Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Производные глаголы
Залоги глагола
Неопределённая форма
Основа глагола
Общие таблицы времен
и наклонений
Настоящее время
Переходное время
Прошедшее время
Условное наклонение
Желательное наклонение
Повелительное наклонение
Будущее предположительное
Будущее время намерения
Давнопрошедшее очевидное
Давнопрошедшее неочевидное
Переходное прошедшее время
        Глаголы-исключения
Наклонения (доп.)
   Условное
   Желательное
   Повелительное

   Ударение
    Таблицы спряжения
жазу, жүзу
қуану, сену
салу, беру
ойнау, билеу
айту, кесу
бағу, тігу
жабу, тебу
оқу, есту
қою, сүю
қию, тию
баю, кею
қорқу, ірку
 Қаз 
 Qaz

Спряжение глаголов 'қию' и 'тию'

Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор: Татьяна Валяева

Здесь приведены глаголы, которые оканчиваются на 'ию'.
Слово 'қию' твёрдое, поэтому к основе глагола (қи) добавляются твёрдые суффиксы и окончания.
Слово 'тию' мягкое, поэтому к основе глагола (ти) добавляются мягкие суффиксы и окончания.

Спряжение глагола 'қию'

   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 қиып жатырмын  қиямын  қиярмын  қимақпын  қидым  қисам
 біз
 қиып жатырмыз  қиямыз  қиярмыз  қимақпыз  қидық  қисақ
 сен
 қиып жатырсың  қиясың  қиярсың  қимақсың  қидың  қисаң
 сендер 
 қиып жатырсыңдар  қиясыңдар  қиярсыңдар  қимақсыңдар  қидыңдар  қисаңдар
 сіз
 қиып жатырсыз  қиясыз  қиярсыз  қимақсыз  қидыңыз  қисаңыз
 сіздер
 қиып жатырсыздар  қиясыздар  қиярсыздар  қимақсыздар  қидыңыздар  қисаңыздар
 ол
 қиып жатыр  қияды  қияр  қимақ  қиды  қиса
 олар
 қиып жатыр  қияды  қияр  қимақ  қиды  қиса
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 қиғанмын  қиыппын  қиятынмын  қияйын  менің қиғым келеді
 біз
 қиғанбыз  қиыппыз  қиятынбыз  қияйық  біздің қиғымыз келеді
 сен
 қиғансың  қиыпсың  қиятынсың  қи  сенің қиғың келеді
 сендер 
 қиғансыңдар  қиыпсыңдар  қиятынсыңдар  қиыңдар  сендердің қиғыларың келеді
 сіз
 қиғансыз  қиыпсыз  қиятынсыз  қиыңыз  сіздің қиғыңыз келеді
 сіздер
 қиғансыздар  қиыпсыздар  қиятынсыздар  қиыңыздар  сіздердің қиғыларыңыз келеді
 ол
 қиған  қиыпты  қиятын  қисын  оның қиғысы келеді
 олар
 қиған  қиыпты  қиятын  қисын  олардың қиғылары келеді
Отрицание
   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 қиған жатқан жоқпын  қимаймын  қимаспын  қимақ емеспін  қимадым  қимасам
 біз
 қиған жатқан жоқпыз  қимаймыз  қимаспыз  қимақ емеспіз  қимадық  қимасақ
 сен
 қиған жатқан жоқсың  қимайсың  қимассың  қимақ емессің  қимадың  қимасаң
 сендер 
 қиған жатқан жоқсыңдар  қимайсыңдар  қимассыңдар  қимақ емессіңдер  қимадыңдар  қимасаңдар
 сіз
 қиған жатқан жоқсыз  қимайсыз  қимассыз  қимақ емессіз  қимадыңыз  қимасаңыз
 сіздер
 қиған жатқан жоқсыздар  қимайсыздар  қимассыздар  қимақ емессіздер  қимадыңыздар  қимасаңыздар
 ол
 қиған жатқан жоқ  қимайды  қимас  қимақ емес  қимады  қимаса
 олар
 қиған жатқан жоқ  қимайды  қимас  қимақ емес  қимады  қимаса
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 қиған жоқпын  қимаппын  қимайтынмын  қимайын  менің қиғым келмейді
 біз
 қиған жоқпыз  қимаппыз  қимайтынбыз  қимайық  біздің қиғымыз келмейді
 сен
 қиған жоқсың  қимапсың  қимайтынсың  қима  сенің қиғың келмейді
 сендер 
 қиған жоқсыңдар  қимапсыңдар  қимайтынсыңдар  қимаңдар  сендердің қиғыларың келмейді
 сіз
 қиған жоқсыз  қимапсыз  қимайтынсыз  қимаңыз  сіздің қиғыңыз келмейді
 сіздер
 қиған жоқсыздар  қимапсыздар  қимайтынсыздар  қимаңыздар  сіздердің қиғыларыңыз келмейді
 ол
 қиған жоқ  қимапты  қимайтын  қимасын  оның қиғысы келмейді
 олар
 қиған жоқ  қимапты  қимайтын  қимасын  олардың қиғылары келмейді

Спряжение глагола 'тию'

   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 тиіп жатырмын  тиемін  тиермін  тимекпін  тидім  тисем
 біз
 тиіп жатырмыз  тиеміз  тиерміз  тимекпіз  тидік  тисек
 сен
 тиіп жатырсың  тиесің  тиерсің  тимексің  тидің  тисең
 сендер 
 тиіп жатырсыңдар  тиесіңдер  тидіңдер  тиерсіңдер  тимексіңдер  тисеңдер
 сіз
 тиіп жатырсыз  тиесіз  тиерсіз  тимексіз  тидіңіз  тисеңіз
 сіздер
 тиіп жатырсыздар  тиесіздер  тиерсіздер  тимексіздер  тидіңіздер  тисеңіздер
 ол
 тиіп жатыр  тиеді  тиер  тимек  тиді  тисе
 олар
 тиіп жатыр  тиеді  тиер  тимек  тиді  тисе
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 тигенмін  тиіппін  тиетінмін  тиейін  менің тигім келеді
 біз
 тигенбіз  тиіппіз  тиетінбіз  тиейік  біздің тигіміз келеді
 сен
 тигенсің  тиіпсің  тиетінсің  ти  сенің тигің келеді
 сендер 
 тигенсіңдер  тиіпсіңдер  тиетінсіңдер  тиіңдер  сендердің тигілерің келеді
 сіз
 тигенсіз  тиіпсіз  тиетінсіз  тиіңіз  сіздің тигіңіз келеді
 сіздер
 тигенсіздер  тиіпсіздер  тиетінсіздер  тиіңіздер  сіздердің тигілеріңіз келеді
 ол
 тиген  тиіпті  тиетін  тисін  оның тигісі келеді
 олар
 тиген  тиіпті  тиетін  тисін  олардың тигілері келеді
Отрицание
   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 тиген жатқан жоқпын  тимеймін  тимеспін  тимек емеспін  тимедім  тимесем
 біз
 тиген жатқан жоқпыз  тимейміз  тимеспіз  тимек емеспіз  тимедік  тимесек
 сен
 тиген жатқан жоқсың  тимейсің  тимессің  тимек емессің  тимедің  тимесең
 сендер 
 тиген жатқан жоқсыңдар  тимейсіңдер  тимессіңдер  тимек емессіңдер  тимедіңдер  тимесеңдер
 сіз
 тиген жатқан жоқсыз  тимейсіз  тимессіз  тимек емессіз  тимедіңіз  тимесеңіз
 сіздер
 тиген жатқан жоқсыздар  тимейсіздер  тимессіздер  тимек емессіздер  тимедіңіздер  тимесеңіздер
 ол
 тиген жатқан жоқ  тимейді  тимес  тимек емес  тимеді  тимесе
 олар
 тиген жатқан жоқ  тимейді  тимес  тимек емес  тимеді  тимесе
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 тиген жоқпын  тимеппін  тимейтінмін  тимейін  менің тигім келмейді
 біз
 тиген жоқпыз  тимеппіз  тимейтінбіз  тимейік  біздің тигіміз келмейді
 сен
 тиген жоқсың  тимепсің  тимейтінсің  тиме  сенің тигің келмейді
 сендер 
 тиген жоқсыңдар  тимепсіңдер  тимейтінсіңдер  тимеңдер  сендердің тигілерің келмейді
 сіз
 тиген жоқсыз  тимепсіз  тимейтінсіз  тимеңіз  сіздің тигіңіз келмейді
 сіздер
 тиген жоқсыздар  тимепсіздер  тимейтінсіздер  тимеңіздер  сіздердің тигілеріңіз келмейді
 ол
 тиген жоқ  тимепті  тимейтін  тимесін  оның тигісі келмейді
 олар
 тиген жоқ  тимепті  тимейтін  тимесін  олардың тигілері келмейді

Также спрягаются и другие глаголы, которые оканчиваются на 'ию'.
Возьмём для примера глаголы 'аңқию, балпию, дардию, қалтию, дүмпию, ербию, итию, сербию'. Из таблиц видно, что к глаголам добавляются одинаковые суффиксы и окончания.

Твёрдые
қию қиқи+ядықи+майды қи+ған
аңқиюаңқиаңқи+ядыаңқи+майды аңқи+ған
балпиюбалпибалпи+ядыбалпи+майды балпи+ған
дардиюдардидарди+ядыдарди+майды дарди+ған
қалтиюқалтиқалти+ядықалти+майды қалти+ған
Мягкие
тиютити+едіти+мейдіти+ген
дүмпиюдүмпидүмпи+едідүмпи+мейдідүмпи+ген
ербиюербиерби+едіерби+мейдіерби+ген
итиюитиити+едіити+мейдіити+ген
сербиюсербисерби+едісерби+мейдісерби+ген



© Татьяна Валяева,  2007–2024
 <<  Спряжение қою, сүю Вернуться к началу Спряжение баю, кею  >> 

Цвета текста на сайте             Telegram-канал «Казахский язык. Просто о сложном»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга


Авторский сайт Татьяны Валяевой