Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Производные глаголы
Залоги глагола
Неопределённая форма
Основа глагола
Общие таблицы времен
и наклонений
Настоящее время
Переходное время
Прошедшее время
Условное наклонение
Желательное наклонение
Повелительное наклонение
Будущее предположительное
Будущее время намерения
Давнопрошедшее очевидное
Давнопрошедшее неочевидное
Переходное прошедшее время
        Глаголы-исключения
Наклонения (доп.)
   Условное
   Желательное
   Повелительное

   Ударение
    Таблицы спряжения
жазу, жүзу
қуану, сену
салу, беру
ойнау, билеу
айту, кесу
бағу, тігу
жабу, тебу
оқу, есту
қою, сүю
қию, тию
баю, кею
қорқу, ірку
 Қаз 
 Qaz

Спряжение глаголов 'қою' и 'сүю'

Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор: Татьяна Валяева

Здесь приведены глаголы, основа которых оканчивается на 'й', а в неопределенной форме глаголы имеют суффикс 'ю'.
Слово 'қою' твёрдое, поэтому к основе глагола 'қой' добавляются твёрдые суффиксы и окончания.
Слово 'сүю' мягкое, поэтому к основе глагола 'сүй' добавляются мягкие суффиксы и окончания.

Спряжение глагола 'қою'

   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 қойып жатырмын  қоямын  қоярмын  қоймақпын  қойдым  қойсам
 біз
 қойып жатырмыз  қоямыз  қоярмыз  қоймақпыз  қойдық  қойсақ
 сен
 қойып жатырсың  қоясың  қоярсың  қоймақсың  қойдың  қойсаң
 сендер 
 қойып жатырсыңдар  қоясыңдар  қоярсыңдар  қоймақсыңдар  қойдыңдар  қойсаңдар
 сіз
 қойып жатырсыз  қоясыз  қоярсыз  қоймақсыз  қойдыңыз  қойсаңыз
 сіздер
 қойып жатырсыздар  қоясыздар  қоярсыздар  қоймақсыздар  қойдыңыздар  қойсаңыздар
 ол
 қойып жатыр  қояды  қояр  қоймақ  қойды  қойса
 олар
 қойып жатыр  қояды  қояр  қоймақ  қойды  қойса
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 қойғанмын  қойыппын  қоятынмын  қояйын  менің қойғым келеді
 біз
 қойғанбыз  қойыппыз  қоятынбыз  қояйық  біздің қойғымыз келеді
 сен
 қойғансың  қойыпсың  қоятынсың  қой  сенің қойғың келеді
 сендер 
 қойғансыңдар  қойыпсыңдар  қоятынсыңдар  қойыңдар  сендердің қойғыларың келеді
 сіз
 қойғансыз  қойыпсыз  қоятынсыз  қойыңыз  сіздің қойғыңыз келеді
 сіздер
 қойғансыздар  қойыпсыздар  қоятынсыздар  қойыңыздар  сіздердің қойғыларыңыз келеді
 ол
 қойған  қойыпты  қоятын  қойсын  оның қойғысы келеді
 олар
 қойған  қойыпты  қоятын  қойсын  олардың қойғылары келеді
Отрицание
   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 қойып жатқан жоқпын  қоймаймын  қоймаспын  қоймақ емеспін  қоймадым  қоймасам
 біз
 қойып жатқан жоқпыз  қоймаймыз  қоймаспыз  қоймақ емеспіз  қоймадық  қоймасақ
 сен
 қойып жатқан жоқсың  қоймайсың  қоймассың  қоймақ емессің  қоймадың  қоймасаң
 сендер 
 қойып жатқан жоқсыңдар  қоймайсыңдар  қоймассыңдар  қоймақ емессіңдер  қоймадыңдар  қоймасаңдар
 сіз
 қойып жатқан жоқсыз  қоймайсыз  қоймассыз  қоймақ емессіз  қоймадыңыз  қоймасаңыз
 сіздер
 қойып жатқан жоқсыздар  қоймайсыздар  қоймассыздар  қоймақ емессіздер  қоймадыңыздар  қоймасаңыздар
 ол
 қойып жатқан жоқ  қоймайды  қоймас  қоймақ емес  қоймады  қоймаса
 олар
 қойып жатқан жоқ  қоймайды  қоймас  қоймақ емес  қоймады  қоймаса
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 қойған жоқпын  қоймаппын  қоймайтынмын  қоймайын  менің қойғым келмейді
 біз
 қойған жоқпыз  қоймаппыз  қоймайтынбыз  қоймайық  біздің қойғымыз келмейді
 сен
 қойған жоқсың  қоймапсың  қоймайтынсың  қойма  сенің қойғың келмейді
 сендер 
 қойған жоқсыңдар  қоймапсыңдар  қоймайтынсыңдар  қоймаңдар  сендердің қойғыларың келмейді
 сіз
 қойған жоқсыз  қоймапсыз  қоймайтынсыз  қоймаңыз  сіздің қойғыңыз келмейді
 сіздер
 қойған жоқсыздар  қоймапсыздар  қоймайтынсыздар  қоймаңыздар  сіздердің қойғыларыңыз келмейді
 ол
 қойған жоқ  қоймапты  қоймайтын  қоймасын  оның қойғысы келмейді
 олар
 қойған жоқ  қоймапты  қоймайтын  қоймасын  олардың қойғылары келмейді

Спряжение глагола 'сүю'

   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 сүйіп жатырмын  сүйемін  сүйермін  сүймекпін  сүйдім  сүйсем
 біз
 сүйіп жатырмыз  сүйеміз  сүйерміз  сүймекпіз  сүйдік  сүйсек
 сен
 сүйіп жатырсың  сүйесің  сүйерсің  сүймексің  сүйдің  сүйсең
 сендер 
 сүйіп жатырсыңдар  сүйесіңдер  сүйерсіңдер  сүймексіңдер  сүйдіңдер  сүйсеңдер
 сіз
 сүйіп жатырсыз  сүйесіз  сүйерсіз  сүймексіз  сүйдіңіз  сүйсеңіз
 сіздер
 сүйіп жатырсыздар  сүйесіздер  сүйерсіздер  сүймексіздер  сүйдіңіздер  сүйсеңіздер
 ол
 сүйіп жатыр  сүйеді  сүйер  сүймек  сүйді  сүйсе
 олар
 сүйіп жатыр  сүйеді  сүйер  сүймек  сүйді  сүйсе
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 сүйгенмін  сүйіппін  сүйетінмін  сүйейін  менің сүйгім келеді
 біз
 сүйгенбіз  сүйіппіз  сүйетінбіз  сүйейік  біздің сүйгіміз келеді
 сен
 сүйгенсің  сүйіпсің  сүйетінсің  сүй  сенің сүйгің келеді
 сендер 
 сүйгенсіңдер  сүйіпсіңдер  сүйетінсіңдер  сүйіңдер  сендердің сүйгілерің келеді
 сіз
 сүйгенсіз  сүйіпсіз  сүйетінсіз  сүйіңіз  сіздің сүйгіңіз келеді
 сіздер
 сүйгенсіздер  сүйіпсіздер  сүйетінсіздер  сүйіңіздер  сіздердің сүйгілеріңіз келеді
 ол
 сүйген  сүйіпті  сүйетін  сүйсін  оның сүйгісі келеді
 олар
 сүйген  сүйіпті  сүйетін  сүйсін  олардың сүйгілері келеді
Отрицание
   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 сүйіп жатқан жоқпын  сүймеймін  сүймеспін  сүймек емеспін  сүймедім  сүймесем
 біз
 сүйіп жатқан жоқпыз  сүймейміз  сүймеспіз  сүймек емеспіз  сүймедік  сүймесек
 сен
 сүйіп жатқан жоқсың  сүймейсің  сүймессің  сүймек емессің  сүймедің  сүймесең
 сендер 
 сүйіп жатқан жоқсыңдар  сүймейсіңдер  сүймессіңдер  сүймек емессіңдер  сүймедіңдер  сүймесеңдер
 сіз
 сүйіп жатқан жоқсыз  сүймейсіз  сүймессіз  сүймек емессіз  сүймедіңіз  сүймесеңіз
 сіздер
 сүйіп жатқан жоқсыздар  сүймейсіздер  сүймессіздер  сүймек емессіздер  сүймедіңіздер  сүймесеңіздер
 ол
 сүйіп жатқан жоқ  сүймейді  сүймес  сүймек емес  сүймеді  сүймесе
 олар
 сүйіп жатқан жоқ  сүймейді  сүймес  сүймек емес  сүймеді  сүймесе
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 сүйген жоқпын  сүймеппін  сүймейтінмін  сүймейін  менің сүйгім келмейді
 біз
 сүйген жоқпыз  сүймеппіз  сүймейтінбіз  сүймейік  біздің сүйгіміз келмейді
 сен
 сүйген жоқсың  сүймепсің  сүймейтінсің  сүйме  сенің сүйгің келмейді
 сендер 
 сүйген жоқсыңдар  сүймепсіңдер  сүймейтінсіңдер  сүймеңдер  сендердің сүйгілерің келмейді
 сіз
 сүйген жоқсыз  сүймепсіз  сүймейтінсіз  сүймеңіз  сіздің сүйгіңіз келмейді
 сіздер
 сүйген жоқсыздар  сүймепсіздер  сүймейтінсіздер  сүймеңіздер  сіздердің сүйгілеріңіз келмейді
 ол
 сүйген жоқ  сүймепті  сүймейтін  сүймесін  оның сүйгісі келмейді
 олар
 сүйген жоқ  сүймепті  сүймейтін  сүймесін  олардың сүйгілері келмейді

Также спрягаются и другие глаголы, основа которых оканчивается на 'й'.
Возьмём для примера глаголы 'азаю, жаю, құю, сою, шаю, бәсею, еңкею, көбею, күю, серею'. Из таблиц видно, что к глаголам добавляются одинаковые суффиксы и окончания.

Твёрдые
қою қойқо+ядықой+майды қой+ған
азаюазайаза+ядыазай+майды азай+ған
жаюжайжа+ядыжай+майды жай+ған
құюқұйқұ+ядықұй+майды құй+ған
союсойсо+ядысой+майды сой+ған
шаюшайша+ядышай+майды шай+ған
Мягкие
сүюсүйсүй+едісүй+мейдісүй+ген
бәсеюбәсейбәсей+едібәсей+мейдібәсей+ген
еңкеюеңкейеңкей+едіеңкей+мейдіеңкей+ген
көбеюкөбейкөбей+едікөбей+мейдікөбей+ген
күюкүйкүй+едікүй+мейдікүй+ген
сереюсерейсерей+едісерей+мейдісерей+ген



© Татьяна Валяева,  2007–2024
 <<  Спряжение оқу, есту Вернуться к началу Спряжение қию, тию  >> 

Цвета текста на сайте             Telegram-канал «Казахский язык. Просто о сложном»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга


Авторский сайт Татьяны Валяевой