Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Суперлёг. чтение
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  1. 5  

Каталог тем
Лёг.истор.
  1. 1  
  1. 2  
  1. 3  
  1. 4  
  1. 5  
  1. 6  
  1. 7  
 Истории о детях
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  2. 6  
  2. 7  
 Занимательное чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
 Казахский по уровням
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  4. 1  
  5. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  4. 2  
  5. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  4. 3  
  5. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  4. 4  
  5. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
  4. 5  
  5. 5  
  2. 6  
  3. 6  
 Лёгкое чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Короткие истории
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1.  5  
  2. 5  
 Кирил/Latyn 

Истории о детях

Том 2, страница 1
Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор идеи, составитель и переводчик текстов
с английского языка на русский: Андрей Краснов

      1. Қызыл резеңке доп
      Фредтің қызыл резеңке добы бар. Ол допты тепті. Доп ұшып кетті. Ол оны қолына алды. Ол оны қабырғаға лақтырды. Доп Фредке қайтып келді. Ол оны қайтадан аяғымен тепті. Доп қабырғаның артына қарай ұшып кетті. Ол оны қайтадан қолына алды. Ол көшеде доптың серпілісін арттырды. Доп жоғары-төмен секірді. Сосын ол жөғары- төмен секіруін тоқтатты. Фредтің иті допқа үре бастады. Фред допты тепті. Оның иті доптың артынан жүгіріп кетті.

      1. Qyzyl rezeñke dop
      Fredtıñ qyzyl rezeñke doby bar. Ol dopty teptı. Dop ūşyp kettı. Ol ony qolyna aldy. Ol ony qabyrğağa laqtyrdy. Dop Fredke qaityp keldı. Ol ony qaitadan aiağymen teptı. Dop qabyrğanyñ artyna qarai ūşyp kettı. Ol ony qaitadan qolyna aldy. Ol köşede doptyñ serpılısın arttyrdy. Dop joğary-tömen sekırdı. Sosyn ol jöğary- tömen sekıruın toqtatty. Fredtıñ itı dopqa üre bastady. Fred dopty teptı. Onyñ itı doptyñ artynan jügırıp kettı.
Скрыть текст
      2. Үріп жатқан ит
      Бобби иттің даусын естіп, оянып кетті. Ол терезесінен иттің үргенін естіді. Бобби иттің үргенін естіп оянды. Бобби орнынан тұрды. Ол төсектен тұрды да терезе жаққа барды. Ол терезеге қарады. Ол үлкен қоңыр итті көрді. Ол қатты үріп жатыр. Бобби терезені ашты. Ол үріп жатқан итке қарады. "Сен неге қатты үресің?"-деп сұрады ол. Ит Боббиге қарады. Содан кейін ол үргенін қойды.

      2. Ürıp jatqan it
      Bobbi ittıñ dausyn estıp, oianyp kettı. Ol terezesınen ittıñ ürgenın estıdı. Bobbi ittıñ ürgenın estıp oiandy. Bobbi ornynan tūrdy. Ol tösekten tūrdy da tereze jaqqa bardy. Ol terezege qarady. Ol ülken qoñyr ittı kördı. Ol qatty ürıp jatyr. Bobbi terezenı aşty. Ol ürıp jatqan itke qarady. "Sen nege qatty üresıñ?"-dep sūrady ol. it Bobbige qarady. Sodan keiın ol ürgenın qoidy.
Скрыть текст
      3. Ұзақ ғұмыр
      Нэнси ұзақ өмір сүргісі келеді. Ол жүз жыл жасағысы келеді. Ол қазір бесте. Ол тағы да тоқсан бес жыл өмір сүргісі келеді. Сонда ол жүз жаста болады. Оның әкесі отыз жаста. Ол да ұзақ өмір сүргісі келеді. Ол жүз жыл жасағысы келеді. Ол тағы жетпіс жыл өмір сүргісі келеді. "Әке біз бірге қартаямыз, жарай ма?"-деді Нэнси әкесіне. "Иә, жаным біз бірге қартаямыз"-деді ол Нэнсиге.Сосын Нэнси күлімсіреді. Ол әкесін қатты құшақтады.

      3. Ūzaq ğūmyr
      Nensi ūzaq ömır sürgısı keledı. Ol jüz jyl jasağysy keledı. Ol qazır beste. Ol tağy da toqsan bes jyl ömır sürgısı keledı. Sonda ol jüz jasta bolady. Onyñ äkesı otyz jasta. Ol da ūzaq ömır sürgısı keledı. Ol jüz jyl jasağysy keledı. Ol tağy jetpıs jyl ömır sürgısı keledı. "Äke bız bırge qartaiamyz, jarai ma?" - dedı Nensi äkesıne. "iä, janym bız bırge qartaiamyz" - dedı ol Nensige.Sosyn Nensi külımsıredı. Ol äkesın qatty qūşaqtady.
Скрыть текст
      4. Секіргіш
      Джонни иттен секіріп өтті. Ит жерде жатқан еді. Ол одан секірді. Ит Джоннидің өзінің үстінен қалай секіргенін көрді. Ит тұрды. Ит тұрды да Джонниге үре бастады. Джонни күлді. Ол иттің үргеніне күлді. Джонни дуалға жүгіріп келді. Ит оның артынан дуалға шейін жүгірді. Джонни дуалдан секіріп түсті. Ол артқа итке қарады. Ит дуалдың қасында тоқтап қалды. Ит дуалдан секіре алмады. Джонни: "Секір, секір"- деді. Ит үре бастады, бірақ секірген жоқ.

      4. Sekırgış
      Djonni itten sekırıp öttı. İt jerde jatqan edı. Ol odan sekırdı. İt Djonnidıñ özınıñ üstınen qalai sekırgenın kördı. İt tūrdy. İt tūrdy da Djonnige üre bastady. Djonni küldı. Ol ittıñ ürgenıne küldı. Djonni dualğa jügırıp keldı. İt onyñ artynan dualğa şeiın jügırdı. Djonni dualdan sekırıp tüstı. Ol artqa itke qarady. İt dualdyñ qasynda toqtap qaldy. İt dualdan sekıre almady. Djonni: "Sekır, sekır"- dedı. İt üre bastady, bıraq sekırgen joq.
Скрыть текст
      5. Қызыл жидек
      Мэри көкжидек жеді. Оған көкжидек қатты ұнады. Сосын ол қаражидек жеді. Оған қаражидек қатты ұнады. Сосын ол құлпынай жеді. Оған құлпынай қатты ұнады. Мэри әбігерге салынды. Көкжидек - көк, сондықтан оны көкжидек деп атаймыз. Қаражидек - қара, сондықтан оны біз қаражидек деп атаймыз. Құлпынай-қызыл. А неге біз оны қызылжидек деп атамаймыз? - деп сұрады Мэри анасынан. Анасы білмеді. Ол әкесінен сұрады. Әкесі білмеді. Ол өзінің кішкентай інісінен сұрады. "Өйткені қызыл жидек - ол шие!"-деді оның інісі.

      5. Qyzyl jidek
      Meri kökjidek jedı. Oğan kökjidek qatty ūnady. Sosyn ol qarajidek jedı. Oğan qarajidek qatty ūnady. Sosyn ol qūlpynai jedı. Oğan qūlpynai qatty ūnady. Meri äbıgerge salyndy. Kökjidek - kök, sondyqtan ony kökjidek dep ataimyz. Qarajidek - qara, sondyqtan ony bız qarajidek dep ataimyz. Qūlpynai-qyzyl. A nege bız ony qyzyljidek dep atamaimyz? - dep sūrady Meri anasynan. Anasy bılmedı. Ol äkesınen sūrady. Äkesı bılmedı. Ol özınıñ kışkentai ınısınen sūrady. "Öitkenı qyzyl jidek - ol şie!"-dedı onyñ ınısı.
Скрыть текст
      6. Оның жаңа кiтабы
      Назар жаңа кiтап сатып алды. Кiтап жануарлар туралы еді. Назар жануарларды жақсы көретiн. Кiтапта көптеген суреттер бар болған. Онда ит және мысықтардың суреттері бар болатын. Онда сиыр және шошқалардың суреттері болған. Онда тауық және ор қояндардың суреттері болған. Онда тиiндер және құстардың суреттері болған. Назар бiрiншi беттегi суреттерді қарады. Сосын ол бетті аударды. Ол екiншi беттегi суреттерді қарады. Сосын ол беттi қайта аударды. Кітаптың 30 беті бар. Назар барлық беттердегi барлық суреттерді қарап шықты.

      6. Onyñ jaña kıtaby
      Nazar jaña kıtap satyp aldy. Kıtap januarlar turaly edı. Nazar januarlardy jaqsy köretın. Kıtapta köptegen suretter bar bolğan. Onda it jäne mysyqtardyñ suretterı bar bolatyn. Onda siyr jäne şoşqalardyñ suretterı bolğan. Onda tauyq jäne or qoiandardyñ suretterı bolğan. Onda tiınder jäne qūstardyñ suretterı bolğan. Nazar bırınşı bettegı suretterdı qarady. Sosyn ol bettı audardy. Ol ekınşı bettegı suretterdı qarady. Sosyn ol bettı qaita audardy. Kıtaptyñ 30 betı bar. Nazar barlyq betterdegı barlyq suretterdı qarap şyqty.
Скрыть текст
      7. Шөлмектегі қоңыз
      Чарльз шыны шөлмек тауып алды. Ол шыны шөлмекті үйінің артқы ауласынан тауып алды. Бұл әдемі шыны шөлмек болатын. Түсі қою жасыл. Ол қою жасыл шөлмектің ішіне үңіліп қарады. Ол ештеңе көре алмады. Ол шөлмекті сілкіп жіберді. Шөлмектің ішінен бір нәрсе түсіп кетті. Ол нәрсе жерге құлап түсті. Бұл қоңыз болатын. Чарльз қоңызды көтеріп алды. Ол оған қарап тұрды. Қоңыз оған қарап тұрды. Чарльз шөлмекті қайтадан жерге қойды. Ол қоңызды шөлмектің қасындағы жерге қойды. Қоңыз қайтадан шөлмекке кіріп кетті.

      7. Şölmektegı qoñyz
      Şarlz şyny şölmek tauyp aldy. Ol şyny şölmektı üiınıñ artqy aulasynan tauyp aldy. Būl ädemı şyny şölmek bolatyn. Tüsı qoiu jasyl. Ol qoiu jasyl şölmektıñ ışıne üñılıp qarady. Ol eşteñe köre almady. Ol şölmektı sılkıp jıberdı. Şölmektıñ ışınen bır närse tüsıp kettı. Ol närse jerge qūlap tüstı. Būl qoñyz bolatyn. Şarlz qoñyzdy köterıp aldy. Ol oğan qarap tūrdy. Qoñyz oğan qarap tūrdy. Şarlz şölmektı qaitadan jerge qoidy. Ol qoñyzdy şölmektıñ qasyndağy jerge qoidy. Qoñyz qaitadan şölmekke kırıp kettı.
Скрыть текст
      8. Аш кұстар
      Балапандар ұяда отырды. Балапан саны екеу еді. Олар ұяда болды. Ұя ағашта орналасқан болатын. Балапандар құс-анасын күткен болатын. Олар аш. Құс-ана қашан оралар екен? Осы кезде олар құс-анасын көрді. Онық тұмсығында екі құрт болды. Ол балапандардың әр қайсысына бір-бір құрттан берді. Құрттар өте дәмді болатын. Балапандар құрттарды тез жеп қойды. Сосын олар өздерінің тұмсықтарын ашты. Олар тағы да бір құрттан жегілері келді. Құс-ана ұшып кетті. Ол тағы да құрттарды алып келуге ұшып кетті.

      8. Aş kūstar
      Balapandar ūiada otyrdy. Balapan sany ekeu edı. Olar ūiada boldy. Ūia ağaşta ornalasqan bolatyn. Balapandar qūs-anasyn kütken bolatyn. Olar aş. Qūs-ana qaşan oralar eken? Osy kezde olar qūs-anasyn kördı. Onyq tūmsyğynda ekı qūrt boldy. Ol balapandardyñ är qaisysyna bır-bır qūrttan berdı. Qūrttar öte dämdı bolatyn. Balapandar qūrttardy tez jep qoidy. Sosyn olar özderınıñ tūmsyqtaryn aşty. Olar tağy da bır qūrttan jegılerı keldı. Qūs-ana ūşyp kettı. Ol tağy da qūrttardy alyp keluge ūşyp kettı.
Скрыть текст
      9. Ескекпен ес
      Бренда ән айтатын. Ол мектепке бара жатқанда ән айтатын. Ән «Ес, ес, ескекпен ес» деп аталатын. Бренда осы әнді айтуды ұнататын. Бұл оның сүйікті әні еді. Ол бұл әнді күнделікті мектепке бара жатқанда айтатын. Кейде ол әнді өзінің жан құрбысымен бірге айтатын. Кейде оның жан құрбысы мектепке Брендамен бірге баратын. Сонда олар осы әнді айтатын. Брендаға бұл ән ұнайтын, өйткені сөздерін жаттап алу оңай болатын. «Ес, ес, ескекпен ес» - бұл сөздер оңай жатталады.

      9. Eskekpen es
      Brenda än aitatyn. Ol mektepke bara jatqanda än aitatyn. Än «Es, es, eskekpen es» dep atalatyn. Brenda osy ändı aitudy ūnatatyn. Būl onyñ süiıktı änı edı. Ol būl ändı kündelıktı mektepke bara jatqanda aitatyn. Keide ol ändı özınıñ jan qūrbysymen bırge aitatyn. Keide onyñ jan qūrbysy mektepke Brendamen bırge baratyn. Sonda olar osy ändı aitatyn. Brendağa būl än ūnaityn, öitkenı sözderın jattap alu oñai bolatyn. «Es, es, eskekpen es» - būl sözder oñai jattalady.
Скрыть текст
      10. Сандарды қосу
      Жанерке сандарды қосуды үйрендi. Оған сандарды қосу ұнады. Сандарды қосу оңай екен. Ол бiрге бiрдi қоса алады. Ол бірге бірді қосса, екі екенін біледі. Ол екіге екіні қосса, төрт екенін біледі. Ол үшке үшті қосса, алты екенін біледі. Бар болғаны сол. Ол төртке төртті қосса, сегіз екенін білмейді. Оны анасынан сұрады. Анасы оған төртке төртті қосса, сегiз болатынын айтты. «Ой, ендi бiлемiн», - дедi Жанерке. «Қазір мен төрттемiн. Тағы да төрт жылдан кейiн мен сегiзде боламын», - дедi. Жанерке - жақсы оқушы. Ол жаман оқушы емес.

      10. Sandardy qosu
      Janerke sandardy qosudy üirendı. Oğan sandardy qosu ūnady. Sandardy qosu oñai eken. Ol bırge bırdı qosa alady. Ol bırge bırdı qossa, ekı ekenın bıledı. Ol ekıge ekını qossa, tört ekenın bıledı. Ol üşke üştı qossa, alty ekenın bıledı. Bar bolğany sol. Ol törtke törttı qossa, segız ekenın bılmeidı. Ony anasynan sūrady. Anasy oğan törtke törttı qossa, segız bolatynyn aitty. «Oi, endı bılemın», - dedı Janerke. «Qazır men törttemın. Tağy da tört jyldan keiın men segızde bolamyn», - dedı. Janerke - jaqsy oquşy. Ol jaman oquşy emes.
Скрыть текст
      11. Таза қолдар
      Нәзипа қолын күнде жуады. Ол қолын жууды ұнатады. Ол қолын сабындап жуады. Ол жылы су мен сабынды қолданады. Ол қолын 30 секунд бойына жуады. 30 секундтан кейін ол қолын жуып болады. Ол суды өшіредi. Ол қолын таза орамалмен сүртедi. Бірнеше сағат сайын ол суды қосып қолын жуады. Нәзипаның қолдары өте таза. Оның қолында көп микробтар жоқ. Микробтар оның таза қолында өмір сүре алмайды.

      11. Taza qoldar
      Näzipa qolyn künde juady. Ol qolyn juudy ūnatady. Ol qolyn sabyndap juady. Ol jyly su men sabyndy qoldanady. Ol qolyn 30 sekund boiyna juady. 30 sekundtan keiın ol qolyn juyp bolady. Ol sudy öşıredı. Ol qolyn taza oramalmen sürtedı. Bırneşe sağat saiyn ol sudy qosyp qolyn juady. Näzipanyñ qoldary öte taza. Onyñ qolynda köp mikrobtar joq. Mikrobtar onyñ taza qolynda ömır süre almaidy.
Скрыть текст
      12. Ферма
      Ақжол фермаға барғысы келдi. Ол өзiнiң ата-анасынан оны фермаға апаруын өтіндi. Оның мұғалiмі фермадағы малдар туралы айтты. Фермада малдар көп. Ақжол малдарды көргiсi келдi. Ол сиырларды көргiсi келдi. Ол тауықты көргiсi келдi. Ол шошқаларды көргiсi келдi. Ол малдарды құшақтағысы келдi. Ол малдарға жем бергiсi келдi. Ол малдарды жақсы көредi. Ақжол фермада өмiр сүргiсi келедi. Ол сиырлар, тауықтар және шошқалармен өмiр сүргiсi келедi. Олар оның достары болар еді. Оның мектепте ешқандай достары жоқ.

      12. Ferma
      Aqjol fermağa barğysy keldı. Ol özınıñ ata-anasynan ony fermağa aparuyn ötındı. Onyñ mūğalımı fermadağy maldar turaly aitty. Fermada maldar köp. Aqjol maldardy körgısı keldı. Ol siyrlardy körgısı keldı. Ol tauyqty körgısı keldı. Ol şoşqalardy körgısı keldı. Ol maldardy qūşaqtağysy keldı. Ol maldarğa jem bergısı keldı. Ol maldardy jaqsy köredı. Aqjol fermada ömır sürgısı keledı. Ol siyrlar, tauyqtar jäne şoşqalarmen ömır sürgısı keledı. Olar onyñ dostary bolar edı. Onyñ mektepte eşqandai dostary joq.
Скрыть текст
      13. Күлкілі хикая
      Барбара күлкілі хикаяларды жақсы көреді. Ол күлкілі хикаяларды тыңдағанды жақсы көреді. Ол күлкілі хикаяларды айтқанды жақсы көреді. Ол өз анасына бір күлкілі хикая айтып берді. Ол аяқтаған кезде анасының күлгенін күтті. "Ана, неге сен күлмейсің? Бұл күлкілі хикая болды ғой,"- деді Барбара. "О, айып етпе,"- деді оның анасы. "Кейде сен бір күлкілі нәрсені ойлайсың, ал басқалар мұны күлкілі емес деп ойлайды". Міне, Барбараның анасы Барбараның хикаясына неге күлмегені. Барбара осы хикаяны өз сіңлісіне айтты. Оның сіңлісі хикаяға күлді.

      13. Külkılı hikaia
      Barbara külkılı hikaialardy jaqsy köredı. Ol külkılı hikaialardy tyñdağandy jaqsy köredı. Ol külkılı hikaialardy aitqandy jaqsy köredı. Ol öz anasyna bır külkılı hikaia aityp berdı. Ol aiaqtağan kezde anasynyñ külgenın küttı. "Ana, nege sen külmeisıñ? Būl külkılı hikaia boldy ğoi,"- dedı Barbara. "O, aiyp etpe,"- dedı onyñ anasy. "Keide sen bır külkılı närsenı oilaisyñ, al basqalar mūny külkılı emes dep oilaidy". Mıne, Barbaranyñ anasy Barbaranyñ hikaiasyna nege külmegenı. Barbara osy hikaiany öz sıñlısıne aitty. Onyñ sıñlısı hikaiağa küldı.
Скрыть текст
      14. Шабандоз
      «Ана, маған өзімнің атыма мінсем бола ма?» -деп сұрады Сара. Ол әр сенбі күні өзінің атына мініп шабатын. «Жарайды, жаным, жинала ғой», - деді анасы. Сара қуанышты болды. Ол өзінің жатын бөлмесіне барды. Өзінің қызғылт шұлығын киді. Өзінің алқызыл кроссовкасын киді. Ол қызғылт бас киімін алды. Есікке қарай беттеді. «Мен көлікте күтемін», - деді анасына. «Жақсы, мен бірер минуттан соң келем», - деді анасы. Сара көліктің есігін ашты. Ол алдыңғы орынға отырды. Бас киімін киді. Ол өзін қуанышты сезінді.

      14. Şabandoz
      «Ana, mağan özımnıñ atyma mınsem bola ma?» -dep sūrady Sara. Ol är senbı künı özınıñ atyna mınıp şabatyn. «Jaraidy, janym, jinala ğoi», - dedı anasy. Sara quanyşty boldy. Ol özınıñ jatyn bölmesıne bardy. Özınıñ qyzğylt şūlyğyn kidı. Özınıñ alqyzyl krosovkasyn kidı. Ol qyzğylt bas kiımın aldy. Esıkke qarai bettedı. «Men kölıkte kütemın», - dedı anasyna. «Jaqsy, men bırer minuttan soñ kelem», - dedı anasy. Sara kölıktıñ esıgın aşty. Ol aldyñğy orynğa otyrdy. Bas kiımın kidı. Ol özın quanyşty sezındı.
Скрыть текст
      15. Мәз мысық
      Олжас мысықты қолға алды. Мысық мияулады. Жұрттың көпшілігі мысыққа ұнамайтын. Мысық жалғыз болуды ұнататын. Ол диванда ұйықтауды жақсы көретін. Ол жемiс сауытта ұйықтауды жақсы көретін. Ол теледидар үстінде ұйықтауды жақсы көретін. Ол алдыңғы аулада құрт-құмырсқаны қууды жақсы көретін. Ол артқы аулада кесірткелердi қууды жақсы көретін. Ол аcүйде шыбындарды қууды жақсы көретін. Олжас мысықты еденге жатқызды. Ол мысықтың ішін сипады. Мысық бұны ұнататын. Мысық оның қолын жалап алды. Олжас тағы да кішкене мысықтың ішін сипады. Мысық мияулады. Мысық мәз болды.

      15. Mäz mysyq
      Oljas mysyqty qolğa aldy. Mysyq miaulady. Jūrttyñ köpşılıgı mysyqqa ūnamaityn. Mysyq jalğyz boludy ūnatatyn. Ol divanda ūiyqtaudy jaqsy köretın. Ol jemıs sauytta ūiyqtaudy jaqsy köretın. Ol teledidar üstınde ūiyqtaudy jaqsy köretın. Ol aldyñğy aulada qūrt-qūmyrsqany quudy jaqsy köretın. Ol artqy aulada kesırtkelerdı quudy jaqsy köretın. Ol asüide şybyndardy quudy jaqsy köretın. Oljas mysyqty edenge jatqyzdy. Ol mysyqtyñ ışın sipady. Mysyq būny ūnatatyn. Mysyq onyñ qolyn jalap aldy. Oljas tağy da kışkene mysyqtyñ ışın sipady. Mysyq miaulady. Mysyq mäz boldy.
Скрыть текст
      16. Кішкентай қыз
      Арайлым кішкентай қыз еді. Оның құрбыларының барлығы одан ұзын болатын. Оның бойы құрбыларынікіне қарағанда қысқа еді. Ол ұзын болғысы келетін. Оның анасы оған уайымдамауын айтты. Бір күні Арайлымның бойы да ұзын болады. Бір кездері құрбыларының бойлары онікіне қарағанда қысқа болады. Ол оны естіп, қуанды. Оның анасына тек бір сұрағы бар еді. Оның бойы құрбыларынікіне қарағанда қашан ұзын болады? Ол алдыңғы жылы бола ма? Ол оны алдыңғы жылы болады деп үміттенді. Ол ең кішкентай қыз болудан жалығып кетті.

      16. Kışkentai qyz
      Arailym kışkentai qyz edı. Onyñ qūrbylarynyñ barlyğy odan ūzyn bolatyn. Onyñ boiy qūrbylarynıkıne qarağanda qysqa edı. Ol ūzyn bolğysy keletın. Onyñ anasy oğan uaiymdamauyn aitty. Bır künı Arailymnyñ boiy da ūzyn bolady. Bır kezderı qūrbylarynyñ boilary onıkıne qarağanda qysqa bolady. Ol ony estıp, quandy. Onyñ anasyna tek bır sūrağy bar edı. Onyñ boiy qūrbylarynıkıne qarağanda qaşan ūzyn bolady? Ol aldyñğy jyly bola ma? Ol ony aldyñğy jyly bolady dep ümıttendı. Ol eñ kışkentai qyz boludan jalyğyp kettı.
Скрыть текст
      17. Жүзу әуіті
      Толқын жүзу әуітіндегi суға секiрдi. Ол мұрнын қысты. Ол су астына кеттi. Сосын ол қайтадан қалқып су бетіне шықты. Ол әуіттегi сатыға малтып жеттi. Ол әуіттен шықты. Ол әуіттiң шетiне тұрды. Ол мұрнын қысты. Ол қайтадан суға секiрдi. Толқын әуітке секiруді ұнататын. Суда болу ол үшін сүйсінерлік. Күн ыстық болды. Су салқын болды. Суда болу сондай сүйсінерлік болды. Әуітке оны анасы алып келді. Оның анасы орындықта отырды. Ол Толқынды бақылап отырды. Ол Толқынның уақытты көңілді өткізегенiн қалады.

      17. Jüzu äuıtı
      Tolqyn jüzu äuıtındegı suğa sekırdı. Ol mūrnyn qysty. Ol su astyna kettı. Sosyn ol qaitadan qalqyp su betıne şyqty. Ol äuıttegı satyğa maltyp jettı. Ol äuıtten şyqty. Ol äuıttıñ şetıne tūrdy. Ol mūrnyn qysty. Ol qaitadan suğa sekırdı. Tolqyn äuıtke sekırudı ūnatatyn. Suda bolu ol üşın süisınerlık. Kün ystyq boldy. Su salqyn boldy. Suda bolu sondai süisınerlık boldy. Äuıtke ony anasy alyp keldı. Onyñ anasy oryndyqta otyrdy. Ol Tolqyndy baqylap otyrdy. Ol Tolqynnyñ uaqytty köñıldı ötkızegenın qalady.
Скрыть текст
      18. Нәбираның хаты
      Анасы Нәбираға қарындаш берді. Бұл сары қарындаш болды. Бұл екiнші нөмiрлі болды. Ол қызғылт өшіргішімен болды. Өшіргіш кішкентай, дөңгелек пішінді және қызғылт түстi болды. Анасы қызына ақ парақ бердi. Ол парақтың бетінде көк сызықтар бейнеленген. Ақ қағазды алып: "Сәлеметсiз бе, әжетай! Мен сiздi жақсы көремiн!", - деп әжесiне хат жазды. Жазып бiтiрген соң Нәбира хатты анасына оқып шығуға бередi. Хатты оқып шыққан Нәбираның анасы қызына "Қызым, мына хат қыска ғой" деп едi, қызы анасына: "Анашым, хат қыска болғанмен нәзік", - деп жауап бердi.

      18. Näbiranyñ haty
      Anasy Näbirağa qaryndaş berdı. Būl sary qaryndaş boldy. Būl ekınşı nömırlı boldy. Ol qyzğylt öşırgışımen boldy. Öşırgış kışkentai, döñgelek pışındı jäne qyzğylt tüstı boldy. Anasy qyzyna aq paraq berdı. Ol paraqtyñ betınde kök syzyqtar beinelengen. Aq qağazdy alyp: "Sälemetsız be, äjetai! Men sızdı jaqsy köremın!", - dep äjesıne hat jazdy. Jazyp bıtırgen soñ Näbira hatty anasyna oqyp şyğuğa beredı. Hatty oqyp şyqqan Näbiranyñ anasy qyzyna "Qyzym, myna hat qyska ğoi" dep edı, qyzy anasyna: "Anaşym, hat qyska bolğanmen näzık", - dep jauap berdı.
Скрыть текст
      19. Тұмау
      Әлімжан тұмауратып қалды. Оның мұрнынан су ақты. Ол қатты жөтелді. Ол қатты түшкірді. Ол жөтелгенде аузын жабады. Ол түшкіргенде аузын жабады. Әлімжанның анасы оған қарайды. Ол үшін анасы ыстық сорпа даярлады. Ол оған балғын апельсин шырынын береді. Ол оған төсегін жайлы қылып берді. Ол төсекте жатып теледидар көруі үшін теледидарды қосып берді. Ол өз төсегінде ұйықтауы үшін анасы жарықты сөндірді. Ол жақсы болуы үшін анасы оған дәрі берді. Әлімжан жақында жазылып кетеді.

      19. Tūmau
      Älımjan tūmauratyp qaldy. Onyñ mūrnynan su aqty. Ol qatty jöteldı. Ol qatty tüşkırdı. Ol jötelgende auzyn jabady. Ol tüşkırgende auzyn jabady. Älımjannyñ anasy oğan qaraidy. Ol üşın anasy ystyq sorpa daiarlady. Ol oğan balğyn apelsin şyrynyn beredı. Ol oğan tösegın jaily qylyp berdı. Ol tösekte jatyp teledidar köruı üşın teledidardy qosyp berdı. Ol öz tösegınde ūiyqtauy üşın anasy jaryqty söndırdı. Ol jaqsy boluy üşın anasy oğan därı berdı. Älımjan jaqynda jazylyp ketedı.
Скрыть текст
      20. Жаңа көлік
      Өткен аптада Қуаныш жаңа көлік сатып алды. Ол өзiнiң жаңа көлігiне өте разы. Ол жаңа көлігін өте тиімді бағаға сатып алды. Ол оны жеңілдіктер кезінде сатып алды. Оның жаңа көлігi жасыл түстi. Барлық төрт шинасы қара түстi. Оның жаңа көлігiнiң төрт есiгi бар. Оның жүксалғышы бар. Жүксалғышта қосалқы шина бар. Барлық жаңа көліктердiң қосалқы шиналары бар. Оның жаңа көлігiнiң капоты бар. Капоттың астында қозғалтқыш бар. Барлық жаңа көліктердiң қозғалтқыштары бар. Оның жаңа көлігiнiң үш орындығы бар. Екi орындық алдыңғы жағында. Бiр үлкен орындық артқы жағында. Қуаныш өзiнiң жаңа көлігін жүргізген кезде алдынғы орындықта отырады. Ол әрқашан қауіпсіздік белбеуiн тағады.

      20. Jaña kölık
      Ötken aptada Quanyş jaña kölık satyp aldy. Ol özınıñ jaña kölıgıne öte razy. Ol jaña kölıgın öte tiımdı bağağa satyp aldy. Ol ony jeñıldıkter kezınde satyp aldy. Onyñ jaña kölıgı jasyl tüstı. Barlyq tört şinasy qara tüstı. Onyñ jaña kölıgınıñ tört esıgı bar. Onyñ jüksalğyşy bar. Jüksalğyşta qosalqy şina bar. Barlyq jaña kölıkterdıñ qosalqy şinalary bar. Onyñ jaña kölıgınıñ kapoty bar. Kapottyñ astynda qozğaltqyş bar. Barlyq jaña kölıkterdıñ qozğaltqyştary bar. Onyñ jaña kölıgınıñ üş oryndyğy bar. Ekı oryndyq aldyñğy jağynda. Bır ülken oryndyq artqy jağynda. Quanyş özınıñ jaña kölıgın jürgızgen kezde aldynğy oryndyqta otyrady. Ol ärqaşan qauıpsızdık belbeuın tağady.
Скрыть текст


В подготовке текстов на казахском языке участвовали пользователи сайта sozdik.kz:
Еркежан Каймоллаева, Роза Алиева, Айгерим Турсынбекова, Алтынгуль Кептербаева, Аяулым Орынгали, Бахытжан Ертай, Дастан Ахметдин,
Асель Серикбаева, Аслан Бисенов, Майра Фазыл, Маргулан Канат, Раушан Муталипова, Рахат Уйсымбаев, Акжайык Сабырбаева, Диас Жунистаев, Елімай Шынатай, Максат Маликов, Anar Bekmyrza, Nazima Tokabayeva, Айжан Даукишева, Арайлан Атканова, Гульзайнаб Сисенова и другие.
Корректор текстов на казахском языке: Атлас Кудайбергенова



© Татьяна Валяева,  2007–2023
 <<  Истории о детях. Том 1, стр.5 Вернуться к началу Истории о детях. Том 2, стр.2  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Сөйлесейік»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга