|
|
Үш ұры
|
| |
Автор: Ыбырай Алтынсарин
|
Біp сарт қалаға бір есек, бір ешкі сатуға алып келеді. Ешкінің мойнында қоңырауы бар екен. Мұны үш ұры көріп, біреуі айтты:
– Мен осы сарттың өзіне білдірмей ешкісін ұрлап аламын.
Екіншісі айтты:
– Мен қолындағы есегін ұрлап аламын.
Үшіншісі айтты:
– Оның бәрі де қиын емес, мына мен сарттың өзінің үстіндегі киімін де ұрлап аламын.
Сол сөзбен бастапқы ұры сарттың артқы жағынан келіп, ешкінің мойнындағы қоңырауды алып, есектің құйрығына тақты да, ешкіні жетектеп далаға алып кетті. Біраздан соң сарт артына қараса ешкі жоқ. Сөйтіп аң–таң болып тұрғанда, екінші ұры келіп:
– Неғылып тұрсың? – деп сұрады.
Сарт:
– Ешкімді алдырдым, – деді.
Ұры айтты:
– Мен көрдім, ешкі жетектеген біреу жаңа ғана осы орманға кіріп кетті, қусаң жетесің. Сарт:
– Ендеше, құдай үшін есегімді ұстай тұр, – деп, есегін ұрыға ұстатып, өзі ағашқа жүгіріп кіргенде, бұл ұры есекті алып жөнелді.
Біраздан соң қайтып келсе, есегі тағы жоқ. Мұнан соң сарт байғұс жылап, жолға түсіп жүре берді. Сарт сөйтіп келе жатса, жол үстінде, судың жағасында жылап отырған бір адамға ұшырап, «неге жылап отырсың?» деп сұрады.
Ол кісі айтты:
– Бір байдың қызметкері едім, бай бір қапшық алтын беріп «қалаға алып бар» деп жіберіп еді. Осы судың жағасына жеткен соң дем алайыншы деп сүйеніп жатып ұйықтап кетіп, ұйқысырап абайсыз қапшықты суға итеріп жіберіппін. Енді неғыларымды білмей отырмын.
Сарт:
– Ендеше суға неге түсіп, алтыныңды алмайсың? – деді.
Кісі айтты:
– Жүзе білмегеннен судан қорқушы едім, қапшықты алып берген кісіге 20 алтын берер едім.
Сарт ойлады: «Есегім мен ешкімді алдырған үшін маған бұл Құдайдың жіберген олжасы шығар, қапшығын әперіп, 20 алтын алайын», – деп, жалмажан шешініп, киімінің бәрін тастап суға түсті. Су ішінде олай-бұлай жүзіп, тайыз жерінде жүріп іздесе де қапшық табылмады.
Біраздан соң, шаршап қайтып келсе, киімін манағы үшінші ұры алып жөнелген екен.
Три вора
Один узбек вёл продавать в город осла и козу. На шее козы был подвешен колокольчик. За узбеком следовали три вора. Один из них и говорит:
– Я у этого узбека украду козу так, что он даже знать не будет.
– А я украду ишака, – сказал второй.
– Все это не трудно сделать. А вот я у узбека одежду украду, что на нём, – сказал третий.
На этом и порешили. Первый вор подошёл сзади к узбеку, снял с козы колокольчик и привязал его к хвосту осла, а козу увёл в сторону. Через некоторое время узбек оглянулся назад, смотрит – козы нет. Когда он так стоял в недоумении, к нему подошёл второй вор и спросил:
– Чего ты тут стоишь?
– У меня увели козу,– ответил узбек.
– Я видел, как какой-то человек только что скрылся с козой вон в тот лес. Беги, догонишь его, – сказал вор.
Тогда узбек говорит ему:
– Так подержи, ради бога, осла, – и передал повод вору, а сам побежал в лес.
Только он скрылся за деревьями, как вор увёл осла. Через некоторое время узбек вернулся и увидел, что и осла его нет. Тогда он, бедный, заплакал и пошёл по дороге. Когда он шёл, то на дороге у речки видит – сидит человек и горько плачет.
– Отчего ты плачешь? – спросил его узбек.
– Я работаю у одного бая. Он мне дал мешочек золота и велел отнести в город. Дошел я до этой речки и решил отдохнуть. Прилёг и заснул. И во сне, повернувшись, столкнул мешочек в воду и теперь не знаю, что мне делать, – ответил тот человек.
– Почему же ты не лезешь в воду и не достаёшь золото?
– Плавать не умею, боюсь воды. Тому человеку, который достал бы мне мешочек, я дал бы 20 золотых.
«Мне бог, должно быть, посылает счастье за то, что у меня украли козу и осла. Надо достать его мешочек и получить 20 золотых», – подумал узбек. И, быстро сняв с себя одежду, полез в воду. Он плавал, нырял вдоль берега, но не нашёл мешочка.
Спустя некоторое время он устал и вылез на берег. Смотрит – нет одежды. Её унёс третий вор.
Перевод на русский: Н. Кальменов. «И. Алтынсарин. Собрание сочинений в трёх томах». Алма-Ата, 1975 г.
Скрыть текст
© Татьяна Валяева, 2007–2024
|
