Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Производные глаголы
Залоги глагола
Неопределённая форма
Основа глагола
Общие таблицы времен
и наклонений
Настоящее время
Переходное время
Прошедшее время
Условное наклонение
Желательное наклонение
Повелительное наклонение
Будущее предположительное
Будущее время намерения
Давнопрошедшее очевидное
Давнопрошедшее неочевидное
Переходное прошедшее время
        Глаголы-исключения
Наклонения (доп.)
   Условное
   Желательное
   Повелительное

   Ударение
    Таблицы спряжения
жазу, жүзу
қуану, сену
салу, беру
ойнау, билеу
айту, кесу
бағу, тігу
жабу, тебу
оқу, есту
қою, сүю
қию, тию
баю, кею
қорқу, ірку
 Қаз 
 Qaz

Спряжение глаголов 'бағу' и 'тігу'

Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор: Татьяна Валяева

Основа приведённых здесь глаголов оканчивается на согласные 'қ' и 'к'.
При добавлении к основе глаголов суффиксов, начинающихся на гласную букву, глухие 'қ, к' переходят в звонкие 'ғ, г'.
Слово 'бағу' твёрдое, поэтому к основе глагола 'бақ' добавляются твёрдые суффиксы и окончания.
Слово 'тігу' мягкое, поэтому к основе глагола 'тік' добавляются мягкие суффиксы и окончания.

Спряжение глагола 'бағу'

   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 бағып жатырмын  бағамын  бағармын  бақпақпын  бақтым  бақсам
 біз
 бағып жатырмыз  бағамыз  бағармыз  бақпақпыз  бақтық  бақсақ
 сен
 бағып жатырсың  бағасың  бағарсың  бақпақсың  бақтың  бақсаң
 сендер 
 бағып жатырсыңдар  бағасыңдар  бағарсыңдар  бақпақсыңдар  бақтыңдар  бақсаңдар
 сіз
 бағып жатырсыз  бағасыз  бағарсыз  бақпақсыз  бақтыңыз  бақсаңыз
 сіздер
 бағып жатырсыздар  бағасыздар  бағарсыздар  бақпақсыздар  бақтыңыздар  бақсаңыздар
 ол
 бағып жатыр  бағады  бағар  бақпақ  бақты  бақса
 олар
 бағып жатыр  бағады  бағар  бақпақ  бақты  бақса
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 баққанмын  бағыппын  бағатынмын  бағайын  менің баққым келеді
 біз
 баққанбыз  бағыппыз  бағатынбыз  бағайық  біздің баққымыз келеді
 сен
 баққансың  бағыпсың  бағатынсың  бақ  сенің баққың келеді
 сендер 
 баққансыңдар  бағыпсыңдар  бағатынсыңдар  бағыңдар  сендердің баққыларың келеді
 сіз
 баққансыз  бағыпсыз  бағатынсыз  бағыңыз  сіздің баққыңыз келеді
 сіздер
 баққансыздар  бағыпсыздар  бағатынсыздар  бағыңыздар  сіздердің баққыларыңыз келеді
 ол
 баққан  бағыпты  бағатын  бақсын  оның баққысы келеді
 олар
 баққан  бағыпты  бағатын  бақсын  олардың баққылары келеді
Отрицание
   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 бағып жатқан жоқпын  бақпаймын  бақпаспын  бақпақ емеспін  бақпадым  бақпасам
 біз
 бағып жатқан жоқпыз  бақпаймыз  бақпаспыз  бақпақ емеспіз  бақпадық  бақпасақ
 сен
 бағып жатқан жоқсың  бақпайсың  бақпассың  бақпақ емессің  бақпадың  бақпасаң
 сендер 
 бағып жатқан жоқсыңдар  бақпайсыңдар  бақпассыңдар  бақпақ емессіңдер  бақпадыңдар  бақпасаңдар
 сіз
 бағып жатқан жоқсыз  бақпайсыз  бақпассыз  бақпақ емессіз  бақпадыңыз  бақпасаңыз
 сіздер
 бағып жатқан жоқсыздар  бақпайсыздар  бақпассыздар  бақпақ емессіздер  бақпадыңыздар  бақпасаңыздар
 ол
 бағып жатқан жоқ  бақпайды  бақпас  бақпақ емес  бақпады  бақпаса
 олар
 бағып жатқан жоқ  бақпайды  бақпас  бақпақ емес  бақпады  бақпаса
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 баққан жоқпын  бақпаппын  бақпайтынмын  бақпайын  менің баққым келмейді
 біз
 баққан жоқпыз  бақпаппыз  бақпайтынбыз  бақпайық  біздің баққымыз келмейді
 сен
 баққан жоқсың  бақпапсың  бақпайтынсың  бақпа  сенің баққың келмейді
 сендер 
 баққан жоқсыңдар  бақпапсыңдар  бақпайтынсыңдар  бақпаңдар  сендердің баққыларың келмейді
 сіз
 баққан жоқсыз  бақпапсыз  бақпайтынсыз  бақпаңыз  сіздің баққыңыз келмейді
 сіздер
 баққан жоқсыздар  бақпапсыздар  бақпайтынсыздар  бақпаңыздар  сіздердің баққыларыңыз келмейді
 ол
 баққан жоқ  бақпапты  бақпайтын  бақпасын  оның баққысы келмейді
 олар
 баққан жоқ  бақпапты  бақпайтын  бақпасын  олардың баққылары келмейді

Спряжение глагола 'тігу'

   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 тігіп жатырмын  тігемін  тігермін  тікпекпін  тіктім  тіксем
 біз
 тігіп жатырмыз  тігеміз  тігерміз  тікпекпіз  тіктік  тіксек
 сен
 тігіп жатырсың  тігесің  тігерсің  тікпексің  тіктің  тіксең
 сендер 
 тігіп жатырсыңдар  тігесіңдер  тігерсіңдер  тікпексіңдер  тіктіңдер  тіксеңдер
 сіз
 тігіп жатырсыз  тігесіз  тігерсіз  тікпексіз  тіктіңіз  тіксеңіз
 сіздер
 тігіп жатырсыздар  тігесіздер  тігерсіздер  тікпексіздер  тіктіңіздер  тіксеңіздер
 ол
 тігіп жатыр  тігеді  тігер  тікпек  тікті  тіксе
 олар
 тігіп жатыр  тігеді  тігер  тікпек  тікті  тіксе
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 тіккенмін  тігіппін  тігетінмін  тігейін  менің тіккім келеді
 біз
 тіккенбіз  тігіппіз  тігетінбіз  тігейік  біздің тіккіміз келеді
 сен
 тіккенсің  тігіпсің  тігетінсің  тік  сенің тіккің келеді
 сендер 
 тіккенсіңдер  тігіпсіңдер  тігетінсіңдер  тігіңдер  сендердің тіккілерің келеді
 сіз
 тіккенсіз  тігіпсіз  тігетінсіз  тігіңіз  сіздің тіккіңіз келеді
 сіздер
 тіккенсіздер  тігіпсіздер  тігетінсіздер  тігіңіздер  сіздердің тіккілеріңіз келеді
 ол
 тіккен  тігіпті  тігетін  тіксін  оның тіккісі келеді
 олар
 тіккен  тігіпті  тігетін  тіксін  олардың тіккілері келеді
Отрицание
   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 тігіп жатқан жоқпын  тікпеймін  тікпеспін  тікпек емеспін  тікпедім  тікпесем
 біз
 тігіп жатқан жоқпыз  тікпейміз  тікпеспіз  тікпек емеспіз  тікпедік  тікпесек
 сен
 тігіп жатқан жоқсың  тікпейсің  тікпессің  тікпек емессің  тікпедің  тікпесең
 сендер 
 тігіп жатқан жоқсыңдар  тікпейсіңдер  тікпессіңдер  тікпек емессіңдер  тікпедіңдер  тікпесеңдер
 сіз
 тігіп жатқан жоқсыз  тікпейсіз  тікпессіз  тікпек емессіз  тікпедіңіз  тікпесеңіз
 сіздер
 тігіп жатқан жоқсыздар  тікпейсіздер  тікпессіздер  тікпек емессіздер  тікпедіңіздер  тікпесеңіздер
 ол
 тігіп жатқан жоқ  тікпейді  тікпес  тікпек емес  тікпеді  тікпесе
 олар
 тігіп жатқан жоқ  тікпейді  тікпес  тікпек емес  тікпеді  тікпесе
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 тіккен жоқпын  тікпеппін  тікпейтінмін  тікпейін  менің тіккім келмейді
 біз
 тіккен жоқпыз  тікпеппіз  тікпейтінбіз  тікпейік  біздің тіккіміз келмейді
 сен
 тіккен жоқсың  тікпепсің  тікпейтінсің  тікпе  сенің тіккің келмейді
 сендер 
 тіккен жоқсыңдар  тікпепсіңдер  тікпейтінсіңдер  тікпеңдер  сендердің тіккілерің келмейді
 сіз
 тіккен жоқсыз  тікпепсіз  тікпейтінсіз  тікпеңіз  сіздің тіккіңіз келмейді
 сіздер
 тіккен жоқсыздар  тікпепсіздер  тікпейтінсіздер  тікпеңіздер  сіздердің тіккілеріңіз келмейді
 ол
 тіккен жоқ  тікпепті  тікпейтін  тікпесін  оның тіккісі келмейді
 олар
 тіккен жоқ  тікпепті  тікпейтін  тікпесін  олардың тіккілері келмейді

Также спрягаются и другие глаголы, основа которых оканчивается на согласные 'қ' и 'к'.
Возьмём для примера глаголы 'асығу, жолығу, сауығу, соғу, шығу, бүгу, егу, ерігу, кешігу, шегу'. Из таблиц видно, что к глаголам добавляются одинаковые суффиксы и окончания.

Твёрдые
бағу бақбағ+адыбақ+пайды бақ+қан
асығуасықасығ+адыасық+пайды асық+қан
жолығужолықжолығ+адыжолық+пайды жолық+қан
сауығусауықсауығ+адысауық+пайды сауық+қан
соғусоқсоғ+адысоқ+пайды соқ+қан
шығушықшығ+адышық+пайды шық+қан
Мягкие
тігутіктіг+едітік+пейдітік+кен
бүгубүкбүг+едібүк+пейдібүк+кен
егуекег+едіек+пейдіек+кен
ерігуерікеріг+едіерік+пейдіерік+кен
кешігукешіккешіг+едікешік+пейдікешік+кен
шегушекшег+едішек+пейдішек+кен



© Татьяна Валяева,  2007–2024
 <<  Спряжение айту, кесу Вернуться к началу Спряжение жабу, тебу  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Изучаем казахский...»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга


Авторский сайт Татьяны Валяевой