Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Слова, ассимиляция
Притяжат. окончания
Исходный падеж
Местный падеж
Дат.-направит. падеж
Пространствен. падежи
Родительный падеж
Винительный падеж
Родит. и винит. падежи
Притяжат. 2-ая форма
Множественное число
Вопросительные частицы
Отрицательные суффиксы
Творительный падеж
Послелоги
Служебные имена
Прилагательные
Числительные
Личные окончания
Настоящее время
Переходное время
Простое прошедшее время
Условное наклонение
Желательное наклонение
Повелительное наклонение
Будущее предполож. время
Будущее время намерения
Прошедшие времена
Глагол алу - мочь
Союзы да, де, та, те

Занимательный казахский
   Стр. 1    Стр. 2    Стр. 3
 Қаз 
 Qaz

Упражнения

К теме:  Переходное время глагола
Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор: Татьяна Валяева

№1 С глаголами
бару, істеу, тұру, үйрену, жинау, оқу, беру, демалу, есту, алу, билеу, күту, тану, жазу, пісіру, қою

составьте таблицу:

Мен
-а /-е /-й     +
-мын /-мiн
Сен
-а /-е /-й     +
-сың /-сiң
Сiздер
-а /-е /-й     +
-сыздар /-сiздер
Ол / Олар
-а /-е /-й     +
-ды /-дi
 барамын
 істе________
 тұр________
 үйрен________
 жина________
 оқы________
 бер________
 демал________
 есті________
 ал________
 биле________
 күт________
 таны________
 жаз________
 пісір________
 қой________
 барасың
 істе________
 тұр________
 үйрен________
 жина________
 оқы________
 бер________
 демал________
 есті________
 ал________
 биле________
 күт________
 таны________
 жаз________
 пісір________
 қой________
 барасыздар
 істе___________
 тұр___________
 үйрен___________
 жина___________
 оқы___________
 бер___________
 демал___________
 есті___________
 ал___________
 биле___________
 күт___________
 таны___________
 жаз___________
 пісір___________
 қой___________
 барады
 істе________
 тұр________
 үйрен________
 жина________
 оқы________
 бер________
 демал________
 есті________
 ал________
 биле________
 күт________
 таны________
 жаз________
 пісір________
 қой________


№2 Образуйте утвердительную и отрицательную формы переходного времени.
Мен барамын. Мен бармаймын.

1) Мен (бару). 2) Сен (келу). 3) Сіздер (ренжу). 4) Сіз (қарау). 5) Мен темекі (шегу). 6) Ол (болу).
7) Сен (тану). 8) Біз (ұнату). 9) Олар (көмектесу). 10) Мен (ойнау). 11) Сіздер (беру). 12) Ол (есту).
13) Сен (жазу). 14) Олар (жағу). 15) Мен (көріну). 16) Біз (шақыру). 17) Ол (билеу). 18) Сендер (айту).
19) Біз (келісу). 20) Мен (оқу). 21) Олар (ойлау). 22) Сіз (түсіну). 23) Сендер (көру). 24) Ол (соғу).
25) Сіз (отыру). 26) Сен (жеу). 27) Біз (дайындалу). 28) Сіздер (табу). 29) Мен (жинау). 30) Ол (сөйлеу).


№3 Добавьте суффиксы переходного времени и Личные окончания-1. Переведите на русский язык.
1) Ол күн сайын далада қыдырады. 2) Сіз қазақша сөйле________ бе? 3) Менің ағам
келесі жылы үйлен________. 4) Сен неге тыңдама________? 5) Кітап дүкенінде жақсы кітаптар
сатыл________ ма? 6) Сендер ертең киноға бар___________ ма? 7) Сіз қандай жыл мезгілін жақсы
көр________? 8) Сенің шешең театрға бар________ ма? 9) Тоңазытқышта біз тамақтарды сақта________.
10) Мен шашымды сабынмен жу________. 11) Ақтауға дейін поезд қанша уақыт жүр________?
12) Сен хат жаз________ ба? 13) Сіздер кешке жақын қыдыр___________ ма? 14) Жейде костюмнің
түсіне қарай таңдал________. 15) Мен Талғатпен хабарлас________. 16) Біз тамақ дайындама________.
17) Мен досымды түсінбе________. 18) Олар бүгін кел________ ме? 19) Біз үйде екі аптадан кейін
бол________. 20) Сіз тым жылдам айт________.


№4 Переведите на казахский язык.
1) Они в Астане живут. 2) Я в воскресение на базар пойду. 3) Ты его отца знаешь?
4) Мне зима очень нравится. 5) Кайрат тебе верит? 6) Вы (сендер) билеты в кино возьмёте?
7) Как вы (сіздер) проводите свободное время? 8) Мы в свободное время музыку слушаем.
9) На праздники я одеваюсь нарядно. 10) Ты Жану позвонишь? 11) Вы (сiз) казахский язык
знаете? 12) Ты сегодня что делать будешь? 13) Ты к Анар когда придёшь? 14) На выходных
твой друг в горы пойдёт? 15) На гитаре кто играет? 16) В магазине рыба продаётся?
17) Вашей дочери какие нравятся певцы? 18) Я чай люблю. 19) Он когда уезжает?
20) Мы на встрече не будем.



Авторы: А.Ш. Бектурова, Ш.К Бектуров «Казахский язык для всех».

№5 (16-жаттығу, 205-бет)
Кестедегі сөздерді пайдаланып, сөйлем құраңыз. (Составьте предложения, используя слова из таблицы).

Мен үйге хат
кішкентай саябақта [паркте]
жұмысымды тез арада
ауылдан азық-түлік
қалада жеке меншік үйде
жаз...
қыдыр...
бітір...
әкел...
тұр...
Сен ауылға жазда
емтиханға дұрыстап
әке-шешеңе ылғи
кешке жақын кітап
бүгін театрда спектакль
бар...
дайындал...
көмектес...
оқи...
көр...
Сіз газетке мақала
кішкентай көлде
бүгін бізге
ауылға зат
маған бүгін телефон
жаз...
жүз...
кел...
апар...
соғ...
Ол футболды өте жақсы
қазақша жақсы
институтты биыл
хатты бүгін
кілемнің шаңын
ойна...
біл...
бітір...
жібер...
қағ...
Біз бүгін үйді
әке-шешемізді
жұмысымызды өте
теледидарды кешке
теннис ойнауға
тазала...
ойла...
ұнат...
көр...
бар...
Сендер мына жаттығуды тез
мәтінді оңай
баланы балабақшаға
мына автобусқа күнде
қазыналық үйде
жаз...
аудар...
апар...
мін...
тұр...
Сіздер кереуетке
шай
тамақтан
құрметті қонақ
жақсылап
жат...
іш...
ал...
бол...
демал...
Олар жақсы
керемет өлең
дәмді тамақ
жұмысқа ерте
басқаларға жақсы үлгі
биле...
айт...
пісір...
бар...
бер...


№6 (16-жаттығу, 205-бет)
Іс-әрекет қазір және дағдылы жағдайда өтіп жатқандығын дәлелдеңіз. (Докажите, что действие происходит сейчас и в обычной ситуации).
Үлгі: Ол хат жазып отыр. - Ол ылғи хат жазады. (Он пишет письмо. Он всегда пишет письма).
1) Мұрат дүкеннен нан және май әкеле жатыр. 2) Біз киноға бара жатырмыз.
3) Сендер өлеңді жақсы айтып отырсыңдар. 4) Сіздер әдемі сөйлеп отырсыздар.
5) Сәбит ауыр жұмыс істеп отыр. 6) Әлия саябақта қыдырып жүр.
7) Назым емтиханды жақсы тапсырып отыр. 8) Ләззат сахнада өте жақсы билеп жатыр.
9) Алмагүл қаланы аралап жүр. 10) Сен залда теннис ойнап жатырсың.
11) Сіз Сәулені театрдың алдында күтіп тұрсыз. 12) Сіздер дәлізде қазақша сөйлесіп тұрсыздар.
13) Біз Медеу мұзайдынында коньки теуіп жүрміз.



№7 (23-жаттығу, 208-бет)
Оқып, орыс тіліне аударыңыз. (Прочитайте, переведите на русский язык).
1) Мен жақсы студентпін. Сабаққа күнде дайындаламын. Кітап оқимын, оқу залында барамын. Жақсы маман болуға тырысамын. Ал сен нашар студентсің, өйткені сен жалқаусың. Оқу оқымайсың, оқу залына, кітапханаға бармайсың, ештеңені ойламайсың.
2) Біз Медеу мұзайдынына барамыз. Коньки тебеміз, демаламыз. Үйге көңілді қайтамыз. Ал Марат ешқайда бармайды. Коньки теппейді, өйткені коньки тебуді білмейді, үйренбейді, көңілді жүрмейді.
3) Сіздің үйіңізде дүкенге әке-шешеңіз барады. Кезекке тұрады, ақшаларын төлейді, азық-түлік әкеледі. Ал сіз дүкенге бармайсыз, әке-шешеңізге көмек бермейсіз, оларды ойламайсыз. Бұл жақсы емес.
4) Сіздердің пәтеріңіз өте жақсы, кең, таза, өйткені сіздер пәтеріңізді жинайсыздар, терезелерді, есіктерді жуасыздар, еденді сыпырасыздар, кілемдеріңіздің шаңын қағасыздар. Ал сендердің пәтердің кең, бірақ таза емес, өйткені сендер оны жумайсыңдар, жиһаздың шаңын сүртпейсіңдер, еденді, кілемдерді тазаламайсыңдар. Бұл дұрыс емес.


№8 (26-жаттығу, 209-бет)
Қазақ тіліне аударыңыз. (Переведите на казахский язык).
1) Я газеты не читаю, Алия читает.
2) Ты в магазин не ходишь, твоя мама ходит.
3) Ты не живёшь в этом доме, Талгат живёт.
4) Мурат не спит на этой кровати, Асет спит.
5) Мы не смотрим телевизор, наши друзья смотрят.
6) Вы не учите казахский язык, Даша учит.
7) Они не гуляют в парке, мы гуляем.
8) Нурлан не играет в футбол, Самат и Асан играют.
9) Его мама не работает на заводе, папа работает.
10) Ты не думаешь, Салтанат думает.
11) Асель не поёт, Жанат поёт.
12) Я не знаю немецкий язык, Жибек знает.
13) Ваши родственники не живут в Омске, мои живут.
14) Ты не живёшь в частном доме, а Айгерим живёт.



№9 (30-жаттығу, 303-бет)
Жақшаның ішіндегі сөздерді пайдалана отырып, сұраққа жауап беріңіз. (Ответьте на вопрос, используя слова в скобках).
1) Сіз қонаққа жиі барасыз ба?
(мереке күндері, демалыс күндері, туған күніне, жылына, айына, аптасына бір рет, екі рет, үш рет, ...).
2) Қонаққа кімге барасыз?
(жолдастарыма, достарыма, жерлесіме, ағама, әжеме, ...).
3) Не сыйласыз?
(гүл, кітап, сағат, көйлек, орамал, ...).
4) Қонақты жиі шақырасыз ба?
(туған күніме, мереке күндері, демалыс күндері, айына бір рет, екі рет, ...).
5) Қонақтарды кім қарсы алады?
(өзім, ағам, әкем, атам, ...).
6) Қонақтарды кім шығарып салады?
(өзім, ағам, әкем, атам, ...).
7) Қандай сусындар бересіз?
(қымыз, шұбат, минералды су, шырын, сыра, ...).
8) Шайды кім құяды?
(өзім, әжем, шешем, қарындасым, сіңлім, апам, ...).
9) Салаттарды кім жасайды?
(өзім, әжем, шешем, қарындасым, сіңлім, апам, ...).
10) Жеңіл тағамдарды, ыстық тағамдарды кім пісіреді?
(өзім, әжем, шешем, қарындасым, сіңлім, апам, ...).
11) Дастарқанды кім жасайды?
(өзім, әжем, шешем, қарындасым, сіңлім, апам, ...).
12) Үстелдің үстіне қандай ыдыс-аяқ қоясыз?
(тәрелке, шанышқы, қасық, пышақ, табақ, кесе, ...).
13) Ыдыс-аяқты қалай қоясыз?
(тәрелкенің оң жағында - пышақ, сол жағында - шанышқы, ...).
14) Гүлді қайда қоясыз?
(үстелдің ортасына, серванттың үстіне, терезенің алдына, ...).
15) Қонақтарға қандай ыстық тамақ бересіз?
(бесбармақ, палау, мәнті, дүнген кеспесін, борщ, ...).
16) Қонақта адамдар көңілдерін қалай көтереді?
(би билейді, ән салады, әңгімелеседі, ойын ойнайды, домбыра, гитара тартады, ...).
17) Үй иелері қандай болу керек?
(қонақжай, көңілді, ...).



Скачать формы для заполнения и правильные ответы в одном файле (doc)



© Татьяна Валяева,  2007–2024
 <<  Упр. Настоящее время Вернуться к началу Упр. Прошедшее время  >> 

Цвета текста на сайте             Telegram-канал «Казахский язык. Просто о сложном»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга


Авторский сайт Татьяны Валяевой