|
№1 Добавьте личные окончания. Там, где личные окончания отсутствуют, знаки подчёркивания игнорируйте.
1) Біз дүкенде тұрмыз. 2) Мен үйімнің қасында тұр_______. 3) Ол кереуетте жатыр_______.
4) Сіздер кең бөлмеде жатыр__________. 5) Сендер саябақта жүр__________. 6) Біз Медеу
мұзайдынында жүр_______. 7) Бала еденде отыр_______. 8) Мен ауруханада жатыр_______.
9) Ол аялдамада тұр_______. 10) Сіздер далада жүр__________. 11) Сіз мейрамханада отыр_______ ба?
12) Біз мұғаліммен отыр_______. 13) Сіздер дүкенде жүр__________ ме? 14) Балалар кілемде
жатыр_______ ма? 15) Сендер еденде жатыр__________ ма? 16) Сен сауда үйінде тұр_______ ба?
17) Біз қай көшеде тұр_______? 18) Кітап үстелде жатыр_______. 19) Сіз кезекте тұр_______ ба?
20) Сіздер шөпте жатыр__________.
1) Біз дүкенде тұрмыз. 2) Мен үйімнің қасында тұрмын. 3) Ол кереуетте жатыр. 4) Сіздер кең
бөлмеде жатырсыздар. 5) Сендер саябақта жүрсіңдер. 6) Біз Медеу мұзайдынында жүрміз.
7) Бала еденде отыр. 8) Мен ауруханада жатырмын. 9) Ол аялдамада тұр. 10) Сіздер далада
жүрсіздер. 11) Сіз мейрамханада отырсыз ба? 12) Біз мұғаліммен отырмыз. 13) Сіздер дүкенде
жүрсіздер ме? 14) Балалар кілемде жатыр ма? 15) Сендер еденде жатырсыңдар ма? 16) Сен
сауда үйінде тұрсың ба? 17) Біз қай көшеде тұрмыз? 18) Кітап үстелде жатыр. 19) Сіз кезекте
тұрсыз ба? 20) Сіздер шөпте жатырсыздар.
---
1) Мы находимся в магазине. 2) Я стою рядом с моим домом. 3) Он лежит в кровати. 4) Вы находитесь
в просторной комнате. 5) Вы находитесь в парке. 6) Мы находимся на катке Медео. 7) Ребёнок сидит на полу.
8) Я лежу в больнице. 9) Он стоит на остановке. 10) Вы находитесь на улице. 11) Вы в ресторане сидите?
12) Мы сидим с учителем. 13) Вы находитесь в магазине? 14) Дети находятся на ковре? 15) Вы находитесь на полу?
16) Вы находитесь в торговом доме? 17) Мы на какой улице стоим? 18) Книга лежит на столе.
19) Вы в очереди стоите? 20) Вы находитесь на траве.
Скрыть ответы
№2 К основе глаголов добавьте суффиксы «ып/iп/п» (не забывайте про исключения в присоединении этих суффиксов). Там, где нужно, измените конечную согласную на звонкую.
асығып, жаса_____, аудар_____, жап _____, өткіз_____, үйрен_____, жаз_____, істе_____, жина_____,
қара_____, сөйле_____, көрсет_____, орында_____, же_____, тазала_____, ақылдас_____, кеңес_____,
ал_____, соқ_____, серуенде_____, көр_____, іш_____, дайындал_____, ұйықта_____, сүрт_____,
тапсыр_____, күт_____, айт_____, ойна_____, тыңда_____, теп _____, сат_____, аш_____, түсін_____,
ұста_____, сөйлес_____, жібер_____, өс_____, ұмыт_____, таңда_____, бол_____, келіс_____,
шығар_____, кездес_____, демал_____.
асығып, жасап, аударып, жауып, өткізіп, үйреніп, жазып, істеп, жинап, қарап, сөйлеп, көрсетіп,
орындап, жеп, тазалап, ақылдасып, кеңесіп, алып, соғып, серуендеп, көріп, ішіп, дайындалып,
ұйықтап, сүртіп, тапсырып, күтіп, айтып, ойнап, тыңдап, теуіп, сатып, ашып, түсініп, ұстап,
сөйлесіп, жіберіп, өсіп, ұмытып, таңдап, болып, келісіп, шығарып, кездесіп, демалып.
Скрыть ответы
№3 Добавьте суффиксы «ып/iп/п» и личные окончания. Переведите на русский язык.
1) Мен көріп отырмын. 2) Сендер хабарлас_____ жүр__________.
3) Ол тыңда_____ тұр_______. 4) Сіздер жаз_____ отыр__________. 5) Біз жу_____ тұр_______. 6) Мен
дайындал_____ отыр_______. 7) Олар сөйлес_____ тұр_______. 8) Сіздер демал_____ жатыр_________.
9) Біз күт_____ тұр_______. 10) Сен биле_____ жүр_______. 11) Біз жаңа сөздерді қайтала_____
жатыр_______. 12) Балалар аулада қармен ойна_____ жүр_______. 13) Ол жақсы жауап бер_____
жатыр_______. 14) Сенің отбасың ауылда демал_____ жатыр_______ ма? 15) Мен дүкенге бар_____
жатыр_______. 16) Сіздің қызыңыз институтта оқы_____ жүр_______ ме? 17) Сен кімге телефон
соқ_____ тұр_______? 18) Далада жаңбыр жау_____ тұр_______ ма? 19) Сіз кімді күт_____ отыр_______?
20) Ол неге қуан_____ жүр_______?
1) Мен көріп отырмын. 2) Сендер хабарласып жүрсіңдер. 3) Ол тыңдап тұр. 4) Сіздер жазып
отырсыздар. 5) Біз жуып тұрмыз. 6) Мен дайындалып отырмын. 7) Олар сөйлесіп тұр.
8) Сіздер демалып жатырсыздар. 9) Біз күтіп тұрмыз. 10) Сен билеп жүрсің. 11) Біз жаңа
сөздерді қайталап жатырмыз. 12) Балалар аулада қармен ойнап жүр. 13) Ол жақсы жауап
беріп жатыр. 14) Сенің отбасың ауылда демалып жатыр ма? 15) Мен дүкенге бара жатырмын.
16) Сіздің қызыңыз институтта оқып жүр ме? 17) Сен кімге телефон соғып тұрсың? 18) Далада
жаңбыр жауып тұр ма? 19) Сіз кімді күтіп отырсыз? 20) Ол неге қуанып жүр?
---
1) Я смотрю. 2) Вы связываетесь (обмениваетесь новостями). 3) Он слушает. 4) Вы пишите.
5) Мы моем. 6) Я готовлюсь. 7) Они разговаривают. 8) Вы отдыхаете. 9) Мы ждём.
10) Ты танцуешь. 11) Мы новые слова повторяем. 12) Дети на улице со снегом играют.
13) Он хорошо отвечает. 14) Твоя семья в ауле отдыхает? 15) Я в магазин иду.
16) Ваша дочь в институте учится? 17) Ты кому звонишь? 18) На улице дождь идёт?
9) Вы кого ждёте? 20) Он чему радуется?
Скрыть ответы
№4 Из первых десяти предложений предыдущего упражнения образуйте отрицательные формы. Сначала образуйте отрицательную форму при помощи суффиксов «ған/ген, қан/кен» и отрицания «жоқ», затем с помощью суффиксов «ба, бе, па, пе, ма, ме».
Пример: Мен көріп отырмын. Мен көріп отырған жоқпын. Мен көрмей отырмын.
1) Мен көріп отырмын. 2) Сендер хабарласып жүрсіңдер. 3) Ол тыңдап тұр.
4) Сіздер жазып отырсыздар. 5) Біз жуып тұрмыз. 6) Мен дайындалып отырмын.
7) Олар сөйлесіп тұр. 8) Сіздер демалып жатырсыздар. 9) Біз күтіп тұрмыз.
10) Сен билеп жүрсің.
1) Мен көріп отырмын. Мен көріп отырған жоқпын. Мен көрмей отырмын. 2) Сендер
хабарласып жүрсіңдер. Сендер хабарласып жүрген жоқсыңдар. Сендер хабарласпай
жүрсіңдер. 3) Ол тыңдап тұр. Ол тыңдап тұрған жоқ. Ол тыңдамай тұр. 4) Сіздер жазып
отырсыздар. Сіздер жазып отырған жоқсыздар. Сіздер жазбай отырсыздар. 5) Біз жуып
тұрмыз. Біз жуып тұрған жоқпыз. Біз жумай тұрмыз. 6) Мен дайындалып отырмын. Мен
дайындалып отырған жоқпын. Мен дайындалмай отырмын. 7) Олар сөйлесіп тұр. Олар
сөйлесіп тұрған жоқ. Олар сөйлеспей тұр. 8) Сіздер демалып жатырсыздар. Сіздер демалып
жатқан жоқсыздар. Сіздер демалмай жатырсыздар. 9) Біз күтіп тұрмыз. Біз күтіп тұрған
жоқпыз. Біз күтпей тұрмыз. 10) Сен билеп жүрсің. Сен билеп жүрген жоқсың.
Сен билемей жүрсің.
Скрыть ответы
№5 Переведите на казахский язык.
1) Вы (сендер) учите казахский язык. 2) Он работает. 3) Вы (сіздер) в Астану едете.
4) Ты по телефону звонишь. 5) Я слушаю. 6) Они в комнате разговаривают.
7) Дети на улице играют? 8) Мы письмо пишем. 9) Что ты делаешь? 10) Вы (сіз) телевизор
смотрите. 11) Они спят. 12) Мы к экзамену готовимся. 13) Я иду в гости. 14) Он смотрит.
15) Мы наш дом прибираем. 16) Он стулья уносит. 17) Мы напротив магазина стоим.
18) Вы (сіздер) что делаете? 19) Я за домом жду. 20) Вы (сіз) к школе подходите.
1) Сендер қазақ тілін үйреніп жүрсіңдер. 2) Ол жұмыс істеп отыр. 3) Сіздер Астанаға бара
жатырсыздар. 4) Сен телефон соғып тұрсың. 5) Мен тыңдап тұрмын. 6) Олар бөлмеде
сөйлесіп отыр. 7) Бала далада ойнап жүр ме? 8) Біз хат жазып отырмыз. 9) Сен не істеп
жатырсың? 10) Сіз теледидар көріп отырсыз. 11) Олар ұйықтап жатыр. 12) Біз емтиханға
дайындалып жүрміз. 13) Мен қонаққа бара жатырмын. 14) Ол қарап тұр (көріп тұр).
15) Біз үйімізді жинап жатырмыз. 16) Ол орындықтарды апара жатыр. 17) Біз дүкеннің
қарсысында тұрмыз. 18) Сіздер не істеп тұрсыздар? 19) Мен үйдің артында күтіп тұрмын.
20) Сіз мектепке келе жатырсыз.
Скрыть ответы
Авторы: А.Ш. Бектурова, Ш.К Бектуров «Казахский язык для всех».
№6 (13-жаттығу, 142-бет)
Прочтите предложения. Поставьте их во множественное число и переведите на русский язык.
Образец: Мен институтта оқып жүрмін. – Біз институтта оқып жүрміз. (Я учусь в институте. Мы учимся в институте).
1) Мен институтта оқып жүрмін. 2) Студент хат оқып отыр.
3) Сен диванда ұйықтап жатырсың. 4) Мен қайда қарап тұрмын?
5) Сен еденді сүртіп жатырсың. 6) Сіз бүгін емтиханға дайындалып жатырсыз.
7) Сіз терезені жуып тұрсыз. 8) Сен саябақта [паркте] қыдырып жүрсің.
9) Мен еденді сыпырып жатырмын. 10) Ол билеп жүр.
11) Сен ойнап жүрсің. 12) Сіз дәлізде сөйлесіп тұрсыз.
13) Мен креслода демалып отырмын. 14) Серік қызын күтіп тұр.
1) Біз институтта оқып жүрміз. 2) Студенттер хат оқып отыр.
3) Сендер диванда ұйықтап жатырсыңдар. 4) Біз қайда қарап тұрмыз?
5) Сендер еденді сүртіп жатырсыңдар. 6) Сіздер бүгін емтиханға дайындалып жатырсыздар.
7) Сіздер терезені жуып тұрсыздар. 8) Сендер саябақта қыдырып жүрсіңдер.
9) Біз еденді сыпырып жатырмыз. 10) Олар билеп жүр.
11) Сендер ойнап жүрсіңдер. 12) Сіздер дәлізде сөйлесіп тұрсыздар.
13) Біз креслода демалып отырмыз. 14) Серік және Жан қыздарын күтіп тұр.
---
1) Мы учимся в институте. 2) Студенты пишут письма. 3) Вы спите на диване.
4) Куда мы смотрим? 5) Вы вытираете пол. 6) Вы сегодня готовитесь к экзаменам.
7) Вы моете окна. 8) Вы гуляете в парке. 9) Мы подметаем пол.
10) Они танцуют. 11) Вы играете. 12) Вы разговариваете в коридоре.
13) Мы отдыхаем на кресле. 14) Серик и Жан ждут своих девушек.
Скрыть ответы
№7 (16-жаттығу, 143-бет)
Вместо точек вставьте вспомогательные глаголы и переведите на русский язык.
7 а) отыр
1) Мен сабақ оқып ... . 2) Абай оқу залында ұйықтап ... . 3) Сәкен хат жазып ... .
4) Біз саябақта орындықта әңгімелесіп ... . 5) Сендер кімді күтіп ... . 6) Студенттер
бүгін емтиханға дайындалып ... . 7) Сіз мұнда не істеп ... ? 8) Сендер бөлмеде
сөйлесіп ... . 9) Біз үйімізде теледидар көріп ... . 10) Бала еденде ойнап ... .
11) Сіздер кинотеатрда не көріп ... ? 12) Сен шай ішіп ... ба? 13) Сендер алма
бағында демалып ... .
1) Мен сабақ оқып отырмын. 2) Абай оқу залында ұйықтап отыр.
3) Сәкен хат жазып отыр. 4) Біз саябақта орындықта әңгімелесіп отырмыз.
5) Сендер кімді күтіп отырсыңдар? 6) Студенттер бүгін емтиханға дайындалып
отыр. 7) Сіз мұнда не істеп отырсыз? 8) Сендер бөлмеде сөйлесіп отырсыңдар.
9) Біз үйімізде теледидар көріп отырмыз. 10) Бала еденде ойнап отыр.
11) Сіздер кинотеатрда не көріп отырсыздар? 12) Сен шай ішіп отырсың ба?
13) Сендер алма бағында демалып отырсыңдар.
---
1) Я учу уроки. 2) Абай спит в читальном зале. 3) Сакен пишет письмо.
4) Мы в парке на стульях сидим, разговариваем. 5) Вы кого ждёте?
6) Студенты сегодня готовятся к экзаменам. 7) Что вы здесь делаете?
8) Вы разговариваете в комнате. 9) Мы дома смотрим телевизор.
10) Ребёнок играет на полу. 11) Что вы смотрите в кинотеатре?
12) Ты пьёшь чай? 13) Вы отдыхаете в яблоневом саду.
Скрыть ответы
7 б) жатыр
1) Біз институтта оқып ... . 2) Мен кереуетте демалып ... . 3) Сәбит диванда ұйықтап ... .
4) Біз сурет салып ... . 5) Сендер не істеп ... ? 6) Студенттер бүгін емтихан тапсырып ... .
7) Қызым ауланы сыпырып ... . 8) Сіз маған кеңес беріп ... ба? 9) Біз үйімізді жинап ... .
10) Мен шешеме көмек беріп ... . 11) Сіздер оған қандай зат әперіп ... ?
12) Сіздер мұнда қандай жұмыс істеп ... ? 13) Сіз қай институтта оқып ... ?
1) Біз институтта оқып жатырмыз. 2) Мен кереуетте демалып жатырмын.
3) Сәбит диванда ұйықтап жатыр. 4) Біз сурет салып жатырмыз. 5) Сендер
не істеп жатырсыңдар? 6) Студенттер бүгін емтихан тапсырып жатыр.
7) Қызым ауланы сыпырып жатыр. 8) Сіз маған кеңес беріп жатырсыз ба?
9) Біз үйімізді жинап жатырмыз. 10) Мен шешеме көмек беріп жатырмын.
11) Сіздер оған қандай зат әперіп жатырсыздар? 12) Сіздер мұнда қандай
жұмыс істеп жатырсыздар? 13) Сіз қай институтта оқып жатырсыз?
---
1) Мы учимся в институте. 2) Я отдыхаю на кровати. 3) Сабит спит на диване.
4) Мы рисуем картину. 5) Что вы делаете? 6) Студенты сегодня сдают экзамены.
7) Моя дочка подметает двор. 8) Вы мне совет даёте? 9) Мы дом убираем.
10) Я помогаю маме. 11) Вы ему какие вещи доставляете/покупаете?
12) Вы здесь какую работу делаете? 13) Вы в каком институте учитесь?
Скрыть ответы
7 в) тұр
1) Марал алма бағында алма ағашына қарап ... . 2) Абзал оқу залында сөйлесіп ... .
3) Сәкен өлең айтып ... . 4) Біз үлкен залда әңгіме тыңдап ... . 5) Сендер кімді күтіп ... ?
6) Сіздер бүгін мұнда не істеп ... ? 7) Сіз дүкенде не істеп ... ? 8) Сендер не көріп ... ?
9) Біз үстімізді тазалап ... . 10) Мен сабақта тақтаның алдында есеп шығарып ... .
11) Сіздер кинотеатрдың алдында кімді тосып ... ? 12) Сәния базарда су ішіп ... .
13) Әсем дүкенде нан сатып ... . 14) Абзал бүгін ауырып ... .
1) Марал алма бағында алма ағашына қарап тұр. 2) Абзал оқу залында
сөйлесіп тұр. 3) Сәкен өлең айтып тұр. 4) Біз үлкен залда әңгіме тыңдап тұрмыз.
5) Сендер кімді күтіп тұрсыңдар? 6) Сіздер бүгін мұнда не істеп тұрсыздар?
7) Сіз дүкенде не істеп тұрсыз? 8) Сендер не көріп тұрсыңдар? 9) Біз үстімізді
тазалап тұрмыз. 10) Мен сабақта тақтаның алдында есеп шығарып тұрмын.
11) Сіздер кинотеатрдың алдында кімді тосып тұрсыздар? 12) Сәния базарда
су ішіп тұр. 13) Әсем дүкенде нан сатып тұр. 14) Абзал бүгін ауырып тұр.
---
1) Марал смотрит на яблоню в яблоневом саду. 2) Абзал разговаривает в читальном зале.
3) Сакен читает стихи. 4) Мы слушаем рассказ в большом зале. 5) Кого вы ждёте?
6) Что вы здесь делаете сегодня? 7) Что вы делаете в магазине? 8) Что вы видите?
9) Мы очищаем себя. 10) Я на уроке перед доской решаю задачу. 11) Кого вы ждёте
перед кинотеатром? 12) Сания на базаре пьёт воду. 13) Асем в магазине продаёт хлеб.
14) Абзал сегодня болеет.
Скрыть ответы
7 г) жүр
1) Мен мектепте оқып ... . 2) Біз өзеннің жанында ойнап ... . 3) Сендер өлең айтып ... .
4) Біз саябақта қыдырып ... . 5) Сендер кімді күтіп ... ? 6) Студенттер бүгін емтихан
тапсырып ... . 7) Сіз әуежайда не істеп ... ? 8) Сендер Медеуде коньки теуіп ... ме?
9) Біз үйімізді жинап ... . 10) Мен еденді сыпырып ... . 11) Сіздер ұйықтап ... ме?
12) Сен дүкенде не іздеп ... ? 13) Мен Сіздің сөзіңізді тыңдап ... .
1) Мен мектепте оқып жүрмін. 2) Біз өзеннің жанында ойнап жүрміз. 3) Сендер
өлең айтып жүрсіңдер. 4) Біз саябақта қыдырып жүрміз. 5) Сендер кімді күтіп
жүрсіңдер? 6) Студенттер бүгін емтихан тапсырып жүр. 7) Сіз әуежайда не істеп
жүрсіз? 8) Сендер Медеуде коньки теуіп жүрсіңдер ме? 9) Біз үйімізді жинап жүрміз.
10) Мен еденді сыпырып жүрмін. 11) Сіздер ұйықтап жүрсіздер ме? 12) Сен дүкенде
не іздеп жүрсің? 13) Мен сіздің сөзіңізді тыңдап жүрмін.
---
1) Я учусь в школе. 2) Мы играем у реки. 3) Вы читаете стихи. 4) Мы гуляем в парке.
5) Кого вы ждёте? 6) Студенты сегодня сдают экзамены. 7) Что вы делаете в аэропорту?
8) Вы на Медео катаетесь на коньках? 9) Мы убираем свой дом. 10) Я подметаю пол.
11) Вы спите? 12) Что ты ищешь в магазине? 13) Я слушаю ваши слова/вашу речь.
Скрыть ответы
Скачать формы для заполнения и правильные ответы в одном файле (doc)
© Татьяна Валяева, 2007–2024
|
