшқыштан. Ұшқыш ұшақтың жаңа екенін айтты. "Жақсы", - деді ол. "Өтінемін, мені аралға апарып тастаңызшы".

      8. Ūşaqpen jasalğan qysqa sapar
      Ūşqyş pen jolauşy ūşaqqa köterıldı. Būl şağyn ūşaq bolatyn. Onyñ bır ğana qozğaltqyşy bolatyn. Özı eskı bolatyn. Ūşqyş qozğaltqyşty otaldyrdy. "Jağdaiyñyz dūrys pa?" - dep sūrady jolauşydan. Ol ūşqyşqa bärı dūrys dep jauap qaitardy. Olar aralğa ūşyp barmaqşy. Aralğa ūşyp baru üşın 30 minut ketetın. Būl qysqa sapar bolu kerek. Ol meiırbike, al onyñ küieuı därıger bolatyn. Därıger aralda bolatyn. Oğan därı qajet. Därı onyñ sömkesınde bolatyn. Osy därınıñ arqasynda kışkentai balanyñ ömırın qūtqaruğa bolady. Kışkentai bala qatty nauqas. Ūşaq äuege köterıldı. Qozğaltqyştyñ dausy bır türlı şyqty. Ūşqyş qabağyn tüidı. "Bärı dūrys pa?" - dep sūrady jolauşy. "Ökınışke orai, joq", - dedı ūşqyş. "Qozğaltqyşqa bırdeñe boldy. Ūşaqty otyrğyzuymyz kerek". Ol ūşaqty otyrğyzdy. Meiırbike ūşaqtan şyqty. Ol äuejaidy közımen şolyp öttı. Ol basqa ūşaqty kördı. Būl ūşaqtyñ ekı qozğaltqyşy bolatyn. Ol ūşaqtyñ janyna keldı. "Būl jaña ūşaq pa?" - dep sūrady ūşqyştan. Ūşqyş ūşaqtyñ jaña ekenın aitty. "Jaqsy", - dedı ol. "Ötınemın, menı aralğa aparyp tastañyzşy".
Скрыть текст
      9. Лос-Анджелестегі баскетбол
      Көп адамдар баскетбол көргенді жақсы көреді. Лос-Анджелес Лейкерс - керемет баскетбол командасы. Лос-Анджелес Клиперс – нашар баскетбол командасы. Екі команда да Лос-Анджелесті өздерінің туған қаласы деп санайды. Олар Стейплс-центрде ойнайды. Стейплс-центр - жаңа спорттық ғимарат. Бұл жайнаған жаңа арена. Ол Лос-Анджелестің ортасында орналасқан. Ол екі жылдам автомагистральдің жанында орналасқан. Ол 110 және 10 автомагистральдерінің жанында. 110 авмагистраль солға және оңға жүреді. 10 автомагистраль шығысқа және батысқа жүреді. Баскетболдың көптеген жанкүйерлері Стейплас-центрге жету үшін автомагистральдерді қолданады. Олар артық күш түсірілген автомагистральдермен жүреді. Артық күш түсірілген автомагистральдерде көліктер тым көп. Жанкүйерлер өздерінің көліктерін үлкен автотұраққа қояды. Тұрақтың бағасы арзан емес. Ол 22 доллар тұрады. Автотұрақтан аренаға дейін жанкүйерлер жаяу жүреді. Олар билет сатып алады. Арзан билеттер 10 доллар тұрады. Қымбат билеттер 2600 доллар тұрады. Бай адамдар қымбат билеттерді сатып алады. Кедей адамдар арзан билеттерді сатып алады. Бай адамдар баскетбол алаңына өте жақын отырады. Олар ойыншылармен сөйлеседі. Кедей адамдар баскетбол алаңынан алыс отырады. Олар бір-бірімен сөйлеседі.

      9. Los-Andjelestegı basketbol
      Köp adamdar basketbol körgendı jaqsy köredı. Los-Andjeles Leikers - keremet basketbol komandasy. Los-Andjeles Klipers – naşar basketbol komandasy. Ekı komanda da Los-Andjelestı özderınıñ tuğan qalasy dep sanaidy. Olar Steipls-sentrde oinaidy. Steipls-sentr - jaña sporttyq ğimarat. Būl jainağan jaña arena. Ol Los-Andjelestıñ ortasynda ornalasqan. Ol ekı jyldam avtomagistraldıñ janynda ornalasqan. Ol 110 jäne 10 avtomagistralderınıñ janynda. 110 avmagistral solğa jäne oñğa jüredı. 10 avtomagistral şyğysqa jäne batysqa jüredı. Basketboldyñ köptegen janküierlerı Steiplas-sentrge jetu üşın avtomagistralderdı qoldanady. Olar artyq küş tüsırılgen avtomagistraldermen jüredı. Artyq küş tüsırılgen avtomagistralderde kölıkter tym köp. Janküierler özderınıñ kölıkterın ülken avtotūraqqa qoiady. Tūraqtyñ bağasy arzan emes. Ol 22 dollar tūrady. Avtotūraqtan arenağa deiın janküierler jaiau jüredı. Olar bilet satyp alady. Arzan biletter 10 dollar tūrady. Qymbat biletter 2600 dollar tūrady. Bai adamdar qymbat biletterdı satyp alady. Kedei adamdar arzan biletterdı satyp alady. Bai adamdar basketbol alañyna öte jaqyn otyrady. Olar oiynşylarmen söilesedı. Kedei adamdar basketbol alañynan alys otyrady. Olar bır-bırımen söilesedı.
Скрыть текст
      10. Темекі
      Ер адам стақанға газдалған суды құйды. Көпіршіктер стаканның бетіне көтеріліп жатты. Ол көпіршіктерге қарап отыр. Ол олардың дыбыс естіп отыр. Ол стаканға екі мұз текшесін тастап жіберді. Ол стаканның бетінде қалқып тұр. Ер адам мұз текшелері кішірейгенше күте тұрды. Ол газдалған судан бір ұрттады. Оның дәмі жағымды әрі салқын еді. Ол стаканды үстелге қойды. Ол үстелге күлсауытты қойды. Ол "Мальборо" қорабынан бір тал темекіні суырып алды. Ол темекіні бір-екі рет шертті. Ол темекіні ауызына салды. Ол шырпы қорабынан бір шырпыны алды. Ол қорапшаны жапты. Ол шырпыны жақты. Ол шырпыны темекінің басына тақады. Ол тартып жіберді. Түтін оның аузына кірді. Ер адам тағы да тартты. Түтін оның өкпесіне енді. Ер адам темекіні ауызынан алып тастады. Ол демін шығарды. Асхананы түтіннің үлкен будағы толтырып жіберді. Ер адам түтіннің қалай сейіліп жатқанын қарап отырды. Ол темекіні қайтадан аузына салып тартып жіберді. Сондай рахат күй еді. Ол тәнінің босаңсуын сезді. Оның әйелі ваннадан шықты. "Терезені аш!" деп айқайлады ол күйеуіне. "Сен бүкіл үйді мүңкітіп жібересің!"

      10. Temekı
      Er adam staqanğa gazdalğan sudy qūidy. Köpırşıkter stakannyñ betıne köterılıp jatty. Ol köpırşıkterge qarap otyr. Ol olardyñ dybys estıp otyr. Ol stakanğa ekı mūz tekşesın tastap jıberdı. Ol stakannyñ betınde qalqyp tūr. Er adam mūz tekşelerı kışıreigenşe küte tūrdy. Ol gazdalğan sudan bır ūrttady. Onyñ dämı jağymdy ärı salqyn edı. Ol stakandy üstelge qoidy. Ol üstelge külsauytty qoidy. Ol "Malboro" qorabynan bır tal temekını suyryp aldy. Ol temekını bır-ekı ret şerttı. Ol temekını auyzyna saldy. Ol şyrpy qorabynan bır şyrpyny aldy. Ol qorapşany japty. Ol şyrpyny jaqty. Ol şyrpyny temekınıñ basyna taqady. Ol tartyp jıberdı. Tütın onyñ auzyna kırdı. Er adam tağy da tartty. Tütın onyñ ökpesıne endı. Er adam temekını auyzynan alyp tastady. Ol demın şyğardy. Aşanany tütınnıñ ülken budağy toltyryp jıberdı. Er adam tütınnıñ qalai seiılıp jatqanyn qarap otyrdy. Ol temekını qaitadan auzyna salyp tartyp jıberdı. Sondai rahat küi edı. Ol tänınıñ bosañsuyn sezdı. Onyñ äielı vanadan şyqty. "Terezenı aş!" dep aiqailady ol küieuıne. "Sen bükıl üidı müñkıtıp jıberesıñ!"
Скрыть текст
      11. Балық аулауға барғанда
      "Балық аулауға барайық", – деді әкесі. "Жақсы идея", – деді анасы. Олар балаларды машинаға отырғызды. Олар қармақтарды машинаға салды. Олар құрт салынған банканы машинаға салды. Олар көлге жол тартты. Көлдің аумағы үлкен екен. Көл Сары көл деп аталады. Оның айналасындағы жердің құмы сары еді. Құм алтын сияқты жарқырайды. Бірақ бұл алтын емес. Бұл тек құм ғана еді. Олар машинаны қойды. Олар машинадан шықты. Олар құмға жайғасты. Олар құрттарды қармаққа ілді. Олар қармақтарын суға лақтырды. Олар балықтың жемді қашан қаба бастайтынын күтті. Олар 30 минут күтті. Сосын балалардың бірі бір үлкен балықты ұстап алды. Бұл бақтақ болатын. Бұл құбылмалы бақтақ еді. Ол кемпірқосақ сияқты түрлі-түсті болатын. Бірақ оның қарны ақ екен. Олар қармақтан бақтақты шығарып алды. Олар бақтақты су құйылған шелекке салды. Бақтақ ұсақ шеңбер жасап жүзіп жүрді. Ол түк түсінбей қалды. Үлкен көл қайда кетті? Олар одан басқа тағы үш бақтақты ұстады. Сосын үйлеріне қайтты. Олар кешкі асқа дәмі тіл үйіретін қуырылған балық дайындады "Балық аулауға күнде бара аламыз ба?" – деп сұрады балалар әке-шешесінен.

      11. Balyq aulauğa barğanda
      "Balyq aulauğa baraiyq", – dedı äkesı. "Jaqsy ideia", – dedı anasy. Olar balalardy maşinağa otyrğyzdy. Olar qarmaqtardy maşinağa saldy. Olar qūrt salynğan bankany maşinağa saldy. Olar kölge jol tartty. Köldıñ aumağy ülken eken. Köl Sary köl dep atalady. Onyñ ainalasyndağy jerdıñ qūmy sary edı. Qūm altyn siaqty jarqyraidy. Bıraq būl altyn emes. Būl tek qūm ğana edı. Olar maşinany qoidy. Olar maşinadan şyqty. Olar qūmğa jaiğasty. Olar qūrttardy qarmaqqa ıldı. Olar qarmaqtaryn suğa laqtyrdy. Olar balyqtyñ jemdı qaşan qaba bastaitynyn küttı. Olar 30 minut küttı. Sosyn balalardyñ bırı bır ülken balyqty ūstap aldy. Būl baqtaq bolatyn. Būl qūbylmaly baqtaq edı. Ol kempırqosaq siaqty türlı-tüstı bolatyn. Bıraq onyñ qarny aq eken. Olar qarmaqtan baqtaqty şyğaryp aldy. Olar baqtaqty su qūiylğan şelekke saldy. Baqtaq ūsaq şeñber jasap jüzıp jürdı. Ol tük tüsınbei qaldy. Ülken köl qaida kettı? Olar odan basqa tağy üş baqtaqty ūstady. Sosyn üilerıne qaitty. Olar keşkı asqa dämı tıl üiıretın quyrylğan balyq daiyndady "Balyq aulauğa künde bara alamyz ba?" – dep sūrady balalar äke-şeşesınen.
Скрыть текст
      12. Казинода
      Әйел казиноға барған. Казино - бұл құмар ойын үйі. Адамдар казиноларда ақша үшін ойнайды. Олар өздерінің ақшаларымен тәуекел етеді. Олар ұтысқа жетуге үміттенеді. Кейде олар шынында да ұтып жатады. Бірақ көбіне олар ақшаларынан ұтылып қалады. Әйелдің туған күні еді. Ол өзімен бірге казиноға 100 доллар алып келді. Ол ақша айырбастау кабинасына келді. Ол ақшасын айырбастап алды. Ол 100 долларға 25 центтен 400 монета алды. Монеталар үсті-үстіне жинастырылып қағазға буылған еді. Әр бумада қырық монета болды. Ол монеталарды пластикті шелекке қойып ойын автоматына жақындады. Ол ойын автоматтарын жақсы көретін. Ол монеталардың бір бумасын ашты. Ол бір монетаны автоматқа салып жіберді. Ол тұтқаны басты. Ол экранға қарады. Маған үш шие берсе екен, деп ойлады ол. Немесе үш банан берсе. Екі шие не бір шие - бұл ұтылыс болады. Ол бірнеше сағат ойнады. Кейде ол ұтып отырды. Оның ұтысқа жеткені оған ұнайтын. Бірақ көбіне ол ұтылып жатты. Соңында ол барлық монетасынан ұтылып қалды. Ол үйіне қайтты. Ол 100 доллар жұмсады, бірақ ол уақытын көңілді өткізді. Тағы да келесі туған күнімде ойнауға барармын, деп ойлады ол.

      12. Kazinoda
      Äiel kazinoğa barğan. Kazino - būl qūmar oiyn üiı. Adamdar kazinolarda aqşa üşın oinaidy. Olar özderınıñ aqşalarymen täuekel etedı. Olar ūtysqa jetuge ümıttenedı. Keide olar şynynda da ūtyp jatady. Bıraq köbıne olar aqşalarynan ūtylyp qalady. Äieldıñ tuğan künı edı. Ol özımen bırge kazinoğa 100 dollar alyp keldı. Ol aqşa aiyrbastau kabinasyna keldı. Ol aqşasyn aiyrbastap aldy. Ol 100 dollarğa 25 sentten 400 moneta aldy. Monetalar üstı-üstıne jinastyrylyp qağazğa buylğan edı. Är bumada qyryq moneta boldy. Ol monetalardy plastiktı şelekke qoiyp oiyn avtomatyna jaqyndady. Ol oiyn avtomattaryn jaqsy köretın. Ol monetalardyñ bır bumasyn aşty. Ol bır monetany avtomatqa salyp jıberdı. Ol tūtqany basty. Ol ekranğa qarady. Mağan üş şie berse eken, dep oilady ol. Nemese üş banan berse. Ekı şie ne bır şie - būl ūtylys bolady. Ol bırneşe sağat oinady. Keide ol ūtyp otyrdy. Onyñ ūtysqa jetkenı oğan ūnaityn. Bıraq köbıne ol ūtylyp jatty. Soñynda ol barlyq monetasynan ūtylyp qaldy. Ol üiıne qaitty. Ol 100 dollar jūmsady, bıraq ol uaqytyn köñıldı ötkızdı. Tağy da kelesı tuğan künımde oinauğa bararmyn, dep oilady ol.
Скрыть текст
      13. Үйі жоқ адамдар
      Лос-Анджелес - үлкен қала. Мұнда миллиондаған адамдар тұрады. Бірақ мыңдаған адамдардың үйі жоқ. Олар тротуарларда түнейді. Оларды дала адамдары деп атайды. Олардың көліктері жоқ. Олардың қол арбалары бар. Олар арбаны өздерінің дүниелерімен толтырады. Олар арбаға өздерінің артық киімдерін салады. Олар арбаға өз көрпелерін салады. Көптеген үйсіздер қала орталығында тұрады. Олар газет баспасы ғимаратының жанында өмір сүреді. Олар сот ғимаратының жанында өмір сүреді. Олар зәулім, көп қабатты үйлердің жанында тұрады. Олардың ақшалары жоқ. Олар күні бойы тротуарда отырады. Олардың жанынан адамдар өтеді. Олар адамдардан ақша сұрайды. Адамдар ақшалары жоқ деп жауап береді. Қала орталығында миссиялар бар. Олар үйі жоқ адамдарға тамақ береді. Олар оларға тегін түскі ас таратады. Оларды күнде тамақтандырады. Кейбір миссияларда төсектер бар. Үйсіз адамдар осы төсектерде ұйықтайды. Бірақ үйсіз адамдардың саны көп болғандықтан, олардың барлығына төсектер жетпейді. Сол себепті үйі жоқ адамдардың көбі тротуарда ұйықтайды. Олар өздерінің қол арбаларының жанында ұйықтайды.

      13. Üiı joq adamdar
      Los-Andjeles - ülken qala. Mūnda milliondağan adamdar tūrady. Bıraq myñdağan adamdardyñ üiı joq. Olar trotuarlarda tüneidı. Olardy dala adamdary dep ataidy. Olardyñ kölıkterı joq. Olardyñ qol arbalary bar. Olar arbany özderınıñ dünielerımen toltyrady. Olar arbağa özderınıñ artyq kiımderın salady. Olar arbağa öz körpelerın salady. Köptegen üisızder qala ortalyğynda tūrady. Olar gazet baspasy ğimaratynyñ janynda ömır süredı. Olar sot ğimaratynyñ janynda ömır süredı. Olar zäulım, köp qabatty üilerdıñ janynda tūrady. Olardyñ aqşalary joq. Olar künı boiy trotuarda otyrady. Olardyñ janynan adamdar ötedı. Olar adamdardan aqşa sūraidy. Adamdar aqşalary joq dep jauap beredı. Qala ortalyğynda misialar bar. Olar üiı joq adamdarğa tamaq beredı. Olar olarğa tegın tüskı as taratady. Olardy künde tamaqtandyrady. Keibır misialarda tösekter bar. Üisız adamdar osy tösekterde ūiyqtaidy. Bıraq üisız adamdardyñ sany köp bolğandyqtan, olardyñ barlyğyna tösekter jetpeidı. Sol sebeptı üiı joq adamdardyñ köbı trotuarda ūiyqtaidy. Olar özderınıñ qol arbalarynyñ janynda ūiyqtaidy.
Скрыть текст
      14. Құдай балаларды жақсы көреді
      Ерлі-зайыптылар сәбилі болғысы келді. Олар құдайдан сәби сұрады. Құдай олардың тілектеріне жауап берді. Дәрігер оларға сәби сүйе алатындарын айтты. Әйелі: "Қанша?"-деп сұрады. Дәрігер әзірге белгісіз деді. Ерлі-зайыптылар бақытты еді. Қазір олардың сәбилері болады. Олар сәби болғанын қалады. Олар бір айдан астам уақыт дәрігердің қарауында болды. Ол әйелін тексерді. Ол арнайы құрылғыны қолданды. Ол сәбиді көрді. Ол бірнеше сәбиді көрді. Ол екі баланы көрді. Ол тек қана екі сәбиді көрген жоқ. Ол сәбилерді санады. Ол әйеліне: "Сізде бір ғана сәби болмайды. Сіздің сегіз сәбиіңіз болады" - деді. Әйелі сенгісі келмеді. Жолдасы да сенбеді. Сегіз сәби. "Біздің үлкен отбасымыз болады" - деді жолдасы. "Бірақ біз бұл сәбилерге қалай ақша төлейміз? - деп сұрады ол. Біз бір ғана сәбиге төлей аламыз. Сегіз сәби көп ақша тұрады. Сегіз сәбиге қалай ақша төлейміз?" Әйелі: "Бір жолын табармыз. Құдай бір жолын табуға көмектеседі". Олар жымиды. Олардың үлкен отбасы болады.

      14. Qūdai balalardy jaqsy köredı
      Erlı-zaiyptylar säbilı bolğysy keldı. Olar qūdaidan säbi sūrady. Qūdai olardyñ tılekterıne jauap berdı. Därıger olarğa säbi süie alatyndaryn aitty. Äielı: "Qanşa?"-dep sūrady. Därıger äzırge belgısız dedı. Erlı-zaiyptylar baqytty edı. Qazır olardyñ säbilerı bolady. Olar säbi bolğanyn qalady. Olar bır aidan astam uaqyt därıgerdıñ qarauynda boldy. Ol äielın tekserdı. Ol arnaiy qūrylğyny qoldandy. Ol säbidı kördı. Ol bırneşe säbidı kördı. Ol ekı balany kördı. Ol tek qana ekı säbidı körgen joq. Ol säbilerdı sanady. Ol äielıne: "Sızde bır ğana säbi bolmaidy. Sızdıñ segız säbiıñız bolady" - dedı. Äielı sengısı kelmedı. Joldasy da senbedı. Segız säbi. "Bızdıñ ülken otbasymyz bolady" - dedı joldasy. "Bıraq bız būl säbilerge qalai aqşa töleimız? - dep sūrady ol. Bız bır ğana säbige tölei alamyz. Segız säbi köp aqşa tūrady. Segız säbige qalai aqşa töleimız?" Äielı: "Bır jolyn tabarmyz. Qūdai bır jolyn tabuğa kömektesedı". Olar jymidy. Olardyñ ülken otbasy bolady.
Скрыть текст
      15. Ол гольф ойнайды
      "Футболдан матч қашан басталады?"- деп сұрады Джон. "Ол сағат үште басталады. Сен нешеде келесің".,- деп сұрады Марк. Джон сол жерде сағат екіде болатынын айтты. Сосын ол қоштасты да, телефон тұтқанын қойды. Оған құттықтау xат жіберу үшін поштаға бару керек болды. Келесі аптада оның қызының туған күні еді. Құттықтау xаттың сыртында әдемі күлкісімен гольф ойнап тұрған әйелдің суреті бейнеленген. "туған күн-бұл шұңқырға бірінші соққымен кіргізу". Шэрон жиырма беске толды. Мектепте оқып жүрген кезден ақ ол колледжде тегін білім алу құқығына ие болған. Тегін білім алу төрт жыл болатын. Оның барлық ақшаларын колледж төлейтін. Төрт жыл бойы ол гольф командасында болды. Колледжден кейін Шэрон гольфтің кәсіби ойыншысы атанды. Ол барлық әлемге гольф ойнауға барған. Бір күні ол турнирлі жеңіске жетті. Ол әйелдер арасында ең жақсы болмаған, бірақ ол жақсы ойыншы еді. Әр жыл сайын ол үздік онның қатарына енетін. Әдетте ол жылына жүз мың доллар табатын. Сонымен қатар оның уақыты көңілді өтетін. Джон қызының жетістіктерін мақтан ететін. Қызын мақтан тұтатын. "Қыз емес алтын дерсің", - деп айтатын ол достарына.

      15. Ol gölf oinaidy
      "Futboldan maş qaşan bastalady?"- dep sūrady Djon. "Ol sağat üşte bastalady. Sen neşede kelesıñ".,- dep sūrady Mark. Djon sol jerde sağat ekıde bolatynyn aitty. Sosyn ol qoştasty da, telefon tūtqanyn qoidy. Oğan qūttyqtau xat jıberu üşın poştağa baru kerek boldy. Kelesı aptada onyñ qyzynyñ tuğan künı edı. Qūttyqtau xattyñ syrtynda ädemı külkısımen gölf oinap tūrğan äieldıñ suretı beinelengen. "tuğan kün-būl şūñqyrğa bırınşı soqqymen kırgızu". Şeron jiyrma beske toldy. Mektepte oqyp jürgen kezden aq ol kolejde tegın bılım alu qūqyğyna ie bolğan. Tegın bılım alu tört jyl bolatyn. Onyñ barlyq aqşalaryn kolej töleitın. Tört jyl boiy ol gölf komandasynda boldy. Kolejden keiın Şeron gölftıñ käsıbi oiynşysy atandy. Ol barlyq älemge gölf oinauğa barğan. Bır künı ol turnirlı jeñıske jettı. Ol äielder arasynda eñ jaqsy bolmağan, bıraq ol jaqsy oiynşy edı. Är jyl saiyn ol üzdık onnyñ qataryna enetın. Ädette ol jylyna jüz myñ dollar tabatyn. Sonymen qatar onyñ uaqyty köñıldı ötetın. Djon qyzynyñ jetıstıkterın maqtan etetın. Qyzyn maqtan tūtatyn. "Qyz emes altyn dersıñ", - dep aitatyn ol dostaryna.
Скрыть текст
      16. Желді күн
      Бүгін желді күн. Жел қатты соғып тұр. Барлық жерде қағаздар ұшып жүр. Жел ер адамның қалпағын ұшырып жіберді. Жел әйелдің қалпағын ұшырып жіберді. Жел телефон сымынан құсты ұшырып жіберді. Басқа құстар күлді. Жел әлі соғып тұр. Ағаштар майысып жатыр. Көшедегі адамдар бүгіліп жатыр. Жел жүруді қиындатуда. Жел машинаны жүргізуді қиындатуда. Үлкен жүк көліктері жолдың жиегіне шығуға мәжбүр. Олар автомагистральдің жиегіне тоқтауға мәжбүр. Бір жүргізуші тоқтамады. Ол асығыс еді. Жел оның жүк көлігін аударып жіберді. Үлкен жүк көлігі бір жағымен жатыр. Доңғалақтары желден айналып жатыр. Жүргізуші зақымданбады. Ол көтергіш кранды күтіп отыр. Кран жүк көлігін көтереді. Кран жүк көлігін қайтадан тұрғызады. Жүргізуші жақсы сабақ алды. Ол енді ешқашан жел кезінде жүргізбейтін болады. Жел ұшақтардың ұшуын да қиындатады. Ұшқыштар желдің қауіпті екенін біледі. Ол желді ауа-райы кезінде кішкентай ұшақтарда ұшпайды. Ол жерге құлап, қирағысы келмейді. Соқтығысу оларды өлтіруі мүмкін. Олар әуежай отырады. Олар кофе ішеді. Олар желдің қашан тоқтайтынын күтеді.

      16. Jeldı kün
      Bügın jeldı kün. Jel qatty soğyp tūr. Barlyq jerde qağazdar ūşyp jür. Jel er adamnyñ qalpağyn ūşyryp jıberdı. Jel äieldıñ qalpağyn ūşyryp jıberdı. Jel telefon symynan qūsty ūşyryp jıberdı. Basqa qūstar küldı. Jel älı soğyp tūr. Ağaştar maiysyp jatyr. Köşedegı adamdar bügılıp jatyr. Jel jürudı qiyndatuda. Jel maşinany jürgızudı qiyndatuda. Ülken jük kölıkterı joldyñ jiegıne şyğuğa mäjbür. Olar avtomagistraldıñ jiegıne toqtauğa mäjbür. Bır jürgızuşı toqtamady. Ol asyğys edı. Jel onyñ jük kölıgın audaryp jıberdı. Ülken jük kölıgı bır jağymen jatyr. Doñğalaqtary jelden ainalyp jatyr. Jürgızuşı zaqymdanbady. Ol kötergış krandy kütıp otyr. Kran jük kölıgın köteredı. Kran jük kölıgın qaitadan tūrğyzady. Jürgızuşı jaqsy sabaq aldy. Ol endı eşqaşan jel kezınde jürgızbeitın bolady. Jel ūşaqtardyñ ūşuyn da qiyndatady. Ūşqyştar jeldıñ qauıptı ekenın bıledı. Ol jeldı aua-raiy kezınde kışkentai ūşaqtarda ūşpaidy. Ol jerge qūlap, qirağysy kelmeidı. Soqtyğysu olardy öltıruı mümkın. Olar äuejai otyrady. Olar kofe ışedı. Olar jeldıñ qaşan toqtaitynyn kütedı.
Скрыть текст
      17. Жаңа заң
      Эд велосипед теуіп бара жатты. Артынан ит қуды. Ол итке айқай салды. Ол сосын итті теуіп жібермекші болды. Ол тепе-теңдікті жоғалтып алды. Ол велосипедтен құлап қалды. Ол жаяужолдың шетіне басын соғып алды. Көршісі оның қалай құлағанын көрді. Ол 911-ге қоңырау шалды. Жедел жәрдем келіп жетті. Оны шұғыл жәрдем бөлімшесіне алып кетті. Бірақ тым кеш болды. Дәрігерлер оны құтқара алмады. Эд қайтыс болды. Эд Техас штаты губернаторының ұлы еді. Губернатор мен оның әйелі қатты қайғырды. Губернатор басқа балалардың өлгенін қаламады. Ол басқа ата-аналардың қайғырғанын қаламады. Олардың балаларынан айрылғанын қаламады. Ол штаттың заң шығарушыларымен келіссөз жүргізді. Ол балаларды қорғау үшін, жаңа заң қабылдауларын сұрады. Заң шығарушылар келісті. Олар да ата-ана. Олар балаларды қорғау үшін, жаңа заң қабылдады. Губернатор жаңа заңға қол қойды. Жаңа заң шлем жайлы болды. Балалар велосипед, шана тепкенде немесе атпен жүргенде шлем киюге тиіс. Олар сноуборд немесе скейтборд тепкенде шлем киюге тиіс. "Техас қазір балалар үшін қауіпсіз штат" – деп мәлімдеді губернатор. "Біз қауіпсіздікте жүрген шығармыз, – деді балалардың бірі, -бірақ оған қуанбаймыз. Шлем жиіркеніш тудырады".

      17. Jaña zañ
      Ed velosiped teuıp bara jatty. Artynan it qudy. Ol itke aiqai saldy. Ol sosyn ittı teuıp jıbermekşı boldy. Ol tepe-teñdıktı joğaltyp aldy. Ol velosipedten qūlap qaldy. Ol jaiaujoldyñ şetıne basyn soğyp aldy. Körşısı onyñ qalai qūlağanyn kördı. Ol 911-ge qoñyrau şaldy. Jedel järdem kelıp jettı. Ony şūğyl järdem bölımşesıne alyp kettı. Bıraq tym keş boldy. Därıgerler ony qūtqara almady. Ed qaitys boldy. Ed Tehas ştaty gubernatorynyñ ūly edı. Gubernator men onyñ äielı qatty qaiğyrdy. Gubernator basqa balalardyñ ölgenın qalamady. Ol basqa ata-analardyñ qaiğyrğanyn qalamady. Olardyñ balalarynan airylğanyn qalamady. Ol ştattyñ zañ şyğaruşylarymen kelıssöz jürgızdı. Ol balalardy qorğau üşın, jaña zañ qabyldaularyn sūrady. Zañ şyğaruşylar kelıstı. Olar da ata-ana. Olar balalardy qorğau üşın, jaña zañ qabyldady. Gubernator jaña zañğa qol qoidy. Jaña zañ şlem jaily boldy. Balalar velosiped, şana tepkende nemese atpen jürgende şlem kiuge tiıs. Olar snoubord nemese skeitbord tepkende şlem kiuge tiıs. "Tehas qazır balalar üşın qauıpsız ştat" – dep mälımdedı gubernator. "Bız qauıpsızdıkte jürgen şyğarmyz, – dedı balalardyñ bırı, -bıraq oğan quanbaimyz. Şlem jiırkenış tudyrady".
Скрыть текст
      18. Үлкен мысық
      Таулар тамаша, бірақ олар кейде қауіпті болуы мүмкін. Кеше бір әйелге пума шабуыл жасапты. Ол тау ішіндегі соқпақпен құрбысымен келе жатыпты. Донна Линданың алдында келе жатты. Олар тау ішіндегі соқпақпен жоғары көтеріліп келе жатты. Бұталардың арасынан пума атып шықты. Ол Доннаны бас салды. Донна айқай салды. Линда пуманы жолқапшығымен бір салды. Пума жолқапшықты ауызымен жұлып алды. Ол жолқапшықпен бірге бұталарға кіріп жоқ болды. Әйелдер жолда отырып жылады. Доннаның аузы мен құлағынан қан ағып жатты. Бес минуттан кейін оларға ер адам жолықты. Ол не жағдай болғанын сұрады. Оның ұялы телефоны бар еді. Әйелдердің бірі 911 номерін терді. Бірақ тау ішінде болғандықтан ұялы телефон жұмыс істемеді. Ер адам біреулерді көмекке шақыратынын айтты. Ол соқпақпен төмен қарай жүгіріп кетті. Донна мен Линда тау ішінде қалуға қорықты. Олар орындарынан тұрып, ақырындап соқпақпен төмен түсті. Екеуі үнсіз бір бірінің қолынан ұстап келе жатты. Олар жан жақтарына, арттарына қарап қояды. Олар қатты қорыққан еді. Түсініксіз дыбыстарды естіп, селк ете қалады. Бұл пума ма оларды аңдып жүрген?

      18. Ülken mysyq
      Taular tamaşa, bıraq olar keide qauıptı boluy mümkın. Keşe bır äielge puma şabuyl jasapty. Ol tau ışındegı soqpaqpen qūrbysymen kele jatypty. Donna Lindanyñ aldynda kele jatty. Olar tau ışındegı soqpaqpen joğary köterılıp kele jatty. Būtalardyñ arasynan puma atyp şyqty. Ol Donnany bas saldy. Donna aiqai saldy. Linda pumany jolqapşyğymen bır saldy. Puma jolqapşyqty auyzymen jūlyp aldy. Ol jolqapşyqpen bırge būtalarğa kırıp joq boldy. Äielder jolda otyryp jylady. Donnanyñ auzy men qūlağynan qan ağyp jatty. Bes minuttan keiın olarğa er adam jolyqty. Ol ne jağdai bolğanyn sūrady. Onyñ ūialy telefony bar edı. Äielderdıñ bırı 911 nomerın terdı. Bıraq tau ışınde bolğandyqtan ūialy telefon jūmys ıstemedı. Er adam bıreulerdı kömekke şaqyratynyn aitty. Ol soqpaqpen tömen qarai jügırıp kettı. Donna men Linda tau ışınde qaluğa qoryqty. Olar oryndarynan tūryp, aqyryndap soqpaqpen tömen tüstı. Ekeuı ünsız bır bırınıñ qolynan ūstap kele jatty. Olar jan jaqtaryna, arttaryna qarap qoiady. Olar qatty qoryqqan edı. Tüsınıksız dybystardy estıp, selk ete qalady. Būl puma ma olardy añdyp jürgen?
Скрыть текст
      19. Екі бала
      Әйел екі баласы - ұлы мен қызы болғанын қалады. Ол алдымен ұлды, бір жылдан соң қызды тапқысы келді. Осылайша олар бірге өсер еді. Күйеуі солай болсын деді. Әйелі: "Солай болсын" деген не? Сен "солай болсын" демеуің керек. Сен де мен сияқты екі баланы қалайтыныңдай айтуың керек. Егер мен сияқты екі бала болғанын қаламасаң, онда мұны ұмытайық", - деді. Күйеуі: "Мұны ұмыт дейсің бе? Егер мен шынымен екі бала болғанын қаламасам, бізде екі бала болмайды дегің келіп тұр ма?"- деді. Әйелі: "Иә, дұрыс айтасың. Егер шынымен де екі бала болғанын қаламасаң, онда бізде екі бала болмайды", - деді. "Жақсы, – деді күйеуі, - онда бізде екі бала болмай-ақ қойсын". "Оған сенімдімісің?" – деп сұрады әйелі. Күйеуі басын изеді: "Иә, сенімдімін. Бір баланы да асырай алмаймыз". "Жақсы", – деді әйелі. "Қош бол". "Қош бол" деп нені айтқың келіп тұр?" – деп сұрады ол күйеуі. Әйелі онымен айрылысатынын айтты. Әйелі өзімен бірге екі бала болғанын қалайтын еркекті тауып алатынын айтты. Күйеуі жай қалжыңдағанын - әрине, шынымен де екі баласы болғанын қалайтынын айтты. "Кешігіп қалдың", – деді әйелі. "Сен маған ойыңдағыны айтып қойдың".

      19. Ekı bala
      Äiel ekı balasy - ūly men qyzy bolğanyn qalady. Ol aldymen ūldy, bır jyldan soñ qyzdy tapqysy keldı. Osylaişa olar bırge öser edı. Küieuı solai bolsyn dedı. Äielı: "Solai bolsyn" degen ne? Sen "solai bolsyn" demeuıñ kerek. Sen de men siaqty ekı balany qalaitynyñdai aituyñ kerek. Eger men siaqty ekı bala bolğanyn qalamasañ, onda mūny ūmytaiyq", - dedı. Küieuı: "Mūny ūmyt deisıñ be? Eger men şynymen ekı bala bolğanyn qalamasam, bızde ekı bala bolmaidy degıñ kelıp tūr ma?"- dedı. Äielı: "iä, dūrys aitasyñ. Eger şynymen de ekı bala bolğanyn qalamasañ, onda bızde ekı bala bolmaidy", - dedı. "Jaqsy, – dedı küieuı, - onda bızde ekı bala bolmai-aq qoisyn". "Oğan senımdımısıñ?" – dep sūrady äielı. Küieuı basyn izedı: "iä, senımdımın. Bır balany da asyrai almaimyz". "Jaqsy", – dedı äielı. "Qoş bol". "Qoş bol" dep nenı aitqyñ kelıp tūr?" – dep sūrady ol küieuı. Äielı onymen airylysatynyn aitty. Äielı özımen bırge ekı bala bolğanyn qalaityn erkektı tauyp alatynyn aitty. Küieuı jai qaljyñdağanyn - ärine, şynymen de ekı balasy bolğanyn qalaitynyn aitty. "Keşıgıp qaldyñ", – dedı äielı. "Sen mağan oiyñdağyny aityp qoidyñ".
Скрыть текст
      20. Қыдырып қайтқысы келді
      Әйелінің бір жерге барып қайтқысы келді. Одан күйеуі қайда барғысы келетінін сұрады. Ол жолға шығып, жолда бір немесе екі күн көлікпен жүргісі келетінін айтты. Оған үйден, қаладан шығып серуендеп келгісі келді. Олар ішкі киімдерін, шолақ шалбарын, тіс щеткасын және басқа заттарын кішкене шабаданға салып жолға жиналды. Олар картаға қарады. " Тауға ма, әлде жағалауға барамыз ба?" - деп сұрады күйеуі. Әйелі оған: ол маңызды емес екенін айтты. Ертеңіне олар ерте тұрды. Олар шабаданды автокөліктің жүксалғышына салды. Жанармай құятын станцияға келіп, көліктің багын жанармайға толтырды. Автожолға шығып, шығысқа қарай жол тартты. " Біз яғни, жағалауға барамыз ба?" - деді әйелі. Иә - деді күйеуі. " Мүмкін, киттерді көрерміз" - деді әйелі. Екі сағат өткен соң олар мұхитты көрді. Олар солтүстікке қарай екі жолақты жолмен келе жатты. Енді бірер сағаттан соң ол автокөлігін тоқтатты. Олар көліктен шығып, жағажайға бет алды. Күннің желді, салқындылығына қарамастан олар мұхиттан серфингистерді көрді. Олар тақтайшаларына отырып, толқынның көтерілуін күтіп тұрды. Әйелі дірілдеп тоңа бастады, ал күйеуі оны құшағына алып, жылынуға көмектесті. Әйелі оған қарап жымиды. " Кәне, әрі қарай жүрейік " - деді. " Күн жоғары көтерілгенше, біз тағы да бір жерге тоқтармыз".

      20. Qydyryp qaitqysy keldı
      Äielınıñ bır jerge baryp qaitqysy keldı. Odan küieuı qaida barğysy keletının sūrady. Ol jolğa şyğyp, jolda bır nemese ekı kün kölıkpen jürgısı keletının aitty. Oğan üiden, qaladan şyğyp seruendep kelgısı keldı. Olar ışkı kiımderın, şolaq şalbaryn, tıs şetkasyn jäne basqa zattaryn kışkene şabadanğa salyp jolğa jinaldy. Olar kartağa qarady. " Tauğa ma, älde jağalauğa baramyz ba?" - dep sūrady küieuı. Äielı oğan: ol mañyzdy emes ekenın aitty. Erteñıne olar erte tūrdy. Olar şabadandy avtokölıktıñ jüksalğyşyna saldy. Janarmai qūiatyn stansiağa kelıp, kölıktıñ bagyn janarmaiğa toltyrdy. Avtojolğa şyğyp, şyğysqa qarai jol tartty. " Bız iağni, jağalauğa baramyz ba?" - dedı äielı. iä - dedı küieuı. " Mümkın, kitterdı körermız" - dedı äielı. Ekı sağat ötken soñ olar mūhitty kördı. Olar soltüstıkke qarai ekı jolaqty jolmen kele jatty. Endı bırer sağattan soñ ol avtokölıgın toqtatty. Olar kölıkten şyğyp, jağajaiğa bet aldy. Künnıñ jeldı, salqyndylyğyna qaramastan olar mūhittan serfingisterdı kördı. Olar taqtaişalaryna otyryp, tolqynnyñ köterıluın kütıp tūrdy. Äielı dırıldep toña bastady, al küieuı ony qūşağyna alyp, jylynuğa kömektestı. Äielı oğan qarap jymidy. " Käne, ärı qarai jüreiık " - dedı. " Kün joğary köterılgenşe, bız tağy da bır jerge toqtarmyz".
Скрыть текст


В подготовке текстов на казахском языке участвовали пользователи сайта sozdik.kz:
Nurdaulet Aspenov, Гульнар Абдраимова, Еркежан Каймоллаева, Акжайык Сабырбаева, Алтынгуль Кептербаева, Жанара Қабина, Гаухар Назымбекова, Аслан Бисенов, Сауле Ибраева, Señor Chingón, Бахытжан Ертай, Гульзайнаб Сисенова
Корректор текстов на казахском языке: Жанар Уалиева



© Татьяна Валяева,  2007–2023
 <<  Лёгкое чтение. Том 1, стр.5 Вернуться к началу Лёгкое чтение. Том 2, стр.2  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Сөйлесейік»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга