Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Суперлёг. чтение
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  1. 5  

Каталог тем
Лёг.истор.
  1. 1  
  1. 2  
  1. 3  
  1. 4  
  1. 5  
  1. 6  
  1. 7  
 Истории о детях
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  2. 6  
  2. 7  
 Занимательное чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
 Казахский по уровням
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  4. 1  
  5. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  4. 2  
  5. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  4. 3  
  5. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  4. 4  
  5. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
  4. 5  
  5. 5  
  2. 6  
  3. 6  
 Лёгкое чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Короткие истории
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Кирил/Latyn 

Лёгкое чтение (Easy Reading)

Том 2, страница 3
Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор идеи, составитель и переводчик текстов
с английского языка на русский: Андрей Краснов

      41. 2010 жылғы халық санағы (2)
      Ер адам екінші бетке өтті. Ол әйелінің сауалнамасын толтырды. Ол әйеліне қатысты барлық торларға белгі қойды. Мен қай жерге қол қоюым керек деп ойлады. Ол барлық беттерді қарап шықты. Қол қоюға еш жерде бос орын қалдырылмапты. Дайын. Бұл оңай деп ойлады ол. Ол сауалнаманы бүктеді. Ол сауалнаманы үлкен конвертке салды. Ол конвертті жабыстырды. Конвертте: "Поштаның ақысы Құрама Штаттардың санақ жүргізу Бюросының атына төленеді", - делінген. Алаяқтар деп ойлады ол. Үкіметтік өтіріктің тағы бір түрі. Санақ жүргізу Бюросының жұмысшыларына кім айлық төлейді? Біз төлейміз деп ойлады ол. Салық төлеушілер жұмысшыларға айлық төлейді. Сонда кім поштаның жіберілуінің ақысын өтейді? Біз төлейміз деп ойлады ол. Салық төлейтіндер барлық жіберілген поштаның ақысын төлейді. Үкіметтік мекеме ештеңе үшін ақша төлемейді. Барлығын салық төлеушілер өтейді. Конвертте былай жазу керек еді: "Жіберілген поштаның ақысын өтейтін СЕН, ақымақ!"

      41. 2010 jylğy halyq sanağy (2)
      Er adam ekınşı betke öttı. Ol äielınıñ saualnamasyn toltyrdy. Ol äielıne qatysty barlyq torlarğa belgı qoidy. Men qai jerge qol qoiuym kerek dep oilady. Ol barlyq betterdı qarap şyqty. Qol qoiuğa eş jerde bos oryn qaldyrylmapty. Daiyn. Būl oñai dep oilady ol. Ol saualnamany büktedı. Ol saualnamany ülken konvertke saldy. Ol konverttı jabystyrdy. Konvertte: "Poştanyñ aqysy Qūrama Ştattardyñ sanaq jürgızu Bürosynyñ atyna tölenedı", - delıngen. Alaiaqtar dep oilady ol. Ükımettık ötırıktıñ tağy bır türı. Sanaq jürgızu Bürosynyñ jūmysşylaryna kım ailyq töleidı? Bız töleimız dep oilady ol. Salyq töleuşıler jūmysşylarğa ailyq töleidı. Sonda kım poştanyñ jıberıluınıñ aqysyn öteidı? Bız töleimız dep oilady ol. Salyq töleitınder barlyq jıberılgen poştanyñ aqysyn töleidı. Ükımettık mekeme eşteñe üşın aqşa tölemeidı. Barlyğyn salyq töleuşıler öteidı. Konvertte bylai jazu kerek edı: "Jıberılgen poştanyñ aqysyn öteitın SEN, aqymaq!"
Скрыть текст
      42. Ол шаш көредi
      Қыз жігітке басындағы шашының қайта өсіп келе жатқанын айтты. Жігіт бұны естіп, таңғалды. Ол түсіп қалған шаштың қайта өсетіні туралы ешқашан естімеген. Қатерлі ісікке шалдығып, химиотерапия алатындардың шашы жиі түседі. Олар көбіне қайта өсіп шағады. Бірақ ол химиотерапиядан өтпеген. Жігіт қыздан сенімді ме екенін сұрады. Жігіт қандай да бір жаңа шаш байқамады. Иә, қыз сенімді. Оның қасқасы ұлғайғанның орнына «кішірейіп» барады деді қыз. Ол өзінде де жүні өсіп жатқанын айтты. "Аяғымда ешқашан жүн болмаған". Енді оның аяғында шамалы жүн шығып жатыр. Қыз оған өзінің аяғын көрсетті. Жігіт ешқандай жүн байқамады. Жігіт одан «Ішіп алған жоқсың ба?» деп сұрады. Ол «Әрине жоқ» деп жауап берді. "Күмәнің бар ма?" деп сұрады қыз. Ол «Әрине жоқ» деді. Ол жай қалжыңдап тұр. Бірақ келесі күні жігіт көз дәрігеріне жазылып қойды.

      42. Ol şaş köredı
      Qyz jıgıtke basyndağy şaşynyñ qaita ösıp kele jatqanyn aitty. Jıgıt būny estıp, tañğaldy. Ol tüsıp qalğan şaştyñ qaita ösetını turaly eşqaşan estımegen. Qaterlı ısıkke şaldyğyp, himioterapia alatyndardyñ şaşy jiı tüsedı. Olar köbıne qaita ösıp şağady. Bıraq ol himioterapiadan ötpegen. Jıgıt qyzdan senımdı me ekenın sūrady. Jıgıt qandai da bır jaña şaş baiqamady. iä, qyz senımdı. Onyñ qasqasy ūlğaiğannyñ ornyna «kışıreiıp» barady dedı qyz. Ol özınde de jünı ösıp jatqanyn aitty. "Aiağymda eşqaşan jün bolmağan". Endı onyñ aiağynda şamaly jün şyğyp jatyr. Qyz oğan özınıñ aiağyn körsettı. Jıgıt eşqandai jün baiqamady. Jıgıt odan «İşıp alğan joqsyñ ba?» dep sūrady. Ol «Ärine joq» dep jauap berdı. "Kümänıñ bar ma?" dep sūrady qyz. Ol «Ärine joq» dedı. Ol jai qaljyñdap tūr. Bıraq kelesı künı jıgıt köz därıgerıne jazylyp qoidy.
Скрыть текст
      43. Сынған қолшатыр
      Әйел дауыл кезінде көшеде қалып қойды. "Қатты жел тұрды. Жаңбыр қырынан жауды. Мен қатты су болдым", - деді ол. "Жел мені тротуардан ұшырып түсірді. Ол қолшатырымды сындырды". Ол құрғақ киім киді. Ол компьютерінің алдына отырды. Күйеуі қолшатырын ашты. Оны қарап шықты. Оны жөндеуге болады деп ойлады. Ол басқа қолшатырды ашты. Ол сынбаған. Күйеуі екі қолшатырды салыстырды. Ол тістеуікті алды. Ол сынған қолшатырды жөндеуге кірісті. Үш сағаттан соң әйелі компьютер алдынан тұрды. Ол жатын бөлмеге барды. Ол күйеуінің қолшатырын жөндеп жатқанын көрді. "Сен не істеп жатырсың" - деп сұрады. "Мен сенің қолшатырыңды жөндеуге тырысып жатырмын, - деді. - Осы үшін көп ақша төлегеніңді білемін". "Мен бұл қолшатыр үшін жеті доллар төледім, оны қоқысқа таста. Мен жаңасын сатып аламын".

      43. Synğan qolşatyr
      Äiel dauyl kezınde köşede qalyp qoidy. "Qatty jel tūrdy. Jañbyr qyrynan jaudy. Men qatty su boldym", - dedı ol. "Jel menı trotuardan ūşyryp tüsırdı. Ol qolşatyrymdy syndyrdy". Ol qūrğaq kiım kidı. Ol kompüterınıñ aldyna otyrdy. Küieuı qolşatyryn aşty. Ony qarap şyqty. Ony jöndeuge bolady dep oilady. Ol basqa qolşatyrdy aşty. Ol synbağan. Küieuı ekı qolşatyrdy salystyrdy. Ol tısteuıktı aldy. Ol synğan qolşatyrdy jöndeuge kırıstı. Üş sağattan soñ äielı kompüter aldynan tūrdy. Ol jatyn bölmege bardy. Ol küieuınıñ qolşatyryn jöndep jatqanyn kördı. "Sen ne ıstep jatyrsyñ" - dep sūrady. "Men senıñ qolşatyryñdy jöndeuge tyrysyp jatyrmyn, - dedı. - Osy üşın köp aqşa tölegenıñdı bılemın". "Men būl qolşatyr üşın jetı dollar töledım, ony qoqysqa tasta. Men jañasyn satyp alamyn".
Скрыть текст
      44. Түнгі жүгіру
      Көктемгі суық түндердің бір күні. Ер адам қонақүйде тұрып жатыр. Ол жақсы жүгіретін. Ол жиырма жылдан бері жүгіреді. Бұл оның денсаулығына пайдалы. Оның жасы отыз сегізде. Оның кішкентай екі ұлы бар. Олар жиі бірге жүгіретін. Бірақ олар үйде. Ол жүгіруге арналған аяқ киімі мен шолақ шалбарын киді. Ол айподын қосты. Ол әрқашан "Битлз" тобының әндерін тыңдайтын. Ол қонақүйден шықты. Ол жағажайға келді. Қараңғы болатын. Ол Жұлдыздар көрінбеді. Ай болмады. Ол жағажайда жүгірді. Ол ешкімді көрмеді. Жағажай толықтай соның еншісінде еді. Ол жүгіруден раxат алды. Ол әуеннен раxат алды. Бірмоторлы ұшақ қонуға мәжбүр болды. Ол жағажайға келіп қонды. Ер адам арт жағындағы ұшақтың шуын естімеді. Ол өзінің соққы алғанын білмеді. Ол бір мезетте өліп кетті. Ұшқыш жапа шеккен жоқ.

      44. Tüngı jügıru
      Köktemgı suyq tünderdıñ bır künı. Er adam qonaqüide tūryp jatyr. Ol jaqsy jügıretın. Ol jiyrma jyldan berı jügıredı. Būl onyñ densaulyğyna paidaly. Onyñ jasy otyz segızde. Onyñ kışkentai ekı ūly bar. Olar jiı bırge jügıretın. Bıraq olar üide. Ol jügıruge arnalğan aiaq kiımı men şolaq şalbaryn kidı. Ol aipodyn qosty. Ol ärqaşan "Bitlz" tobynyñ änderın tyñdaityn. Ol qonaqüiden şyqty. Ol jağajaiğa keldı. Qarañğy bolatyn. Ol Jūldyzdar körınbedı. Ai bolmady. Ol jağajaida jügırdı. Ol eşkımdı körmedı. Jağajai tolyqtai sonyñ enşısınde edı. Ol jügıruden raxat aldy. Ol äuennen raxat aldy. Bırmotorly ūşaq qonuğa mäjbür boldy. Ol jağajaiğa kelıp qondy. Er adam art jağyndağy ūşaqtyñ şuyn estımedı. Ol özınıñ soqqy alğanyn bılmedı. Ol bır mezette ölıp kettı. Ūşqyş japa şekken joq.
Скрыть текст
      45. Жаңа кәстрөл (1)
      Ер адам өзіне риза болды. Ол жаңа ғана кәстрөл сатып алды. Бұл әдемі кәстрөл болатын. Ол тот баспайтын болаттан жасалған. Ол берік және ауыр салмақты. Оның қақпағы шыны. Бұл тамаша кәстрөл деп ойлады ер адам. Ол 13 доллар тұратын. Бұл кәстрөл үшін арзан емес. Оның әйеліне бұл кәстрөл ұнайды. Әйелі мұны арзан кәстрөл деп айта алмайды. Арзан кәстрөл жеңіл болады. Арзан кәстрөл 13 доллардан төмен бағаланады. Арзан кәстрөлдің қақпағы шыны болмайды. Ер адам кәстрөлді плитаға қойды. Бұл не деп сұрады өзінен. Кәстрөл теңселіп тұрды. Ол газдың үстінде тік тұрмады. Ер адам кәстрөлді алып тастады. Ол оны қайта газдың үстіне қойды. Кәстрөл қайтадан тербеліп тұрды. Мүмкін газдың беті түзу емес шығар. Ол кәстрөлге сорпаны құйды. Ол газды жақты.

      45. Jaña käströl (1)
      Er adam özıne riza boldy. Ol jaña ğana käströl satyp aldy. Būl ädemı käströl bolatyn. Ol tot baspaityn bolattan jasalğan. Ol berık jäne auyr salmaqty. Onyñ qaqpağy şyny. Būl tamaşa käströl dep oilady er adam. Ol 13 dollar tūratyn. Būl käströl üşın arzan emes. Onyñ äielıne būl käströl ūnaidy. Äielı mūny arzan käströl dep aita almaidy. Arzan käströl jeñıl bolady. Arzan käströl 13 dollardan tömen bağalanady. Arzan käströldıñ qaqpağy şyny bolmaidy. Er adam käströldı plitağa qoidy. Būl ne dep sūrady özınen. Käströl teñselıp tūrdy. Ol gazdyñ üstınde tık tūrmady. Er adam käströldı alyp tastady. Ol ony qaita gazdyñ üstıne qoidy. Käströl qaitadan terbelıp tūrdy. Mümkın gazdyñ betı tüzu emes şyğar. Ol käströlge sorpany qūidy. Ol gazdy jaqty.
Скрыть текст
      46. Жаңа кәстрөл (2)
      Сорпа дайын болды. Ер адам кәстрөлді газдың бетінен алды. Ол сорпаны ішті. Тамаша деп ойлады. Мына кәстрөлде сорпа дәмді болып шығады екен. Ол кәстрөлді жуды. Ол оны қайтадан плитаға қойды. Тосайық, әйелім қашан байқайды екен деп ойлады. Әйелім бұл кәстрөлге бәрін пісіргісі келетін болады. Әйелі үйге келді. Ол кәстрөлді қарап шықты. "Оны қайтарып бер, - деді. Арзан заттарды сатып алуды қашан қоясың?" "Қайдағы арзан? Сен не деп тұрсың? - деді. - Бұл тоттанбайтын темір. Міне, ұстам көрсеңші оның қандай ауыр екенін. Мына шыны қақпағына қарашы. Сен оның ішіндегі тамақтың қалай пісіп жатқанын бақылай аласың!" "Ол теңселіп тұр ғой, - деді әйелі. - Оның сыртына төгілетін болады. Мұнда дұрыстап ас әзірлей алмайсың. Оны қайтарып бер!" Ер адам оны қайта дүкенге апарды. "Бағасы жазылған жапсырмасы қайда? Сіз оны қолдандыңыз ба? - деп сұрады сатушы әйел. "Енді..., иә, - деді ол. - Бір рет қана. Сосын оны жуып тазалап қойдым. Қараңызшы, ол қандай таза!" "Пайдаланылған кәстрөлді қайтаруға болмайды", – деді сатушы.

      46. Jaña käströl (2)
      Sorpa daiyn boldy. Er adam käströldı gazdyñ betınen aldy. Ol sorpany ıştı. Tamaşa dep oilady. Myna käströlde sorpa dämdı bolyp şyğady eken. Ol käströldı judy. Ol ony qaitadan plitağa qoidy. Tosaiyq, äielım qaşan baiqaidy eken dep oilady. Äielım būl käströlge bärın pısırgısı keletın bolady. Äielı üige keldı. Ol käströldı qarap şyqty. "Ony qaitaryp ber, - dedı. Arzan zattardy satyp aludy qaşan qoiasyñ?" "Qaidağy arzan? Sen ne dep tūrsyñ? - dedı. - Būl tottanbaityn temır. Mıne, ūstam körseñşı onyñ qandai auyr ekenın. Myna şyny qaqpağyna qaraşy. Sen onyñ ışındegı tamaqtyñ qalai pısıp jatqanyn baqylai alasyñ!" "Ol teñselıp tūr ğoi, - dedı äielı. - Onyñ syrtyna tögıletın bolady. Mūnda dūrystap as äzırlei almaisyñ. Ony qaitaryp ber!" Er adam ony qaita dükenge apardy. "Bağasy jazylğan japsyrmasy qaida? Sız ony qoldandyñyz ba? - dep sūrady satuşy äiel. "Endı..., iä, - dedı ol. - Bır ret qana. Sosyn ony juyp tazalap qoidym. Qarañyzşy, ol qandai taza!" "Paidalanylğan käströldı qaitaruğa bolmaidy", – dedı satuşy.
Скрыть текст
      47. Штат емтиханы
      Ер адам оқытушы құқығын алу үшін штат емтиханын тапсырып жатқан. Ол оны тапсыра алады немесе құлап қалады. Өту ұпайын алса ол оқытушы жұмысына арыз берсе болады дегенді білдіреді. Өту баллы 220 ден 300 ұпай аралығында еді. Нәтижесін электронды пошта арқылы жіберетін болды. Оның тесттегі бірнеше нұсқа бойынша жауаптары 260 балл болды. Оның жазбаша тестінің ұпайы 300 болды! Ол тестілеу агенттігіне қоңырау шалды. "Мен жазбаша тесттен 300 балл алдым! Бұл жақсы ғой, иә?" "Иә бұл жақсы көрсеткіш. Құттықтаймыз!" - деді тестілеу агенттігінің өкілі. "Бірақ бір сұрағым бар еді, - деді ол. - Тағы қанша адам 300 балл алды? Егер көпшілік 300 баллдық ұпай алса, онда менің көрсеткішім ерекше үздік емес қой. Егер 300 баллды екі-үш адам ғана алса, онда менің көрсеткішім айрықша үздік болып тұрғаны". "Кешіріңіз, бірақ бізде мұндай ақпарат жоқ", - деді өкіл. "Кім мұндай ақпарат бере алады? Мүмкін Штаттың білім беру бөлімі ақпарат бере алатын шығар?" - деп сұрады. "Олар да ақпарат бермейді, - деді өкіл. - Ешкім де ақпарат бере алмайды".

      47. Ştat emtihany
      Er adam oqytuşy qūqyğyn alu üşın ştat emtihanyn tapsyryp jatqan. Ol ony tapsyra alady nemese qūlap qalady. Ötu ūpaiyn alsa ol oqytuşy jūmysyna aryz berse bolady degendı bıldıredı. Ötu baly 220 den 300 ūpai aralyğynda edı. Nätijesın elektrondy poşta arqyly jıberetın boldy. Onyñ testtegı bırneşe nūsqa boiynşa jauaptary 260 bal boldy. Onyñ jazbaşa testınıñ ūpaiy 300 boldy! Ol testıleu agenttıgıne qoñyrau şaldy. "Men jazbaşa testten 300 bal aldym! Būl jaqsy ğoi, iä?" "iä būl jaqsy körsetkış. Qūttyqtaimyz!" - dedı testıleu agenttıgınıñ ökılı. "Bıraq bır sūrağym bar edı, - dedı ol. - Tağy qanşa adam 300 bal aldy? Eger köpşılık 300 baldyq ūpai alsa, onda menıñ körsetkışım erekşe üzdık emes qoi. Eger 300 baldy ekı-üş adam ğana alsa, onda menıñ körsetkışım airyqşa üzdık bolyp tūrğany". "Keşırıñız, bıraq bızde mūndai aqparat joq", - dedı ökıl. "Kım mūndai aqparat bere alady? Mümkın Ştattyñ bılım beru bölımı aqparat bere alatyn şyğar?" - dep sūrady. "Olar da aqparat bermeidı, - dedı ökıl. - Eşkım de aqparat bere almaidy".
Скрыть текст
      48. Білекке арналған таңғыш
      Әйелдің білегі ауырды. Ол жүйкенің бұзылуынан болды деп ойлады. Бірақ ол дәрігердің қабылдауына бармайды. Ол қолын қозғалта береді. Мүмкін оған көмегін тигізер. Күйеуі дәріханаға барды. Ол білек орағышты алды. Ол білегін орады. Ол білегін қозғалтпады. Саусақтары ашық қалды. Алақаны да ашық қалды. Өте жақсы деп ойлады күйеуі. Әйелім қуанатын болды. Күйеуі орағышты үйге алып келді. Ол оны әйеліне көрсетті. "Оны апарып таста! - деді әйелі. - Одан иіс шығады. Одан резеңкенің иісі шығады". "Әрине резеңкенің иісі шығады, - деді ол. - Ол резеңкеден жасалған". Әйелінің мұрны иттің мұрнындай еді. Күйеуі орағышты кері апарып тастады. Ол білекке арналған басқа орауыш алды. Ол антибактериальды екен. "Иісі жоқ", - деп қорабында жазылған. Күйеуі үйге алып келді. Әйелі оны оның мұрынына жақындатты. "Мұның иісі одан да жаман шығады", - деді ол.

      48. Bılekke arnalğan tañğyş
      Äieldıñ bılegı auyrdy. Ol jüikenıñ būzyluynan boldy dep oilady. Bıraq ol därıgerdıñ qabyldauyna barmaidy. Ol qolyn qozğalta beredı. Mümkın oğan kömegın tigızer. Küieuı därıhanağa bardy. Ol bılek orağyşty aldy. Ol bılegın orady. Ol bılegın qozğaltpady. Sausaqtary aşyq qaldy. Alaqany da aşyq qaldy. Öte jaqsy dep oilady küieuı. Äielım quanatyn boldy. Küieuı orağyşty üige alyp keldı. Ol ony äielıne körsettı. "Ony aparyp tasta! - dedı äielı. - Odan iıs şyğady. Odan rezeñkenıñ iısı şyğady". "Ärine rezeñkenıñ iısı şyğady, - dedı ol. - Ol rezeñkeden jasalğan". Äielınıñ mūrny ittıñ mūrnyndai edı. Küieuı orağyşty kerı aparyp tastady. Ol bılekke arnalğan basqa orauyş aldy. Ol antibakterialdy eken. "iısı joq", - dep qorabynda jazylğan. Küieuı üige alyp keldı. Äielı ony onyñ mūrynyna jaqyndatty. "Mūnyñ iısı odan da jaman şyğady", - dedı ol.
Скрыть текст
      49. Рак жасушалары ма әлде майлар ма?
      Норм дәретханаға бару үшін оянды. Ол дәретханадағы айнаға қарады. Бұл ісік кішкентай. Ол мұрнының жанынан шыққан. Ісік ісініп тұрған. Норм оны ұстап көрді. Ол қатты емес. Ол ауырмайды. Оның түсі басқа емес. Мүмкін бұл жай май жасушалары шығар. Әлде бұл тері қатерлі ісігі ме екен. Оның әкесінде тері қатерлі ісігі болған. Дәрігерлер күдікті дақтарды бірінен соң бірін кесіп тастаған. Олар бетіндегі барлық дақтарды кесіп тастаған. Мүмкін Нормның бетінде жай артық май пайда болған шығар. Артық май деген нені білдіреді? Бірақ бұл қатерлі ісік болса не болады? Қатерлі ісік бұл майды жеп қояды. Ол оның мұрнын да жеп қояды. Дұрысы мұны дәрігерге көрсету керек. Артынан көп ақша шығарып жүргенше, дұрысы қазір аздаған ақша шығарып қаратқан жөн. Бұл тек ақша ғой. Ол тағы ұйқыға кетті.

      49. Rak jasuşalary ma älde mailar ma?
      Norm därethanağa baru üşın oiandy. Ol därethanadağy ainağa qarady. Būl ısık kışkentai. Ol mūrnynyñ janynan şyqqan. İsık ısınıp tūrğan. Norm ony ūstap kördı. Ol qatty emes. Ol auyrmaidy. Onyñ tüsı basqa emes. Mümkın būl jai mai jasuşalary şyğar. Älde būl terı qaterlı ısıgı me eken. Onyñ äkesınde terı qaterlı ısıgı bolğan. Därıgerler küdıktı daqtardy bırınen soñ bırın kesıp tastağan. Olar betındegı barlyq daqtardy kesıp tastağan. Mümkın Normnyñ betınde jai artyq mai paida bolğan şyğar. Artyq mai degen nenı bıldıredı? Bıraq būl qaterlı ısık bolsa ne bolady? Qaterlı ısık būl maidy jep qoiady. Ol onyñ mūrnyn da jep qoiady. Dūrysy mūny därıgerge körsetu kerek. Artynan köp aqşa şyğaryp jürgenşe, dūrysy qazır azdağan aqşa şyğaryp qaratqan jön. Būl tek aqşa ğoi. Ol tağy ūiqyğa kettı.
Скрыть текст
      50. Жағдайы нашар қарттар
      Бұл теледидарлық бағдарлама болатын. Теледидар бағдарламасы егде тартқан отбасылық жұп туралы. Олардың денсаулықтарында кінәрат бар. Күйеуі жұмысынан айырылған. Ол өз қаражаттарын медициналық қызметтерді төлеу үшін жұмсаған. Олар бар қаражаттарын жұмсаған. Олардың басқа қаражаттары жоқ. Олар әлеуметтік төлемақыға өмір сүрді. Олар кішкентай ғана үйшікте тұрады. "Мына кедей адамдарға қарашы?" - деді Бэрри. "Бұлар кедей адамдар емес. Бұлар әртістер", - деді Ева. "Жоқ бұлар әртістер емес", - деді Бэрри. "Күйеуінің оң жақ қолы жоқ. Әйелінің сол аяғы жоқ. Бұлар шынайы адамдар. Олар қиналып жүр. Біздің мемлекетіміз қандай? Біздің мемлекетіміз бай мемлекеттердің бірі. Біздің үкіметіміз мұндайға қалай жол берді?" Ева: "Бұл үкіметтің кінәсі емес. Олардың өздері кінәлі. Оларға ауырмау керек еді. Олардың жинаған ақшалары болу керек. Өмірлерін жоспарлау керек еді. Үкіметті кінәлаудың қажеті жоқ. Үкімет – сенің анаң емес".

      50. Jağdaiy naşar qarttar
      Būl teledidarlyq bağdarlama bolatyn. Teledidar bağdarlamasy egde tartqan otbasylyq jūp turaly. Olardyñ densaulyqtarynda kınärat bar. Küieuı jūmysynan aiyrylğan. Ol öz qarajattaryn medisinalyq qyzmetterdı töleu üşın jūmsağan. Olar bar qarajattaryn jūmsağan. Olardyñ basqa qarajattary joq. Olar äleumettık tölemaqyğa ömır sürdı. Olar kışkentai ğana üişıkte tūrady. "Myna kedei adamdarğa qaraşy?" - dedı Berri. "Būlar kedei adamdar emes. Būlar ärtıster", - dedı Eva. "Joq būlar ärtıster emes", - dedı Berri. "Küieuınıñ oñ jaq qoly joq. Äielınıñ sol aiağy joq. Būlar şynaiy adamdar. Olar qinalyp jür. Bızdıñ memleketımız qandai? Bızdıñ memleketımız bai memleketterdıñ bırı. Bızdıñ ükımetımız mūndaiğa qalai jol berdı?" Eva: "Būl ükımettıñ kınäsı emes. Olardyñ özderı kınälı. Olarğa auyrmau kerek edı. Olardyñ jinağan aqşalary bolu kerek. Ömırlerın josparlau kerek edı. Ükımettı kınälaudyñ qajetı joq. Ükımet – senıñ anañ emes".
Скрыть текст
      51. Менің центім қайда?
      Олар кондитерлік дүкеннің алдына тоқтады. Әйелі тәтті нәрсе жегісі келді. "Маған біраз бәліш сатып алып берші", - деді әйелі. Күйеуі: "Неге алмасқа", - деді. Ол прейскурантты қарады. Бәліштің біреуін 1 долларға сатып жатыр екен. Ол екі бәлішке тапсырыс берді. Әйелі басында сене алмады. "Маған екі бәліш емес", - деді әйелі. - Алтауын сатып ал". Прейскурантта: "Алты бәліш 5 доллар 99 цент", - деп жазылып тұрды. Осылайша, ол кемінде бір центті үнемдейді. Күйеуі алты бәлішке тапсырыс берді. Әйелі кондитерлік дүкеннен далаға шықты. Әйелі тротуарда күтіп тұрды. Сатушы оған бәліштер салынған пакетті берді. Ол шайпұлға арналған банкаға 50 цент салды. Ол сатушының осыны көргеніне көз жеткізді. Ол күте тұрды. "Менің центім қайда?" - деп сұрады ол. Сатушы оған қарады. Сатушы күліп жіберді. Ол сұрағын қайталады. Бұл жолы сатушы оған қарап жымиды. Ол көзімен менеджерді іздеді. Осы кезде ол далада күтіп тұрған әйелін есіне түсірді. Бар-жоғы бір цент деді ол өзіне.

      51. Menıñ sentım qaida?
      Olar konditerlık dükennıñ aldyna toqtady. Äielı tättı närse jegısı keldı. "Mağan bıraz bälış satyp alyp berşı", - dedı äielı. Küieuı: "Nege almasqa", - dedı. Ol preiskurantty qarady. Bälıştıñ bıreuın 1 dollarğa satyp jatyr eken. Ol ekı bälışke tapsyrys berdı. Äielı basynda sene almady. "Mağan ekı bälış emes", - dedı äielı. - Altauyn satyp al". Preiskurantta: "Alty bälış 5 dollar 99 sent", - dep jazylyp tūrdy. Osylaişa, ol kemınde bır senttı ünemdeidı. Küieuı alty bälışke tapsyrys berdı. Äielı konditerlık dükennen dalağa şyqty. Äielı trotuarda kütıp tūrdy. Satuşy oğan bälışter salynğan pakettı berdı. Ol şaipūlğa arnalğan bankağa 50 sent saldy. Ol satuşynyñ osyny körgenıne köz jetkızdı. Ol küte tūrdy. "Menıñ sentım qaida?" - dep sūrady ol. Satuşy oğan qarady. Satuşy külıp jıberdı. Ol sūrağyn qaitalady. Būl joly satuşy oğan qarap jymidy. Ol közımen menejerdı ızdedı. Osy kezde ol dalada kütıp tūrğan äielın esıne tüsırdı. Bar-joğy bır sent dedı ol özıne.
Скрыть текст
      52. Арзан жалдау (1)
      Дэн газеттегі хабарландыруды көрді. Манхеттенде жаңа көп пәтерлі үйді қолданысқа бермекші екен. Кейбір пәтерлер аз мөлшерде табыс табатын адамдар үшін арнайы бөлінген екен. Арыз берушілер 17 мамырға дейін поштаға хат жіберулері керек. Бірінші 5000 арыз берушілер арыз бланкісін алады. Ол бақытына сене алмады. Бүгін 17 мамыр болатын. Түс мезгілі. Ол хабарландыруды газеттен жыртып алды. Ол 8-ші даңғылдағы бас пошта орталығына барды. Ол кезегін күтті. Ол пошта қызметкерінен ашық хат сұрады. "Біз ашық хат сатпаймыз" деді қызметкер. "Поштада ашық хат сатпайды ма?" деп сұрады Дэн. "Біз бұрын сатқанбыз, - деді қызметкер, - бірақ қазір біз құттықтау хаттарын сатамыз. Олар көбірек пайда әкеледі". "Сіздерде сатылымда пошта таңбасы бар ма?" сұрады Дэн. Қызметші: "Әрине, сізге нешеуі керек?" - деді. Дэн поштадан шықты. Ол оңтүстікке қарай кетті. Оған пошталық ашық хат алу керек.

      52. Arzan jaldau (1)
      Den gazettegı habarlandyrudy kördı. Manhettende jaña köp päterlı üidı qoldanysqa bermekşı eken. Keibır päterler az mölşerde tabys tabatyn adamdar üşın arnaiy bölıngen eken. Aryz beruşıler 17 mamyrğa deiın poştağa hat jıberulerı kerek. Bırınşı 5000 aryz beruşıler aryz blankısın alady. Ol baqytyna sene almady. Bügın 17 mamyr bolatyn. Tüs mezgılı. Ol habarlandyrudy gazetten jyrtyp aldy. Ol 8-şı dañğyldağy bas poşta ortalyğyna bardy. Ol kezegın küttı. Ol poşta qyzmetkerınen aşyq hat sūrady. "Bız aşyq hat satpaimyz" dedı qyzmetker. "Poştada aşyq hat satpaidy ma?" dep sūrady Den. "Bız būryn satqanbyz, - dedı qyzmetker, - bıraq qazır bız qūttyqtau hattaryn satamyz. Olar köbırek paida äkeledı". "Sızderde satylymda poşta tañbasy bar ma?" sūrady Den. Qyzmetşı: "Ärine, sızge neşeuı kerek?" - dedı. Den poştadan şyqty. Ol oñtüstıkke qarai kettı. Oğan poştalyq aşyq hat alu kerek.
Скрыть текст
      53. Арзан жалдау (2)
      Дэн шарап дүкеніне кірді. Ол сатылымда пошталық ашық хат бар ма деп сұрады. Сатушы: "Жоқ, бірақ олар поштада сатылады" деді. "Жоқ, онда жоқ" деді Дэн. Поштада пошта хаттары сатылмай ма екен?" деп таңғалды сатушы. Дэн оңтүстікке қарай тағы бірнеше квартал жүріп өтті. Ешбір дүкенде пошталық хаттар сатылмады. Ол "Бордерс" дүкенінен сұрап көрмекші болды. Ол алты кварталдан соң орналасқан еді. "Бордерс" те пошталық хаттар сатылатын. Оның бір данасы 1 доллар тұрады. Пошталық хат қымбат екен деп ойланып қалды, бірақ ол оған тұрарлық еді. Ол поштаға қарай қайтты. Ол бұрыштағы дәрілер дүкенін қарай салмақшы болды. Мүмкін, оларда пошта хаттары бар болар. Оларда хат бар болып шықты. Олар бір долларға төрт данасын сатады екен. Ол біреуін сатып алды. Мен хатты "Бордерске" қайтарамын деп ойлады. Ол поштаға кірді. Ол хатқа таңбаны жабыстырды. Ол мекен -жайды жазды. Ол оны пошта жәшігіне салып жіберді. Сағат төрт. Іс бітті, ол үлгерді. Ол сәттілік үшін саусақтарын айқастырды.

      53. Arzan jaldau (2)
      Den şarap dükenıne kırdı. Ol satylymda poştalyq aşyq hat bar ma dep sūrady. Satuşy: "Joq, bıraq olar poştada satylady" dedı. "Joq, onda joq" dedı Den. Poştada poşta hattary satylmai ma eken?" dep tañğaldy satuşy. Den oñtüstıkke qarai tağy bırneşe kvartal jürıp öttı. Eşbır dükende poştalyq hattar satylmady. Ol "Borders" dükenınen sūrap körmekşı boldy. Ol alty kvartaldan soñ ornalasqan edı. "Borders" te poştalyq hattar satylatyn. Onyñ bır danasy 1 dollar tūrady. Poştalyq hat qymbat eken dep oilanyp qaldy, bıraq ol oğan tūrarlyq edı. Ol poştağa qarai qaitty. Ol būryştağy därıler dükenın qarai salmaqşy boldy. Mümkın, olarda poşta hattary bar bolar. Olarda hat bar bolyp şyqty. Olar bır dollarğa tört danasyn satady eken. Ol bıreuın satyp aldy. Men hatty "Borderske" qaitaramyn dep oilady. Ol poştağa kırdı. Ol hatqa tañbany jabystyrdy. Ol meken -jaidy jazdy. Ol ony poşta jäşıgıne salyp jıberdı. Sağat tört. İs bıttı, ol ülgerdı. Ol sättılık üşın sausaqtaryn aiqastyrdy.
Скрыть текст
      54. Көпшіліктің көзқарасы туралы сауалнама
      Хабарласқан әйел көпшіліктің көзқарасын білу үшін xалықаралық сауалнама жүргізіп жатқанын айтты. Ол одан бірер минут уақыт бөле алады ма екен сұрады. Ер адам келісетінін айтты. Көпшіліктің көзқарасын білу үшін оған ешқандай зерттеуші xабарласпаған. Бұл бірінші еді. Әйел одан қазір ұялы телефонымен сөйлесіп тұр ма соны сұрады. Ер адам иә деді. Әйел одан дәл қазір көлік жүргізіп келе жатыр ма соны сұрады. Ер адам жоқ деп жауап берді. Әйел одан баспалдықты елестетуді сұрады. Астыңғы баспалдақ-бұл бір саны. Ең жоғарғысы-тоғыз саны. "Сіздің өміріңізге көңіліңіз тола ма?" - деді ол. Ер адам бес деген санды айтты. "Сіздің өміріңіз бес жыл бұрынғы өміріңізден жақсы ма" - деп сұрады. Ер адам жоқ деді. "Сіз өміріңізді бес жылдан кейін жақсаратыныңа сенесіз бе?" - деп сұрады. Ер адам жоқ деді. Әйел сұрақтарды бірінен соң бірін қойды. Ер адам сағатқа қарады. Бұл сөйлесу үшін одан роуминг есебінен алады? Ол телефон абонентіне сенбеді. "Маған кету керек", - деп тұтқаны қойды.

      54. Köpşılıktıñ közqarasy turaly saualnama
      Habarlasqan äiel köpşılıktıñ közqarasyn bılu üşın xalyqaralyq saualnama jürgızıp jatqanyn aitty. Ol odan bırer minut uaqyt böle alady ma eken sūrady. Er adam kelısetının aitty. Köpşılıktıñ közqarasyn bılu üşın oğan eşqandai zertteuşı xabarlaspağan. Būl bırınşı edı. Äiel odan qazır ūialy telefonymen söilesıp tūr ma sony sūrady. Er adam iä dedı. Äiel odan däl qazır kölık jürgızıp kele jatyr ma sony sūrady. Er adam joq dep jauap berdı. Äiel odan baspaldyqty elestetudı sūrady. Astyñğy baspaldaq-būl bır sany. Eñ joğarğysy-toğyz sany. "Sızdıñ ömırıñızge köñılıñız tola ma?" - dedı ol. Er adam bes degen sandy aitty. "Sızdıñ ömırıñız bes jyl būrynğy ömırıñızden jaqsy ma" - dep sūrady. Er adam joq dedı. "Sız ömırıñızdı bes jyldan keiın jaqsaratynyña senesız be?" - dep sūrady. Er adam joq dedı. Äiel sūraqtardy bırınen soñ bırın qoidy. Er adam sağatqa qarady. Būl söilesu üşın odan rouming esebınen alady? Ol telefon abonentıne senbedı. "Mağan ketu kerek", - dep tūtqany qoidy.
Скрыть текст
      55. Өте арзан күрте (1)
      Ер адамға қызық болды, көшеде салқын ба екен? Ол Пирс-88-ге бармақшы болды. Ол терезеге қарады. Тротуарда адамдардың көбі қысқа жеңді жейдемен жүр екен. Бірақ радиодан температураның 19 градус екенін айтты. Бұл қатты ыстық емес деп ойлады . Таңғы 10 енді болған. Түске жақын жылитын шығар. Ер адам джинсы мен футболкасын киді. Ол көшеге шықты. Аздап салқын тартып тұр. Мүмкін жүрген соң жылынып кетер деп ойлады. Бірақ жылитын түрі жоқ. Ол "Конуэй" эконом-топ киімдері дүкеніне кірді. Мүмкін мұнда арзан да, жылы бір нәрсе табармын деп ойлады. Ол ерлер киімінің бөліміне көтерілді. Ол "2 долларға киім" бөлімінен ұзын жеңді жейде тауып алды. Сосын ол "4 долларға киім" бөлімінен күртені көрді. Ол жейдеге қарағанда әлдеқайда қалың екен. Көйлекте де, күртеде де құны жазылған этикеткасы болмады. Оларды алып кассаға қарай барды.

      55. Öte arzan kürte (1)
      Er adamğa qyzyq boldy, köşede salqyn ba eken? Ol Pirs-88-ge barmaqşy boldy. Ol terezege qarady. Trotuarda adamdardyñ köbı qysqa jeñdı jeidemen jür eken. Bıraq radiodan temperaturanyñ 19 gradus ekenın aitty. Būl qatty ystyq emes dep oilady . Tañğy 10 endı bolğan. Tüske jaqyn jylityn şyğar. Er adam djinsy men futbolkasyn kidı. Ol köşege şyqty. Azdap salqyn tartyp tūr. Mümkın jürgen soñ jylynyp keter dep oilady. Bıraq jylityn türı joq. Ol "Konuei" ekonom-top kiımderı dükenıne kırdı. Mümkın mūnda arzan da, jyly bır närse tabarmyn dep oilady. Ol erler kiımınıñ bölımıne köterıldı. Ol "2 dollarğa kiım" bölımınen ūzyn jeñdı jeide tauyp aldy. Sosyn ol "4 dollarğa kiım" bölımınen kürtenı kördı. Ol jeidege qarağanda äldeqaida qalyñ eken. Köilekte de, kürtede de qūny jazylğan etiketkasy bolmady. Olardy alyp kasağa qarai bardy.
Скрыть текст
      56. Өте арзан күрте (2)
      Ер адам бұл киімдердің қанша тұратынын сұрады. Жейде 2 доллар емес 4 доллар тұратын болып шықты. Ол кассирге оның керек еместігін айтты. Күрте 4 доллар емес, бар болғаны 2 доллар тұрады екен. Ол алғашында тіпті сене алмады. Ол күртені қолына алды. Ол оны мұқият қарап шықты. Ешқандай дақ та, жыртық та, тесік те жоқ. Сондағы бар болғаны 2 доллар ма? Қандай тиімді сауда! Кассир әйел пластикті пакетті алды. Ер адам пакет керек еместігін айтты. Ол күртені киіп алды. Ол көшеге шықты. Күртені осындай күні киген керемет екен. Оған жылы болды. Ол әрі қарай жүре берді. Ол терезеден өзінің кескінін көрді. Күрте оған әдемі жарасып тұр. Қандай жақсы сауда! Шамалы уақыт өткен соң температура көтерілді. Ол ыстықтай бастады. Мен замокты шешіп қояйын деп ойлады. Ол замокты астыға қарай тартты. Ол қозғалмай қалды. Ол күртенің замогын тағы да ағытып көрді. Замок жылжымады. Оны күшке салып тартты. Замок сонда да жүрмей тұрып алды.

      56. Öte arzan kürte (2)
      Er adam būl kiımderdıñ qanşa tūratynyn sūrady. Jeide 2 dollar emes 4 dollar tūratyn bolyp şyqty. Ol kasirge onyñ kerek emestıgın aitty. Kürte 4 dollar emes, bar bolğany 2 dollar tūrady eken. Ol alğaşynda tıptı sene almady. Ol kürtenı qolyna aldy. Ol ony mūqiat qarap şyqty. Eşqandai daq ta, jyrtyq ta, tesık te joq. Sondağy bar bolğany 2 dollar ma? Qandai tiımdı sauda! Kasir äiel plastiktı pakettı aldy. Er adam paket kerek emestıgın aitty. Ol kürtenı kiıp aldy. Ol köşege şyqty. Kürtenı osyndai künı kigen keremet eken. Oğan jyly boldy. Ol ärı qarai jüre berdı. Ol terezeden özınıñ keskının kördı. Kürte oğan ädemı jarasyp tūr. Qandai jaqsy sauda! Şamaly uaqyt ötken soñ temperatura köterıldı. Ol ystyqtai bastady. Men zamokty şeşıp qoiaiyn dep oilady. Ol zamokty astyğa qarai tartty. Ol qozğalmai qaldy. Ol kürtenıñ zamogyn tağy da ağytyp kördı. Zamok jyljymady. Ony küşke salyp tartty. Zamok sonda da jürmei tūryp aldy.
Скрыть текст
      57. Қолданылмаған диван (1)
      Вильсондер Картерлерді кешкі асқа шақырды. Мистер Картер Мистер Вильсонның бастығы еді. Вилсондар бір жатын бөлмесі бар пәтерде тұратын. Олардың дивандары қонақ бөлмеде тұратын. Оған екі адам отыра алатын. Ол жаңа сияқты көрінетін. Олар диванды жапқышпен жабатын. Олар жапқышты диван жастықтарының үстінен жайып қоятын. Жапқышты олар үйге қонаққа достары келгенде алып тастайтын. Мисс Вильсон күні бойы кешкі асты дайындады. Мистер Вильсон күні бойы пәтерді жинады. Тағы үй шаруасымен бір жерлерге барып келді. Олардың екеуінің де күні бойы қолдары тимеді. Картерлер кешкі сағат 7де келді. Мистер Вильсон оларды диванға отырғызды. "Жайғасыңыздар, - деді. - Мен қазір келемін". Ол ас үйге барды. Ол келгенде Картерлер дастархан басында отырды. Қызық екен деп ойлады. Диван отырғыштарға қарағанда әлдеқайда ыңғайлы ғой. Ол да Картерлермен бірге дастархан басына отырды. Олар әңгімелесті.

      57. Qoldanylmağan divan (1)
      Vilsonder Karterlerdı keşkı asqa şaqyrdy. Mister Karter Mister Vilsonnyñ bastyğy edı. Vilsondar bır jatyn bölmesı bar päterde tūratyn. Olardyñ divandary qonaq bölmede tūratyn. Oğan ekı adam otyra alatyn. Ol jaña siaqty körınetın. Olar divandy japqyşpen jabatyn. Olar japqyşty divan jastyqtarynyñ üstınen jaiyp qoiatyn. Japqyşty olar üige qonaqqa dostary kelgende alyp tastaityn. Miss Vilson künı boiy keşkı asty daiyndady. Mister Vilson künı boiy päterdı jinady. Tağy üi şaruasymen bır jerlerge baryp keldı. Olardyñ ekeuınıñ de künı boiy qoldary timedı. Karterler keşkı sağat 7de keldı. Mister Vilson olardy divanğa otyrğyzdy. "Jaiğasyñyzdar, - dedı. - Men qazır kelemın". Ol as üige bardy. Ol kelgende Karterler dastarhan basynda otyrdy. Qyzyq eken dep oilady. Divan otyrğyştarğa qarağanda äldeqaida yñğaily ğoi. Ol da Karterlermen bırge dastarhan basyna otyrdy. Olar äñgımelestı.
Скрыть текст
      58. Пайдаланылмаған диван (2)
      Мистер Вильсон олардан диванда отырған ыңғайлы болар деп сұрады. Олар отырған жерлері жаман емес деді. Ол әйеліне көмектесу үшін қайтадан ас үйге кетті. Ол әйеліне кешкі асты дайындауға көмектесті. Ол тамақты дастархан басына әкеліп қойды. Олар Картерлермен бірге отырды. Мистер Вильсон олардың фужерлеріне шарап құйды. Олар бәрі бірге "Сіздің денсаулығыңыз үшін!" деді. Олар шарап ішіп, тамақ алып, әңгіме айтып отырды. Десертке мангоның тілімдері мен ванильді балмұздақ болды. Картерлер үйлеріне қайтты. Вильсондар тамақты үстелден алып, ыдыстарды жуды. "Мен қатты шаршадым" деді миссис Вильсон. Ол демалып, теледидардан бірдеңе қарағысы келді. Олар диванға жақындады. "О, сен диваннан жапқышты алып тастауды ұмытып кетіпсің ғой, - деді. - Бұл қалай? Олар мұны көрмеді деші". Ол бір көкшіл-қара жапқыштың бетіндегі ақ дақты көрсетті. "О, енді бәрі түсінікті", - деді Мистер Вильсон.

      58. Paidalanylmağan divan (2)
      Mister Vilson olardan divanda otyrğan yñğaily bolar dep sūrady. Olar otyrğan jerlerı jaman emes dedı. Ol äielıne kömektesu üşın qaitadan as üige kettı. Ol äielıne keşkı asty daiyndauğa kömektestı. Ol tamaqty dastarhan basyna äkelıp qoidy. Olar Karterlermen bırge otyrdy. Mister Vilson olardyñ fujerlerıne şarap qūidy. Olar bärı bırge "Sızdıñ densaulyğyñyz üşın!" dedı. Olar şarap ışıp, tamaq alyp, äñgıme aityp otyrdy. Desertke mangonyñ tılımderı men vanildı balmūzdaq boldy. Karterler üilerıne qaitty. Vilsondar tamaqty üstelden alyp, ydystardy judy. "Men qatty şarşadym" dedı missis Vilson. Ol demalyp, teledidardan bırdeñe qarağysy keldı. Olar divanğa jaqyndady. "O, sen divannan japqyşty alyp tastaudy ūmytyp ketıpsıñ ğoi, - dedı. - Būl qalai? Olar mūny körmedı deşı". Ol bır kökşıl-qara japqyştyñ betındegı aq daqty körsettı. "O, endı bärı tüsınıktı", - dedı Mister Vilson.
Скрыть текст
      59. Мұнайдың тасуы
      Мұнайдың миллиондаған галлоны шығанаққа құйылды. Құбыр жарылды. Буравай платформасы қызып, батып кетті. Жұмысшылар қаза болды. Мұнай жарылған құбырдан еркін ақты. Ол бір мильдей тереңдікте еді. Мұнай компаниясы оны тоқтауға тырысты. Бірақ одан ештеңе шықпады. Мұнай суда болды. Мұнай судың бетінде болды. Мұнай барлық жерде болды. Ол жағажайда да болды. Ол батпақта да болды. Ол балықтар мен құстарды өлтірді. Бұл экология қаупі болатын. Балықшылар балық алуын тоқтатты. Олардың балықтарын ешкім сатып алмайды. Ешкім олардың балықтарын жемейді. Бұл экономикалық қауіп еді. Мамыр айында мұнай компаниясы мұнайдың ағуын тамыз айына дейін тоқтата алатынын айтты. "Тамыз айына дейін? Қош бол біздің ақ құмды жағажайымыз", - деді Флорида тұрғындары.

      59. Mūnaidyñ tasuy
      Mūnaidyñ milliondağan gallony şyğanaqqa qūiyldy. Qūbyr jaryldy. Buravai platformasy qyzyp, batyp kettı. Jūmysşylar qaza boldy. Mūnai jarylğan qūbyrdan erkın aqty. Ol bır mildei tereñdıkte edı. Mūnai kompaniasy ony toqtauğa tyrysty. Bıraq odan eşteñe şyqpady. Mūnai suda boldy. Mūnai sudyñ betınde boldy. Mūnai barlyq jerde boldy. Ol jağajaida da boldy. Ol batpaqta da boldy. Ol balyqtar men qūstardy öltırdı. Būl ekologia qaupı bolatyn. Balyqşylar balyq aluyn toqtatty. Olardyñ balyqtaryn eşkım satyp almaidy. Eşkım olardyñ balyqtaryn jemeidı. Būl ekonomikalyq qauıp edı. Mamyr aiynda mūnai kompaniasy mūnaidyñ ağuyn tamyz aiyna deiın toqtata alatynyn aitty. "Tamyz aiyna deiın? Qoş bol bızdıñ aq qūmdy jağajaiymyz", - dedı Florida tūrğyndary.
Скрыть текст
      60. Шығанақтағы апат
      Әйелі шығанақтағы апат аса қауіпті проблема емес деді. "Сен неге солай айтасың? - деді күйеуі. - Миллиондаған мұнай теңізге ағып жатыр". Әйелі теңіздің үлкен екендігін айтты. Мұнайдың тасуы-шелекке түскен тамшы. "Сонымен қатар мұнай мен су-табиғаттың бөлшегі, - деді, - сондықтан олар бір бірімен тұра алады". Күйеуі мұнай мен судың табиғаттың бөлшегі екеніне сенді. Тағы адамдардың табиғаттың бөлігі екенін айтты. Бұл - мұнай мен адамдардың бір бірімен табыса алады деген сөз бе? Мұнайдың бір тамшысын ішер ме едің? Ол мұнай суында шомылып жүрер ме еді? "Әрине жоқ", - деді әйелі. Ол балықтың мұнай суында жүзе беретінін айтты. Теңіз құстары осы балықпен қоректенеді. "Бірақ олар жануарлар ғой, - деді ол. - Олар бұған үйренген". Ол өлген балықтың жағажайда жататынын айтты. Өлген құстар жағажайда жатады. "Бұл үйреншікті жағдай емес, - деді күйеуі. - Бұл апат".

      60. Şyğanaqtağy apat
      Äielı şyğanaqtağy apat asa qauıptı problema emes dedı. "Sen nege solai aitasyñ? - dedı küieuı. - Milliondağan mūnai teñızge ağyp jatyr". Äielı teñızdıñ ülken ekendıgın aitty. Mūnaidyñ tasuy-şelekke tüsken tamşy. "Sonymen qatar mūnai men su-tabiğattyñ bölşegı, - dedı, - sondyqtan olar bır bırımen tūra alady". Küieuı mūnai men sudyñ tabiğattyñ bölşegı ekenıne sendı. Tağy adamdardyñ tabiğattyñ bölıgı ekenın aitty. Būl - mūnai men adamdardyñ bır bırımen tabysa alady degen söz be? Mūnaidyñ bır tamşysyn ışer me edıñ? Ol mūnai suynda şomylyp jürer me edı? "Ärine joq", - dedı äielı. Ol balyqtyñ mūnai suynda jüze beretının aitty. Teñız qūstary osy balyqpen qorektenedı. "Bıraq olar januarlar ğoi, - dedı ol. - Olar būğan üirengen". Ol ölgen balyqtyñ jağajaida jatatynyn aitty. Ölgen qūstar jağajaida jatady. "Būl üirenşıktı jağdai emes, - dedı küieuı. - Būl apat".
Скрыть текст


В подготовке текстов на казахском языке участвовали пользователи сайта sozdik.kz:
Nurdaulet Aspenov, Гульнар Абдраимова, Еркежан Каймоллаева, Акжайык Сабырбаева, Алтынгуль Кептербаева, Жанара Қабина, Гаухар Назымбекова, Аслан Бисенов, Сауле Ибраева, Señor Chingón, Бахытжан Ертай, Гульзайнаб Сисенова
Корректор текстов на казахском языке: Жанар Уалиева



© Татьяна Валяева,  2007–2023
 <<  Лёгкое чтение. Том 2, стр.2 Вернуться к началу Лёгкое чтение. Том 2, стр.4  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Сөйлесейік»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга