Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Фразеологизмы
А
Ә
Б
Г Ғ Д
Е
Ж
З И
К
Қ
Л М
Н
О
Ө
П Р
С
Т
У Ұ
Ү Х
Ш
Ы І
    Пословицы
Родина, Народ
Семья, Дети
Дружба, Вражда
Труд, Дело
Учение, Мудрость
Слово, Речь, Язык
Добро, Зло
Богатство, Бедность
Смелость, Риск
Цель, Мечта
Здоровье
 Еда (хлеб)
Разные
 1 
 2 
 3 
 4 
 5 
 6 
Если хотите сказать
 Қаз/Qaz 

Пословицы, стр.2

 
 9
Сасқан үйрек артымен сүңгиді. Когда утка теряется, задом наперед ныряет. Sasqan üirek artymen süñgi.
Су басынан бұзылады, балық басынан шіриді. Вода от истока портится, а рыба пропадает с головы. Su basynan būzylady, balyq basynan şıri.
Біреу байыса, қырық адамның басы ауырады. Видя, как один богатство получает, сорок человек голову теряет. Bıreu baiysa, qyryq adamnyñ basy auyrady.
Ай - ортақ, күн - ортақ, жақсы - ортақ. Луна - общая, солнце - общее, и всё хорошее - общее. Ai - ortaq, kün - ortaq, jaqsy - ortaq.
Сырқат - тән жарасы, қайғы - жан жарасы. Болезнь - телесная рана, печаль - душевная рана. Syrqat - tän jarasy, qaiğy - jan jarasy.
Жау жоқта - қару көп, жау келсе - таяқ та жоқ. Когда нет врага - оружия много тогда, враг появляется - и палка теряется. Jau joqta - qaru köp, jau kelse - taiaq ta joq.
Әлсіз айыпты. Кто слаб, тот всегда виноват. Älsız aiypty.
Ерінбеген етікші болады. Ремеслом сапожника овладевает настойчивый. Erınbegen etıkşı bolady.
Жақсы жүрген жеріне кент салады, жаман жүрген жеріне өрт салады. Хорошие люди после себя города оставляют, после подлецов пожарища пылают. Jaqsy jürgen jerıne kent salady, jaman jürgen jerıne ört salady.
Сәуір болса, күн күркірер, күн күркіресе, көк дүркірер. Придет апрель, и гром загромыхает, гром загромыхает - зелень вырастает. Säuır bolsa, kün kürkırer, kün kürkırese, kök dürkırer.
 10
Құтты қонаққа - тәтті тамақ. Почетному гостю - почетное угощение. Qūtty qonaqqa - tättı tamaq.
Арымақ, семірмек - көңілден. Худеть или толстеть - от настроения зависит. Arymaq, semırmek - köñılden.
Аштың ақылы астан әрі аспайды. Все мысли голодного вокруг еды вращаются. tyñ aqyly astan ärı aspaidy.
Бір түлікке бай болғанша, әр түлікке сай бол. Чем быть одним скотом богатым, лучше скот иметь разнообразный. Bır tülıkke bai bolğanşa, är tülıkke sai bol.
Біреудің қайғысына күлгенің - өзіңді мазақ еткенің. Смеяться над чужой бедой - насмехаться над собой. Bıreudıñ qaiğysyna külgenıñ - özıñ mazaq etketıñ.
Шашу оңай, жинау қиын. Легко разбросать, да трудно собирать. Şaşu oñai, jinau qiyn.
Оңай олжа пайда бермес, желмен кіріп, желмен кетер. Лёгкая добыча пользу не приносит, что ветром приносит, ветром же уносит. Oñai olja paida bermes, jelmen kırıp, jelmen keter.
Сағадағы су ішеді, аяқтағы у ішеді. Те, кто у истока реки живут, воду чистую пьют, те, кто в конце реки живут, яд пьют. Sağadağy su ışe, aiaqtağy u ışe.
Көп қараса, жоқ табылар. Что всеми ищется, вмиг отыщется. Köp qarasa, joq tabylar.
Ет - етке, сорпа - бетке. От мяса тело наливается, от бульона щёки румянятся. Et - etke, sorpa - betke.
 11
Ат жақсысы енеден, зат жақсысы шеберден. Хороший конь от кобылы, хорошая вещь от мастера. At jaqsysy eneden, zat jaqsysy şeberden.
Жорға мінген жолдасына қарамас. Кто коня хорошего седлает, тот о друге своём забывает. Jorğa mıngen joldasyna qaramas.
У ішкен бір рет өледі, ант бұзған мың рет өледі. Тот, кто яд выпивает, один раз умирает, тот, кто клятву нарушает - тысячу раз погибает. U ışken bır ret öle, ant būzğan myñ ret öle.
Ананың көңілі балада, баланың көңілі далада. Все мысли матери о детях, все мысли детей об играх. Ananyñ köñılі balada, balanyñ köñılı dalada.
Жетектеген ит ауға жарамас. Приученная к поводку собака для охоты не годна. Jetektegen it auğa jaramas.
Ит ашуын мысықтан алады. Злая собака на кошку свой гнев обращает. İt aşuyn mysyqtan alady.
Арыстан асқынса, айға шабар, ақымақ асқынса, анасын сабар. Возгордится лев - на луну кидается, возгордится дурень - на мать свою задирается. Arystan asqynsa, aiğa şabar, aqymaq asqynsa, anasyn sabar.
Ат аунаған жерде түк қалады. Где конь поваляется, хоть клок шерсти останется. At aunağan jerde tük qalady.
Бес саусақтың біреуін тістесең, бәрі ауырады. Палец поранишь любой – испытаешь общую боль. Bes sausaqtyñ bıreuın tısteseñ, bärı auyrady.
Күле кіріп, күңірене шыққаннан сақтан. Бойся весело входящего и хмуро уходящего. Küle kırıp, küñırene şyqqannan saqtan.
 12
Күшенген жеңбейді, күші басым жеңеді. Не тот, кто силится побеждает, а тот, кто силой обладает. Küşengen jeñbei, küşı basym jeñe.
Білмейтін жердің ой-шұңқыры көп. В незнакомом краю дорога - ухабов на ней много. Bılmeitın jerdıñ oi-şūñqyry köp.
Үйдің суық-жылысын қыс түскенде білерсің, кімнің жақын-алысын басыңа іс түскенде білерсің. Холодный или тёплый дом - узнаешь во время зимы, кто близок тебе, кто далёк - узнаешь во время беды. Üidıñ suyq-jylysyn qys tüskende bılersıñ, kımnıñ jaqyn-alysyn basa ıs tüskende bılersıñ.
Бір құмалақ бір қарын майды шірітеді. Один катышек портит целый бурдюк масла. (Рус. Ложка дёгтя в бочке мёда) Bır qūmalaq bır qaryn maidy şırıte.
Диқан жерін анасындай сүйеді, жер диқанын баласындай сүйеді. Пахарь любит землю, словно это мать его, пахаря любит земля, словно сына своего. Diqan jerın anasyndai süie, jer diqanyn balasyndai süie.
Екі жүзді адам екі жүзді пышақтан жаман. Берегись не ножа с лезвием двойным, берегись человека с лицом двойным. Ekı jüzdı adam ekı jüzdı pyşaqtan jaman.
Сырын білмейтін аттың сыртынан жүрме. Не подходи близко к лошади, норова которой не знаешь. Syryn bılmeitın attyñ syrtynan jürme.
Аш кезіңде берген күлше тоқ кезіңде берген түйеден артық. Лепешка, которую тебе дали, когда ты голодным был, лучше верблюда, что подали, когда ты сытый был. Aş kezıñde bergen külşe toq kezıñde bergen tüieden artyq.
Сабағы жаман жемістің дәні де жаман. На плохой ветке плохие плоды растут. Sabağy jaman jemıstıñ dänı de jaman.
Біреудің үйін жығу оңай, құру қиын.Чужую юрту легко валить, да трудно восстановить. Bıreudıñ üiın jyğu oñai, qūru qiyn.
 13
Еңбексіз тапқан мал есепсіз кетер. Что легко наживается, то быстро проживается. Eñbeksız tapqan мal esepsız keter.
Жаманатты жасыра алмайсың. Дурную новость не утаишь. Jamanatty jasyra almaisyñ.
Екпесең жер қысырайды, күтпесең, көл қысырайды. Если не сеешь, земля одичает, если не чистишь, озеро зарастает. Ekpeseñ jer qysyraidy, kütpeseñ, köl qysyraidy.
Жапалақты тасқа ұрсаң да, жапалақ өледі, жапалақпен тасты ұрсаң да, жапалақ өледі. Камнем в сову попадешь - дохнет сова, сову об камень стукнешь - снова дохнет сова. Japalaqty tasqa ūrsañ da, japalaq öle, japalaqpen tasty ūrsañ da, japalaq öle.
Жау жағадан алғанда, бөрі етектен алады. Когда за ворот враг хватает, волк за полу тянуть начинает. Jau jağadan alğanda, börı etekten alady.
Бірін жасырып алады, бірін басынып алады. Первый раз незаметно берёт, а второй раз нагло возьмёт. Bırın jasyryp alady, bırın basynyp alady.
Семіздікті қой ғана көтереді. Лишний жир не в тягость только барану. Semızdık qoi ğana kötere.
Судың басы бұлақ. Начинается река с небольшого родника. Sudyñ basy būlaq.
Би екеу болса, дау төртеу болады. Если судей двое, то спора бывает четыре. Bi ekeu bolsa, dau törteu bolady.
Диқаншы жерін мақтайды, балықшы көлін мақтайды, кәсіпқор кенін мақтайды. Земледелец зерно хвалит, рыбак озеро хвалит, шахтёр - свой рудник. Diqanşy jerın maqtaidy, balyqşy kölın maqtaidy, käsıpqor kenın maqtaidy.
 14
Досыңның асын қасыңдай іш. Если подана другом еда, накинься на неё, как на врага. Dosnyñ asyn qasdai ış.
Егінші жылда арманда, балықшы күнде арманда. Земледелец раз в год мечтает, рыбак - каждый день. Egınşı jylda armanda, balyqşy künde armanda.
Екі қоян қусаң біреуін де тұта алмассың. За двумя зайцами погонишься, ни одного не поймаешь. Ekı qoian qusañ bıreuın de tūta almassyñ.
Ексең егін, ішерсің тегін. Если посеешь, бесплатно поешь. Ekseñ egın, ışерsıñ tegın.
Әйел жерден шыққан жоқ, ол да еркектің баласы, ерлер көктен түскен жоқ, әйел оның анасы. Женщина из земли не выросла сама - дитя мужчины она, мужчина с неба не спускается - женщина матерью ему является. Äiel jerden şyqqan joq, ol da erkektıñ balasy, erler kökten tüsken joq, äiel onyñ anasy.
Жұтаған ауылдың жұртынан байымассың. На поживе из разоренного аула не разбогатеешь. Jūtağan auyldyñ jūrtynan baiymassyñ.
Жылтырағанның бәрі алтын емес. Не всё то золото, что блестит. Jyltyrağannyñ bärı altyn emes.
Қиқымға қиқым қосып, бай болмассың. Если к крошке крошку добавишь, богатым не станешь. Qiqymğa qiqym qosyp, bai bolmassyñ.
Атыңнан айрылсаң да, ер-тоқымыңнан айрылма. Коня лишился, седло не выбрасывай. Atnan airylsañ da, er-toqymnan airylma.
Тауықтың түсіне тары кіреді. Курица пшено видит во сне. Tauyqtyñ tüsıne tary kıre.
 15
Балық жоқта бақа да балық. Если рыбы нет, и лягушка — рыба. Balyq joqta baqa da balyq.
Жан ауырса - тән азады, қайғы басса - жан азады. Душа болит - тело худеет, печаль навалится - душа худеет. Jan auyrsa - tän azady, qaiğy bassa - jan azady.
Бұрын келген қонақ, кейін келген қонаққа орын берер. Раньше пришедший гость место позже пришедшему гостю уступает. Būryn kelgen qonaq, keiın kelgen qonaqqa oryn berer.
Сыйлы қонағың келсе, итіне сүйек таста. Если пришел уважаемый гость, и собаке его кинь кость. Syily qonağ kelse, itıne süiek tasta.
Диқаншылықтың түбі - кеңес, саудагершіліктің түбі - борыш. Советом жатву завершают, в долгах купец пропадает. Diqanşylyqtyñ tübı - keñes, saudagerşılıktıñ tübı - boryş.
Екі әйел алғанның құлағы тынбас, есекке мінгеннің аяғы тынбас. Сел на ишака - покоя не будет ногам, взял двух жен - покоя не будет ушам. Ekı äiel alğannyñ qūlağy tynbas, esekke mıngennıñ aiağy tynbas.
Екі кеменің басын ұстаған суға кетеді. Кто за две лодки схватился, утонет. Ekı kemenıñ basyn ūstağan suğa kete.
Ер жаңылып қолға түсер, құс жаңылып, торға түсер. Птица неосторожная в сети залетит, человек неосторожный в плен угодит. Er jañylyp qolğa tüser, qūs jañylyp, torğa tüser.
Жаманнан жарты қасық ас қалады. От плохого человека пол ложки еды остаётся. Jamannan jarty qasyq as qalady.
Сыйларға асың болмаса, сипарға тілің болсын. Если нечем гостя угостить, найди доброе слово для него. Syilarğa as bolmasa, siparğa tılıñ bolsyn.
 16
Сыпырғы келсе шаң қашар.Завидев метлу, пыль сама убегает. Sypyrğy kelse şañ qaşar.
Тамырыңнан түйе сұрасаң, қорыққаннан бие берер. Если попросишь верблюда у родни, с перепугу дадут кобылицу они. Tamyrnan tüie sūrasañ, qoryqqannan bie berer.
Атты қамшымен айдама, жеммен айда. Не гони коня кнутом, завлекай его зерном. Atty qamşymen aidama, jemmen aida.
Білген кісі ұрыны пақыр дейді, білмеген кісі ұрыны батыр дейді. Кто вора знает - бедным называет, а тот, кто не знает - героем считает. Bılgen kısı ūryny paqyr dei, bılmegen kısı ūryny batyr dei.
Бір кісі қазған құдықтан мың кісі су ішеді. Из вырытого одним человеком колодца тысячи людей воду пьют. Bır kısı qazğan qūdyqtan myñ kısı su ışe.
Бұзау ұрлаған өгізді де ұрлайды. Кто украл телёнка, украдёт и быка. Būzau ūrlağan ögız de ūrlaidy.
Есеп білген ұтылмас. Кто счет ведёт, тот не проиграет. Esep bılgen ūtylmas.
Әркім жолдас болады амандықта, жаман тастап кетеді жамандықта. Когда тебе хорошо - все тебя товарищем считают, а когда тебе плохо - плохие люди тебя оставляют. Ärkım joldas bolady amandyqta, jaman tastap kete jamandyqta.
Жаз жыланнан қорыққан, қыс ала жіпті аттамайды. Кого испугала змея, тот и пестрой верёвки не перешагивает. Jaz jylannan qoryqқан, qys ala jıp attamaidy.
Жақсы ат жанға серік. Конь хороший - друг душевный. Jaqsy at janğa serık.



© Татьяна Валяева,  2007–2024
 <<  Разные пословицы, стр.1 Вернуться к началу Разные пословицы, стр.3  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Изучаем казахский...»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга