Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Суперлёг. чтение
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  1. 5  

Каталог тем
Лёг.истор.
  1. 1  
  1. 2  
  1. 3  
  1. 4  
  1. 5  
  1. 6  
  1. 7  
 Истории о детях
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  2. 6  
  2. 7  
 Занимательное чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
 Казахский по уровням
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  4. 1  
  5. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  4. 2  
  5. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  4. 3  
  5. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  4. 4  
  5. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
  4. 5  
  5. 5  
  2. 6  
  3. 6  
 Лёгкое чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Короткие истории
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Кирил/Latyn 

Казахский по уровням

Уровень 2, страница 3
Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор идеи, составитель и переводчик текстов
с английского языка на русский: Андрей Краснов

      41. Жол оқиғасы
      Нэнси 16 жаста еді. Ол автокөлікті жүргізуді үйренгісі келетін. Оны үйрету үшін оның ата-анасының қолы бос болмайтын. Нэнси өзінің апайынан оған көмектесуді сұрады. Оның да қолы бос болмады. Нэнси оларға ренжіп қалды.
      Автокөлікті жүргізу сондай қиын шаруа емес екендігіне мен сенімдімін деп ойлады Нэнси. Кештердің бірінде ол барлығының ұйықтап қалуын күтті. Ол баспалдақпен төмен астыға білдіртпей түсті. Ол машинаның кілтін алып, далаға шықты. Ол машина жүргізуді өзінен-өзі үйренеді.
      Нэнси моторды оталдырды. Ол ақырындап артпен жүрді. Сосын ол газ педалін басты. Ол машинаның сондай жылдам екенідігін ойламаған еді. Автокөліктің бір нәрсеге соғылғандығын сезіп, тежегішті басты. Ол артқа қараған кезде әлдеқандай қара дақты көрді. Ол өзінің итін басып кеткен екен.

      41. Jol oqiğasy
      Nensi 16 jasta edı. Ol avtokölıktı jürgızudı üirengısı keletın. Ony üiretu üşın onyñ ata-anasynyñ qoly bos bolmaityn. Nensi özınıñ apaiynan oğan kömektesudı sūrady. Onyñ da qoly bos bolmady. Nensi olarğa renjıp qaldy.
      Avtokölıktı jürgızu sondai qiyn şarua emes ekendıgıne men senımdımın dep oilady Nensi. Keşterdıñ bırınde ol barlyğynyñ ūiyqtap qaluyn küttı. Ol baspaldaqpen tömen astyğa bıldırtpei tüstı. Ol maşinanyñ kıltın alyp, dalağa şyqty. Ol maşina jürgızudı özınen-özı üirenedı.
      Nensi motordy otaldyrdy. Ol aqyryndap artpen jürdı. Sosyn ol gaz pedalın basty. Ol maşinanyñ sondai jyldam ekenıdıgın oilamağan edı. Avtokölıktıñ bır närsege soğylğandyğyn sezıp, tejegıştı basty. Ol artqa qarağan kezde äldeqandai qara daqty kördı. Ol özınıñ itın basyp ketken eken.
Скрыть текст
      42. Жұмыс жаса
      Джефф 40-тағы еркек. Ол еш жерде жұмыс жасамайтын, ол тіпті мектепке де бармаған. Джефф өзінің бар өмірін ата-анасымен өткізген. Олар Джефф үшін алаңдай бастады. Джеффтің күні бойы айналысатын ісі тек бейне ойындар ойнау ғана болатын. Оған ата-анасы: "Саған өз өміріңмен бiр нәрсе жасау керек", - дейтін. Джефф ата-анасының бұл сөзіне құлақ аспайтын. Ол өз өмірін бақытты санайтын.
      Джеффтің ата-анасының ойына бір жоспар келді. Олар одан тұрғын үй ақысын алуды шешеді. "Бұл ақшаны қайдан табады екенмін?" - деп сұрады ол. "Жұмыс жаса!" - деді анасы. Джефф пәтер ақысын төлей алмаған кезде олар оның барлық бейне ойындарын жинап алып, сатып жіберді. Джефф ашуға мінді. Ол жұмыс іздеуге кірісті. Оған қайтадан бейне ойындар сатып алу керек.

      42. Jūmys jasa
      Djeff 40-tağy erkek. Ol eş jerde jūmys jasamaityn, ol tıptı mektepke de barmağan. Djeff özınıñ bar ömırın ata-anasymen ötkızgen. Olar Djeff üşın alañdai bastady. Djefftıñ künı boiy ainalysatyn ısı tek beine oiyndar oinau ğana bolatyn. Oğan ata-anasy: "Sağan öz ömırıñmen bır närse jasau kerek", - deitın. Djeff ata-anasynyñ būl sözıne qūlaq aspaityn. Ol öz ömırın baqytty sanaityn.
      Djefftıñ ata-anasynyñ oiyna bır jospar keldı. Olar odan tūrğyn üi aqysyn aludy şeşedı. "Būl aqşany qaidan tabady ekenmın?" - dep sūrady ol. "Jūmys jasa!" - dedı anasy. Djeff päter aqysyn tölei almağan kezde olar onyñ barlyq beine oiyndaryn jinap alyp, satyp jıberdı. Djeff aşuğa mındı. Ol jūmys ızdeuge kırıstı. Oğan qaitadan beine oiyndar satyp alu kerek.
Скрыть текст
      43. Өзіңмен бірге ылғи артық дөңгелек алып жүр
      Кристофер жаңа көлік сатып алды. Ол көлігімен ел араламақ болып жиналды. Сапарға шығу дайындығына достары көмектесті. Брайан оған: «Сен артық дөңгелек алуың керек» - деді. Кристофер оның айтқанын жөн көрмеді. Жаңа көліктер артық дөңгелек алып жүруді қажетсінбейді - деді ол.
      Бір апта өткен соң Кристофер сапарға шықты. Ол басқа елдерді көруге асықты. Кенеттен ол қатты дыбыс шыққанын естіді. Оның көлігі бір түрлі дыбыстар шығара бастады. Кристофер жол жиегіне тоқтады. Көлігін айналып қарап шықты. Көліктің артқы дөңгелегінің желі шығып кетіпті. Ол бір сағаттан көп уақыт жүрді. Кристофер Брайанға қоңырау шалып, көмек сұрауына мәжбүр болды. Соңынан Брайан оны ұзақ уақыт бойы күлкі етті.

      43. Özıñmen bırge ylği artyq döñgelek alyp jür
      Kristofer jaña kölık satyp aldy. Ol kölıgımen el aralamaq bolyp jinaldy. Saparğa şyğu daiyndyğyna dostary kömektestı. Braian oğan: «Sen artyq döñgelek aluyñ kerek» - dedı. Kristofer onyñ aitqanyn jön körmedı. Jaña kölıkter artyq döñgelek alyp jürudı qajetsınbeidı - dedı ol.
      Bır apta ötken soñ Kristofer saparğa şyqty. Ol basqa elderdı köruge asyqty. Kenetten ol qatty dybys şyqqanyn estıdı. Onyñ kölıgı bır türlı dybystar şyğara bastady. Kristofer jol jiegıne toqtady. Kölıgın ainalyp qarap şyqty. Kölıktıñ artqy döñgelegınıñ jelı şyğyp ketıptı. Ol bır sağattan köp uaqyt jürdı. Kristofer Braianğa qoñyrau şalyp, kömek sūrauyna mäjbür boldy. Soñynan Braian ony ūzaq uaqyt boiy külkı ettı.
Скрыть текст
      44. Қара жұма
      Алғыс айту күні – АҚШ-тағы ең үлкен мерекелердің бірі. Онан соң келесі үлкен американдық мереке келеді. Ол Қара Жұма деген атпен белгілі. Осы күні барлық дүкендерде жаппай сатылымдар орын алып, адамдар естерінен адасады.
      Қара жұма күні адамдар мазасызданып кетеді. Бір жылы Кэрол дүкен аралап, жаңа пальто алғысы келді. "Адам көп болмайтын шығар", – деп үміттенді. Бірақ, өз көзіне сене алмады – әрбір дүкен адамға лық толы екен.
      Бір дүкенде әдемі көк пальтоны көрді. Оның бағасы бас-аяғы жиырма доллар екен. Сол пальтоны киіп көргісі келген, бірақ кенеттен бір әйел келіп, пальтоны алып кетті. "Мен үйге қайттым", – деді Кэрол күрсініп.

      44. Qara jūma
      Alğys aitu künı – AQŞ-tağy eñ ülken merekelerdıñ bırı. Onan soñ kelesı ülken amerikandyq mereke keledı. Ol Qara Jūma degen atpen belgılı. Osy künı barlyq dükenderde jappai satylymdar oryn alyp, adamdar esterınen adasady.
      Qara jūma künı adamdar mazasyzdanyp ketedı. Bır jyly Kerol düken aralap, jaña pälte alğysy keldı. "Adam köp bolmaityn şyğar", – dep ümıttendı. Bıraq, öz közıne sene almady – ärbır düken adamğa lyq toly eken.
      Bır dükende ädemı kök pälteny kördı. Onyñ bağasy bas-aiağy jiyrma dollar eken. Sol pälteny kiıp körgısı kelgen, bıraq kenetten bır äiel kelıp, pälteny alyp kettı. "Men üige qaittym", – dedı Kerol kürsınıp.
Скрыть текст
      45. Қызғылт үй
      Барбара өз үйіне құрбыларын шақырды. Ол өз жаңа үйін оларға көрсетуге өте қуанышты болды. “Қыздар, үйім туралы не ойлайсыңдар?” – деп сұрады олардан. Құрбылары не айтарын білмей тұрды. Олар жан-жағына қарап, оған жағымды бірдеңе айтқысы келді.
      «Бұл қызық екен», - деп айтты Бетти. Барбараның талғамы бір түрлі қызық болды. Оның үйінде бәрі қызғылт түсті болды. Перде, диван, кресло, тіпті кілем де қызғылт түсті еді. «Сенің күйеуің бұл туралы не ойлайды?» - деп сұрады Бетти. «Оған қатты ұнайды» , - деп жауап берді Барбара. Бетти және басқа әйелдер оған сенген жоқ. «Ант етемін, оған қатты ұнайды» - деді Барбара. «Бұл түсті таңдаған өзі ғой!»

      45. Qyzğylt üi
      Barbara öz üiıne qūrbylaryn şaqyrdy. Ol öz jaña üiın olarğa körsetuge öte quanyşty boldy. “Qyzdar, üiım turaly ne oilaisyñdar?” – dep sūrady olardan. Qūrbylary ne aitaryn bılmei tūrdy. Olar jan-jağyna qarap, oğan jağymdy bırdeñe aitqysy keldı.
      «Būl qyzyq eken», - dep aitty Betti. Barbaranyñ talğamy bır türlı qyzyq boldy. Onyñ üiınde bärı qyzğylt tüstı boldy. Perde, divan, kreslo, tıptı kılem de qyzğylt tüstı edı. «Senıñ küieuıñ būl turaly ne oilaidy?» - dep sūrady Betti. «Oğan qatty ūnaidy» , - dep jauap berdı Barbara. Betti jäne basqa äielder oğan sengen joq. «Ant etemın, oğan qatty ūnaidy» - dedı Barbara. «Būl tüstı tañdağan özı ğoi!»
Скрыть текст
      46. Зейнеттегі актер
      Мистер Мур зейнет жасында болды. Бір кездері ол актер болған. Ол атақты болған, және оны көп адамдар жақсы көретін. Қайда барса да, оны әйелдер тоқтататын. Әдетте олар оны құшақтап, онымен бірге суретке түскісі келетін. Ол өте әдемі болатын. Оны жалғыз көру оңай емес еді.
      Қазір мистер Мур көбіне жалғыз жүреді. Оның киноға түскен кезінен бері көп уақыт өтті. Кейде ол Голливуд бульварымен жүреді. Ол оны біреу танитын шығар деп үміттенеді. Алайда оны ешкім танымайды. Ол қазір әдемі емес. Оның әдемі бет-әлпеті әжімге толы. Ол қайтадан жас болғысы келеді!

      46. Zeinettegı aktör
      Mister Mur zeinet jasynda boldy. Bır kezderı ol aktör bolğan. Ol ataqty bolğan, jäne ony köp adamdar jaqsy köretın. Qaida barsa da, ony äielder toqtatatyn. Ädette olar ony qūşaqtap, onymen bırge suretke tüskısı keletın. Ol öte ädemı bolatyn. Ony jalğyz köru oñai emes edı.
      Qazır mister Mur köbıne jalğyz jüredı. Onyñ kinoğa tüsken kezınen berı köp uaqyt öttı. Keide ol Gollivud bulvarymen jüredı. Ol ony bıreu tanityn şyğar dep ümıttenedı. Alaida ony eşkım tanymaidy. Ol qazır ädemı emes. Onyñ ädemı bet-älpetı äjımge toly. Ol qaitadan jas bolğysy keledı!
Скрыть текст
      47. Төбелескіш болма
      Ричардтың бойы ылғи да ұзын болатын. Ол бастауыш сыныпта ең ірі бала болды. Ол соны пайдаланып, төбелескіш болды. Ол ылғи да айналасындағы кішкентай балаларды итеріп жүретін. Ол мұны орта мектепте де жасайтын болды. Көптеген балалар Ричардты жек көрді. Көптеген адамдар одан жылады.
      Ол өскен кезде оның өмірдегі жолы онша болмады. Ол әрқашан баскетболист боламын деп ойлады. Бірақ та, ол тізесін жарақаттап алып, ойнай алмай қалды. Қазір Ричардке жұмыс қажет еді.
      Ричард біраз жерге барды. Ол барлық компаниялардың иесін таниды. Олар - кішкентай кезінде Ричард мазақ еткен адамдар еді. Ричардке жұмыс табу өте қиынға соқты.

      47. Töbeleskış bolma
      Rişardtyñ boiy ylği da ūzyn bolatyn. Ol bastauyş synypta eñ ırı bala boldy. Ol sony paidalanyp, töbeleskış boldy. Ol ylği da ainalasyndağy kışkentai balalardy iterıp jüretın. Ol mūny orta mektepte de jasaityn boldy. Köptegen balalar Rişardty jek kördı. Köptegen adamdar odan jylady.
      Ol ösken kezde onyñ ömırdegı joly onşa bolmady. Ol ärqaşan basketbolist bolamyn dep oilady. Bıraq ta, ol tızesın jaraqattap alyp, oinai almai qaldy. Qazır Rişardke jūmys qajet edı.
      Rişard bıraz jerge bardy. Ol barlyq kompanialardyñ iesın tanidy. Olar - kışkentai kezınde Rişard mazaq etken adamdar edı. Rişardke jūmys tabu öte qiynğa soqty.
Скрыть текст
      48. Үйлену тойының бір жылдығына тосын сый
      Бұл олардың үйлену тойының бірінші жылдығы еді. Мартин мырза өзінің әйелін таңғалдырғысы келді. Ол оған айтулы кешкі ас дайындауды шешті. Ол оның сүйікті асын әзірлемекші болды.
      Ас дайындауға бірнеше сағат кетті. Оның келуіне ол үстел жасады. Ол кешті мінсіз етіп жасағысы келді. Ол бүкіл үйдің ішіне шырақ жағып, жарықты сөндірді.
      Тез арада қоңырау соғылды. Мартин мырза есікке жүгірді. Есікке барар жолда ол шыраққа сүрініп кетті. Алаудан перде тұтанып кетті. Өрт тез арада тарап кетті. Сосын өрт кілемге ауысты. Мартин мырза үйден атып шықты. Мартин ханымның таңғалғаны анық.

      48. Üilenu toiynyñ bır jyldyğyna tosyn syi
      Būl olardyñ üilenu toiynyñ bırınşı jyldyğy edı. Martin myrza özınıñ äielın tañğaldyrğysy keldı. Ol oğan aituly keşkı as daiyndaudy şeştı. Ol onyñ süiıktı asyn äzırlemekşı boldy.
      As daiyndauğa bırneşe sağat kettı. Onyñ keluıne ol üstel jasady. Ol keştı mınsız etıp jasağysy keldı. Ol bükıl üidıñ ışıne şyraq jağyp, jaryqty söndırdı.
      Tez arada qoñyrau soğyldy. Martin myrza esıkke jügırdı. Esıkke barar jolda ol şyraqqa sürınıp kettı. Alaudan perde tūtanyp kettı. Ört tez arada tarap kettı. Sosyn ört kılemge auysty. Martin myrza üiden atyp şyqty. Martin hanymnyñ tañğalğany anyq.
Скрыть текст
      49. Бай болу
      Патриция жеке университетте оқитын. Осындай университетте оқуға өзінің шамасы келмес еді. Жолы болып, алатын шəкіртақысын оқуына төледі. Университеттегі басқа көп адамдар өте бай еді. Кейде осы Патрицияның өзін ыңғайсыз сезінуіне əкеп соғатын.
      Оның бар курстастары қымбат киім киетін. Ал Патриция өз оқулықтарына зорға төлейтін. Киімге ақша жұмсауды ең соңына қалдыратын. Оның барлық курстастары сəнді спорттық автокөлікпен жүретін. Патриция университетке автобуспен баратын. Өзінде ақша жоқтығынан ұялатын.
      Қам жеме, - деді анасы. Жақында дипломыңды аласың. Өз дипломыңмен керемет жұмысқа орналасасың. Бір күндері сен де солар сияқты бай боласың. Олардан асқан бай болуың да мүмкін.

      49. Bai bolu
      Patrisia jeke universitette oqityn. Osyndai universitette oquğa özınıñ şamasy kelmes edı. Joly bolyp, alatyn şäkırtaqysyn oquyna töledı. Universitettegı basqa köp adamdar öte bai edı. Keide osy Patrisianyñ özın yñğaisyz sezınuıne äkep soğatyn.
      Onyñ bar kurstastary qymbat kiım kietın. Al Patrisia öz oqulyqtaryna zorğa töleitın. Kiımge aqşa jūmsaudy eñ soñyna qaldyratyn. Onyñ barlyq kurstastary sändı sporttyq avtokölıkpen jüretın. Patrisia universitetke avtobuspen baratyn. Özınde aqşa joqtyğynan ūialatyn.
      Qam jeme, - dedı anasy. Jaqynda diplomyñdy alasyñ. Öz diplomyñmen keremet jūmysqa ornalasasyñ. Bır künderı sen de solar siaqty bai bolasyñ. Olardan asqan bai boluyñ da mümkın.
Скрыть текст
      50. Өзінің жақын дос қызына ғашық
      Джеймс пен Сьюзан кiшкентайынан бiрге өстi. Олар әрқашан жақын достар болатын. Қазір олардың жасы отыз бесте. Содан кейiн бәрi өзгерген. Джеймс үйленбек болды.
      Джеймс Сьюзанды өзiнiн қалыңдығымен таныстырды. Ол олардың тiл табысып кететiнiне сендi. Джеймс Сьюзанның бақытты екенін көрсе, өзi де бақытты болар еді. Бiрақ та Джеймс өзiн жайсыз сезiндi. Джеймстің үйлену тойы жақындап қалды. Кенеттен Джеймсте қызғаныш сезімі пайда болды. "Мен не iстеп қойдым?" - деп ойлады ол.
      Жиырма жылдық достықтан кейiн Джеймс бiр нәрсенi түсiндi. Ол Сьюзанға ғашық. Бірақ бірдеңені өзгертуге тым кеш.

      50. Özınıñ jaqyn dos qyzyna ğaşyq
      Djeims pen Süzan kışkentaiynan bırge östı. Olar ärqaşan jaqyn dostar bolatyn. Qazır olardyñ jasy otyz beste. Sodan keiın bärı özgergen. Djeims üilenbek boldy.
      Djeims Süzandy özının qalyñdyğymen tanystyrdy. Ol olardyñ tıl tabysyp ketetınıne sendı. Djeims Süzannyñ baqytty ekenın körse, özı de baqytty bolar edı. Bıraq ta Djeims özın jaisyz sezındı. Djeimstıñ üilenu toiy jaqyndap qaldy. Kenetten Djeimste qyzğanyş sezımı paida boldy. "Men ne ıstep qoidym?" - dep oilady ol.
      Jiyrma jyldyq dostyqtan keiın Djeims bır närsenı tüsındı. Ol Süzanğa ğaşyq. Bıraq bırdeñenı özgertuge tym keş.
Скрыть текст
      51. Тәуелсіз ана
      Маргарет анасымен жақын болды. Олар әрқашан ең жақсы достар болды. Қазір Маргарет 25 жаста. Міне, ол өздігінен өмір сүру үшін, оны анасының үйден жіберетін кезі келді. «Сен өз бетіңше өмір сүруің керек»,- деді оған анасы. Маргарет мұны қаламады.
      «Мен сені жалғыз қалдырғым келмейді», - деді Маргарет. Ол анасы жалғызсырап қалады деп қорықты. Ол табиғатында өте ұяң əйел еді. Оның жүнге аллергиясы болды, сондықтан үй жануарын ұстай алмайтын.
      Мені уайымдамай-ақ қой, - деді оған анасы. Сен кеткен бойда маған менің жақын досым көшіп келеді.

      51. Täuelsız ana
      Margaret anasymen jaqyn boldy. Olar ärqaşan eñ jaqsy dostar boldy. Qazır Margaret 25 jasta. Mıne, ol özdıgınen ömır süru üşın, ony anasynyñ üiden jıberetın kezı keldı. «Sen öz betıñşe ömır süruıñ kerek»,- dedı oğan anasy. Margaret mūny qalamady.
      «Men senı jalğyz qaldyrğym kelmeidı», - dedı Margaret. Ol anasy jalğyzsyrap qalady dep qoryqty. Ol tabiğatynda öte ūiañ äiel edı. Onyñ jünge alergiasy boldy, sondyqtan üi januaryn ūstai almaityn.
      Menı uaiymdamai-aq qoi, - dedı oğan anasy. Sen ketken boida mağan menıñ jaqyn dosym köşıp keledı.
Скрыть текст
      52. Күзетші
      Джозеф жаңа жұмыс тапты. Ол өзінің сүйікті музыкалық тобына күзетші болып орналасты. Оның ойынша, бұл дүниедегі ең жақсы жұмыс. Оған топтың қалай ойнап жатқанын күнде кешке есту мүмкіндігі туды. Және сол үшін оған ақша төленеді!
      Джозеф ол жұмыстан бірінші кештен кейін-ақ шығып кетті. Іссапарға шығудың алдында ол топты автобусқа ертіп бара жатқан болатын. Кенеттен оларды естерінен адасқан бір топ қыздар қуа бастады. Ол қыздардың бетін қайтара аламын деп ойлады. Бірақ ол қатты қателескен еді. Олар шындығында әлдеқайда күшті болды. Істің ақыры көздің көгеруімен және беттің тырналуымен тынды. "Бұл ауырлық ешқандай ақшамен өлшенбейді" - деді Джозеф.

      52. Küzetşı
      Djozef jaña jūmys tapty. Ol özınıñ süiıktı muzykalyq tobyna küzetşı bolyp ornalasty. Onyñ oiynşa, būl düniedegı eñ jaqsy jūmys. Oğan toptyñ qalai oinap jatqanyn künde keşke estu mümkındıgı tudy. Jäne sol üşın oğan aqşa tölenedı!
      Djozef ol jūmystan bırınşı keşten keiın-aq şyğyp kettı. İssaparğa şyğudyñ aldynda ol topty avtobusqa ertıp bara jatqan bolatyn. Kenetten olardy esterınen adasqan bır top qyzdar qua bastady. Ol qyzdardyñ betın qaitara alamyn dep oilady. Bıraq ol qatty qatelesken edı. Olar şyndyğynda äldeqaida küştı boldy. İstıñ aqyry közdıñ kögeruımen jäne bettıñ tyrnaluymen tyndy. "Būl auyrlyq eşqandai aqşamen ölşenbeidı" - dedı Djozef.
Скрыть текст
      53. Іріктеу сайыстары
      Пол спортты ұнатпаушы еді, өйткені ол жақсы нәтижелерімен мақтана алмайтын. Соған қарамастан, ол тосыннан футбол мен баскетболдан іріктеу сайыстарына дайындала бастады. "Сен мұны неліктен жасамақшысың?"- деп сұрады Роберт, "Менің біраз белсендірек болғаным жөн" - деді Пол.
      Роберт, шындығында, Полдың оған берген жауабына көңілі толмады, бірақ оған қарамастан ол досына көмектеспекші болды. Роберт Полмен бірге іріктеу сайысына барды. Сол кезде ғана досының неліктен кенет спортқа ынтасы туғанын түсінді. Сайыс орнына келгелі Пол сұлу қыздардан құралған қолдаушы топтан көзін алмады. Оның тамсана сүйген сұлуы Сьюзан да сол құрама командада болған екен.
      Пол іріктеу сайыстарының ішіндегі ең нашар ойыншы болды. Ойын барысында ол жиі аяғынан шалынды. Кейін баскетбол ойыны кезінде басына қатты соққы алған еді. Оның құрама командаға өтуіне ешқандай мүмкіндігі болмады.

      53. Irıkteu saiystary
      Pol sportty ūnatpauşy edı, öitkenı ol jaqsy nätijelerımen maqtana almaityn. Soğan qaramastan, ol tosynnan futbol men basketboldan ırıkteu saiystaryna daiyndala bastady. "Sen mūny nelıkten jasamaqşysyñ?"- dep sūrady Robert, "Menıñ bıraz belsendırek bolğanym jön" - dedı Pol.
      Robert, şyndyğynda, Poldyñ oğan bergen jauabyna köñılı tolmady, bıraq oğan qaramastan ol dosyna kömektespekşı boldy. Robert Polmen bırge ırıkteu saiysyna bardy. Sol kezde ğana dosynyñ nelıkten kenet sportqa yntasy tuğanyn tüsındı. Saiys ornyna kelgelı Pol sūlu qyzdardan qūralğan qoldauşy toptan közın almady. Onyñ tamsana süigen sūluy Süzan da sol qūrama komandada bolğan eken.
      Pol ırıkteu saiystarynyñ ışındegı eñ naşar oiynşy boldy. Oiyn barysynda ol jiı aiağynan şalyndy. Keiın basketbol oiyny kezınde basyna qatty soqqy alğan edı. Onyñ qūrama komandağa ötuıne eşqandai mümkındıgı bolmady.
Скрыть текст
      54. Мен итті қыдырта алам
      Доннаға бір ой келді. "Мен итті қыдырта алам!"- деді ол. Оның бір құрбысы итті қыдыртумен айналысатын. Ол көшеде қаңғып жүрген иттерді қыдыртатын адамдарға көп ақша төлейтінін естіген.
      "Сен олай істей алмайсың", – деді оның жігіті. "Неге?" – деп сұрады Донна. "Сен иттерді жек көресің!" – деп жауап берді жігіті. Бұл шындық еді. Донна оны жоққа шығарды. Шын мәнінде, оған ақша табудың жеңіл әдісі керек еді.
      Ол бірінші күні ит қыдыртуға шыққанда, бес клиент болды. Донна иттердің күші көп екенін білмеді. Олар көшеде тұра жөнелгенде, оны сүйретіп әкетті. Донна қолдарындағы шылбырды босатып жіберді. Ол иттерден де, олардың иелерінен де бір күнде айрылып қалды.

      54. Men ittı qydyrta alam
      Donnağa bır oi keldı. "Men ittı qydyrta alam!"- dedı ol. Onyñ bır qūrbysy ittı qydyrtumen ainalysatyn. Ol köşede qañğyp jürgen itterdı qydyrtatyn adamdarğa köp aqşa töleitının estıgen.
      "Sen olai ıstei almaisyñ", – dedı onyñ jıgıtı. "Nege?" – dep sūrady Donna. "Sen itterdı jek köresıñ!" – dep jauap berdı jıgıtı. Būl şyndyq edı. Donna ony joqqa şyğardy. Şyn mänınde, oğan aqşa tabudyñ jeñıl ädısı kerek edı.
      Ol bırınşı künı it qydyrtuğa şyqqanda, bes klient boldy. Donna itterdıñ küşı köp ekenın bılmedı. Olar köşede tūra jönelgende, ony süiretıp äkettı. Donna qoldaryndağy şylbyrdy bosatyp jıberdı. Ol itterden de, olardyñ ielerınen de bır künde airylyp qaldy.
Скрыть текст
      55. Көлікті орналастыру қызметі
      Джонның Лос-Анджелеске жаңа келуі болатын. Фермада өсіп, бұрын-соңды үлкен қалада ешқашан тұрмаған ол, осы күнге шейін қаланы аңсап келген.
      Бір күні кешкісін Джон достарымен қаланың орталығында кездесуге келіседі. Кешкі ас ішеміз деп келіскен ресторанға Джон кешігіп қалады, өйткені ол көлігін қоятын жер таба алмай әлек болады. Бір мезгілде оған бір ер адам жақындап: "Мен сіздің көлігіңізді қоюға көмектесейін,"- деді. Джон бұл адамның ресторандағы көлікті қоюмен айналысатын қызметшісі деп ойлайды.
      Джон ер адамға алғысын айтып, оған көлігінің кілтін тапсырды. Кешкі астан шыққан соң, Джон көлікті қоюмен айналысатын адамды таба алмады. "Біз көлік орналастырумен айналыспаймыз," - деп түсіндірді даяшы. Джонның көлігі ұрланғаны анықталды. Қаланың өзі оған ұнағанымен, адамдары ешбір ұнамады.

      55. Kölıktı ornalastyru qyzmetı
      Djonnyñ Los-Andjeleske jaña keluı bolatyn. Fermada ösıp, būryn-soñdy ülken qalada eşqaşan tūrmağan ol, osy künge şeiın qalany añsap kelgen.
      Bır künı keşkısın Djon dostarymen qalanyñ ortalyğynda kezdesuge kelısedı. Keşkı as ışemız dep kelısken restoranğa Djon keşıgıp qalady, öitkenı ol kölıgın qoiatyn jer taba almai älek bolady. Bır mezgılde oğan bır er adam jaqyndap: "Men sızdıñ kölıgıñızdı qoiuğa kömekteseiın,"- dedı. Djon būl adamnyñ restorandağy kölıktı qoiumen ainalysatyn qyzmetşısı dep oilaidy.
      Djon er adamğa alğysyn aityp, oğan kölıgınıñ kıltın tapsyrdy. Keşkı astan şyqqan soñ, Djon kölıktı qoiumen ainalysatyn adamdy taba almady. "Bız kölık ornalastyrumen ainalyspaimyz," - dep tüsındırdı daiaşy. Djonnyñ kölıgı ūrlanğany anyqtaldy. Qalanyñ özı oğan ūnağanymen, adamdary eşbır ūnamady.
Скрыть текст
      56. Бөлмеде бірге тұратын жолдас іздеу барысында
      Рональд колледжге түскен қаласына көшіп барды. Оған тұратын жер керек еді. Колледждің жанындағы пәтерлер қымбат еді. «Мен баспанасыз студент боламын», - деп әзілдеді ол.
      Рональд шешім ойлап тапты. Ол хабарландыруды ғаламторға орналастырды. Ол: «Студент қалашығының маңынан бөлмеде бірге тұратын жолдас іздеймін. Талабым: жинақылық және ақылды болуы». Бір күнде ол жиырма жауап алды. Шын мәнінде Рональд бөлмесін бөтен адаммен бөліскісі келмейтін. Алайда, бұл нәрсе оның мүмкіндігінің жалғыз ғана жолы еді. «Мен ол тек салақ және ақымақ болмайды деп үміттенемін»,- деп ойлады ол. Әрқайсысымен сұхбаттасып, ол өзіне ұнаған жігітті таңдап алды. Олар нағыз дос болып, өмір бойы достасып кетуімен аяқталды.

      56. Bölmede bırge tūratyn joldas ızdeu barysynda
      Ronald kolejge tüsken qalasyna köşıp bardy. Oğan tūratyn jer kerek edı. Kolejdıñ janyndağy päterler qymbat edı. «Men baspanasyz student bolamyn», - dep äzıldedı ol.
      Ronald şeşım oilap tapty. Ol habarlandyrudy ğalamtorğa ornalastyrdy. Ol: «Student qalaşyğynyñ mañynan bölmede bırge tūratyn joldas ızdeimın. Talabym: jinaqylyq jäne aqyldy boluy». Bır künde ol jiyrma jauap aldy. Şyn mänınde Ronald bölmesın böten adammen bölıskısı kelmeitın. Alaida, būl närse onyñ mümkındıgınıñ jalğyz ğana joly edı. «Men ol tek salaq jäne aqymaq bolmaidy dep ümıttenemın»,- dep oilady ol. Ärqaisysymen sūhbattasyp, ol özıne ūnağan jıgıttı tañdap aldy. Olar nağyz dos bolyp, ömır boiy dostasyp ketuımen aiaqtaldy.
Скрыть текст
      57. Қоршаған ортаның ластануы
      Лаура қоршаған орта жайлы қатты ойланатын. Ол планетамыздың болашағы туралы алаңдайтын. Лаура заттардың барлығын екінші рет қолдануға тырысатын. Ол баратын жерінің барлығына велосипедпен баруға тырысатын. Лаура қоршаған ортаны ластандыруды және жаһандық жылынуды болдырмас үшін қолынан келгеннің барлығын істегісі келетін.
      Бір күні Лаура өзінің велосипедімен үйіне қайтып бара жатқан. Оның алдында келе жатқан жүк көлігінің кабинасындағы терезеден қоқыс салынған пакет тасталды. Ол Лаураны ашуландырды. Лаура пакетті көтеріп жүк машинасының артынан ілесті. Жүк көлігі тоқтаған кезде ол пакетті жүк көлігінің кабинасының терезесіне лақтырды.
      Жүк көлігінің жүргізушісі полицей қызметкері екен. Ол Лаураны екі тармақ бойынша айыптады. Бірінші тармақ – полицейді қорлау, екіншісі – рұқсат етілмеген жерге тастау.

      57. Qorşağan ortanyñ lastanuy
      Laura qorşağan orta jaily qatty oilanatyn. Ol planetamyzdyñ bolaşağy turaly alañdaityn. Laura zattardyñ barlyğyn ekınşı ret qoldanuğa tyrysatyn. Ol baratyn jerınıñ barlyğyna velosipedpen baruğa tyrysatyn. Laura qorşağan ortany lastandyrudy jäne jahandyq jylynudy boldyrmas üşın qolynan kelgennıñ barlyğyn ıstegısı keletın.
      Bır künı Laura özınıñ velosipedımen üiıne qaityp bara jatqan. Onyñ aldynda kele jatqan jük kölıgınıñ kabinasyndağy terezeden qoqys salynğan paket tastaldy. Ol Laurany aşulandyrdy. Laura pakettı köterıp jük maşinasynyñ artynan ılestı. Jük kölıgı toqtağan kezde ol pakettı jük kölıgınıñ kabinasynyñ terezesıne laqtyrdy.
      Jük kölıgınıñ jürgızuşısı polisei qyzmetkerı eken. Ol Laurany ekı tarmaq boiynşa aiyptady. Bırınşı tarmaq – poliseidı qorlau, ekınşısı – rūqsat etılmegen jerge tastau.
Скрыть текст
      58. Артық опа-далап
      Карен бет-мойынына опа-далап жаққанды ұнатпаушы еді, өзін жасанды әрі өзгеше сезінетін. Оның жанындағы дос қыздары "Әлі бала секілдісің, онсыз сен мұншалықты сұлу болып көрінбейсің" - деп күлетін болған. Карен де оларға сенетін болды.
      Оны жаққаны бөлек, опа-далаптардың бағасына Кареннің көңілі мүлдем толмайтын. Ол соған бола қаражат бөлгісі келмегенімен, жанындағы құрбыларының барлығы опа-далапсыз жүрмейтін болғандықтан, "Менің де бояу алуым қажет" деп ойлайтын ол.
      Бір күні Карен өзіне ұнайтын бозбаламен танысады. Оның ойынша, Карен өте көрікті әрі қызық адам болатын. Алайда ол Каренді өзімен бірге ешқайда алғысы келмейтін. Достарының "Неліктен?" - деген сұрағына, ол "Өйткені ол тым артық опа-далап қолданады", - деп жауап қатқан.

      58. Artyq opa-dalap
      Karen bet-moiynyna opa-dalap jaqqandy ūnatpauşy edı, özın jasandy ärı özgeşe sezınetın. Onyñ janyndağy dos qyzdary "Älı bala sekıldısıñ, onsyz sen mūnşalyqty sūlu bolyp körınbeisıñ" - dep kületın bolğan. Karen de olarğa senetın boldy.
      Ony jaqqany bölek, opa-dalaptardyñ bağasyna Karennıñ köñılı müldem tolmaityn. Ol soğan bola qarajat bölgısı kelmegenımen, janyndağy qūrbylarynyñ barlyğy opa-dalapsyz jürmeitın bolğandyqtan, "Menıñ de boiau aluym qajet" dep oilaityn ol.
      Bır künı Karen özıne ūnaityn bozbalamen tanysady. Onyñ oiynşa, Karen öte körıktı ärı qyzyq adam bolatyn. Alaida ol Karendı özımen bırge eşqaida alğysy kelmeitın. Dostarynyñ "Nelıkten?" - degen sūrağyna, ol "Öitkenı ol tym artyq opa-dalap qoldanady", - dep jauap qatqan.
Скрыть текст
      59. Жас ата-ана
      Грин мырза мен ханым- жас ата-аналар. Олардың сәбилері екі ай бұрын ғана дүниеге келді. Олар екі ай ішінде көз шырымын дұрыс алмады. Сәби олардың әрбір минутын алатын еді. Олар ата-ана міндеттерінен аздап демалыс алғысы келді. Грин мырза: «Біз жақын арада есімізден алжасамыз», - деді.
      Грин мырзаның анасы оларға бір жаққа барып, демалып келулерін сұрады. Олар демалыста жүргенде кішкентай сәбиге өзінің қарайтынын айтты. Грин ханым: «Бұл деген тамаша», - деп жауап қатты. Ерлі-зайыптылар демалысқа жылдам жиналып, сапарға шығып кетті.
      Жас ата-аналар бүлдіршіндерінен жырақта жүру ұнайтын болар деп ойлады. Алайда олар қатты қателескен еді. Олардың ойы тек сәбиде болды. «Сәбимен ештеңе болып қалмады ма екен?» деген ой маза бермеді. Бір күн өткеннен кейін олар үйге қарай жолға шығып кетті.

      59. Jas ata-ana
      Grin myrza men hanym- jas ata-analar. Olardyñ säbilerı ekı ai būryn ğana düniege keldı. Olar ekı ai ışınde köz şyrymyn dūrys almady. Säbi olardyñ ärbır minutyn alatyn edı. Olar ata-ana mındetterınen azdap demalys alğysy keldı. Grin myrza: «Bız jaqyn arada esımızden aljasamyz», - dedı.
      Grin myrzanyñ anasy olarğa bır jaqqa baryp, demalyp kelulerın sūrady. Olar demalysta jürgende kışkentai säbige özınıñ qaraitynyn aitty. Grin hanym: «Būl degen tamaşa», - dep jauap qatty. Erlı-zaiyptylar demalysqa jyldam jinalyp, saparğa şyğyp kettı.
      Jas ata-analar büldırşınderınen jyraqta jüru ūnaityn bolar dep oilady. Alaida olar qatty qatelesken edı. Olardyñ oiy tek säbide boldy. «Säbimen eşteñe bolyp qalmady ma eken?» degen oi maza bermedı. Bır kün ötkennen keiın olar üige qarai jolğa şyğyp kettı.
Скрыть текст
      60. Алғаш Диснейлендке бару
      Стивен жаңа ғана Калифорнияға көшіп келді. Оған көп нәрсені көру, істеу керек еді. Ол жағалауды бойлап серуендегісі келді. Ол Голливудқа барғысы келді. Дегенмен бәрінен де Голливудқа барғысы келді.
      Стивен алдымен өз машинасымен Анахаймға барды. Қазір ол жиырма бес жаста. Саябаққа кірісімен, ол бес жастағы балаға айналып кетті. Ол қуанғанынан айғайлап жіберді. Стивен Диснейлендке айына бір рет барып жүрді. Ол өзінің жаңа мекен-жайын ұнатып қалды.

      60. Alğaş Disneilendke baru
      Stiven jaña ğana Kaliforniağa köşıp keldı. Oğan köp närsenı köru, ısteu kerek edı. Ol jağalaudy boilap seruendegısı keldı. Ol Gollivudqa barğysy keldı. Degenmen bärınen de Gollivudqa barğysy keldı.
      Stiven aldymen öz maşinasymen Anahaimğa bardy. Qazır ol jiyrma bes jasta. Saiabaqqa kırısımen, ol bes jastağy balağa ainalyp kettı. Ol quanğanynan aiğailap jıberdı. Stiven Disneilendke aiyna bır ret baryp jürdı. Ol özınıñ jaña meken-jaiyn ūnatyp qaldy.
Скрыть текст


В подготовке текстов на казахском языке участвовали пользователи сайта sozdik.kz:
Aidana Bissekesh, Раушан Муталипова, Бахытжан Ертай, Айгерим Ержанова, Аяулым Орынгали, Еркежан Каймоллаева, Janerke Kurmanalinova, Акжайык Сабырбаева, Assel Kanybekova, Гульнар Абдраимова, Жадыра Қайратқызы, Feruza Moldashova, Акнур Жунусова, Мади Толегенов, Майра Фазыл, Маржанай Ташимова, Мира Сембайкызы и другие.
Корректор текстов на казахском языке: Атлас Кудайбергенова



© Татьяна Валяева,  2007–2023
 <<  Казахский по уровням. Ур.2, стр.2 Вернуться к началу Казахский по уровням. Ур.2, стр.4  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Сөйлесейік»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга