Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Производные глаголы
Залоги глагола
Неопределённая форма
Основа глагола
Общие таблицы времен
и наклонений
Настоящее время
Переходное время
Прошедшее время
Условное наклонение
Желательное наклонение
Повелительное наклонение
Будущее предположительное
Будущее время намерения
Давнопрошедшее очевидное
Давнопрошедшее неочевидное
Переходное прошедшее время
        Глаголы-исключения
Наклонения (доп.)
   Условное
   Желательное
   Повелительное

   Ударение
    Таблицы спряжения
jazu, jüzu
quanu, senu
salu, beru
oinau, bileu
aitu, kesu
bağu, tıgu
jabu, tebu
oqu, estu
qoiu, süiu
qiu, tiu
baiu, keiu
qorqu, ırku
 Қаз
 Qaz 

Спряжение глаголов 'aitu' и 'kesu'

Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор: Татьяна Валяева

Основа приведённых здесь глаголов оканчивается на глухие согласные.
Слово 'aitu' твёрдое, поэтому к основе глагола 'ait' добавляются твёрдые суффиксы и окончания.
Слово 'kesu' мягкое, поэтому к основе глагола 'kes' добавляются мягкие суффиксы и окончания.

Спряжение глагола 'aitu'

   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 men
 aityp jatyrmyn  aitamyn  aitarmyn  aitpaqpyn  aittym  aitsam
 bız
 aityp jatyrmyz  aitamyz  aitarmyz  aitpaqpyz  aittyq  aitsaq
 sen
 aityp jatyrsyñ  aitasyñ  aitarsyñ  aitpaqsyñ  aittyñ  aitsañ
 sender 
 aityp jatyrsyñdar  aitasyñdar  aitarsyñdar  aitpaqsyñdar  aittyñdar  aitsañdar
 sız
 aityp jatyrsyz  aitasyz  aitarsyz  aitpaqsyz  aittyñyz  aitsañyz
 sızder
 aityp jatyrsyzdar  aitasyzdar  aitarsyzdar  aitpaqsyzdar  aittyñyzdar  aitsañyzdar
 ol
 aityp jatyr  aitady  aitar  aitpaq  aitty  aitsa
 olar
 aityp jatyr  aitady  aitar  aitpaq  aitty  aitsa
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 men
 aitqanmyn  aityppyn  aitatynmyn  aitaiyn  menıñ aitqym keledı
 bız
 aitqanbyz  aityppyz  aitatynbyz  aitaiyq  bızdıñ aitqymyz keledı
 sen
 aitqansyñ  aitypsyñ  aitatynsyñ  ait  senıñ aitqyñ keledı
 sender 
 aitqansyñdar  aitypsyñdar  aitatynsyñdar  aityñdar  senderdıñ aitqylaryñ keledı
 sız
 aitqansyz  aitypsyz  aitatynsyz  aityñyz  sızdıñ aitqyñyz keledı
 sızder
 aitqansyzdar  aitypsyzdar  aitatynsyzdar  aityñyzdar  sızderdıñ aitqylaryñyz keledı
 ol
 aitqan  aitypty  aitatyn  aitsyn  onyñ aitqysy keledı
 olar
 aitqan  aitypty  aitatyn  aitsyn  olartyñ aitqylary keledı
Отрицание
   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 men
 aityp jatqan joqpyn  aitpaimyn  aitpaspyn  aitpaq emespın  aitpadym  aitpasam
 bız
 aityp jatqan joqpyz  aitpaimyz  aitpaspyz  aitpaq emespız  aitpadyq  aitpasaq
 sen
 aityp jatqan joqsyñ  aitpaisyñ  aitpassyñ  aitpaq emessıñ  aitpadyñ  aitpasañ
 sender 
 aityp jatqan joqsyñdar  aitpaisyñdar  aitpassyñdar  aitpaq emessıñder  aitpadyñdar  aitpasañdar
 sız
 aityp jatqan joqsyz  aitpaisyz  aitpassyz  aitpaq emessız  aitpadyñyz  aitpasañyz
 sızder
 aityp jatqan joqsyzdar  aitpaisyzdar  aitpassyzdar  aitpaq emessızder  aitpadyñyzdar  aitpasañyzdar
 ol
 aityp jatqan joq  aitpaidy  aitpas  aitpaq emes  aitpady  aitpasa
 olar
 aityp jatqan joq  aitpaidy  aitpas  aitpaq emes  aitpady  aitpasa
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 men
 aitqan joqpyn  aitpappyn  aitpaitynmyn  aitpaiyn  menıñ aitqym kelmeidı
 bız
 aitqan joqpyz  aitpappyz  aitpaitynbyz  aitpaiyq  bızdıñ aitqymyz kelmeidı
 sen
 aitqan joqsyñ  aitpapsyñ  aitpaitynsyñ  aitpa  senıñ aitqyñ kelmeidı
 sender 
 aitqan joqsyñdar  aitpapsyñdar  aitpaitynsyñdar  aitpañdar  senderdıñ aitqylaryñ kelmeidı
 sız
 aitqan joqsyz  aitpapsyz  aitpaitynsyz  aitpañyz  sızdıñ aitqyñyz kelmeidı
 sızder
 aitqan joqsyzdar  aitpapsyzdar  aitpaitynsyzdar  aitpañyzdar  sızderdıñ aitqylaryñyz kelmeidı
 ol
 aitqan joq  aitpapty  aitpaityn  aitpasyn  onyñ aitqysy kelmeidı
 olar
 aitqan joq  aitpapty  aitpaityn  aitpasyn  olartyñ aitqylary kelmeidı

Спряжение глагола 'kesu'

   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 men
 kesıp jatyrmyn  kesemın  kesermın  kespekpın  kestım  kessem
 bız
 kesıp jatyrmyz  kesemız  kesermız  kespekpız  kestık  kessek
 sen
 kesıp jatyrsyñ  kesesıñ  kesersıñ  kespeksıñ  kestıñ  kesseñ
 sender 
 kesıp jatyrsyñdar  kesesıñder  kesersıñder  kespeksıñder  kestıñder  kesseñder
 sız
 kesıp jatyrsyz  kesesız  kesersız  kespeksız  kestıñız  kesseñız
 sızder
 kesıp jatyrsyzdar  kesesızder  kesersızder  kespeksızder  kestıñızder  kesseñızder
 ol
 kesıp jatyr  kesedı  keser  kespek  kestı  kesse
 olar
 kesıp jatyr  kesedı  keser  kespek  kestı  kesse
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 men
 keskenmın  kesıppın  kesetınmın  keseiın  menıñ keskım keledı
 bız
 keskenbız  kesıppız  kesetınbız  keseiık  bızdıñ keskımız keledı
 sen
 keskensıñ  kesıpsıñ  kesetınsıñ  kes  senıñ keskıñ keledı
 sender 
 keskensıñder  kesıpsıñder  kesetınsıñder  kesıñder  senderdıñ keskılerıñ keledı
 sız
 keskensız  kesıpsız  kesetınsız  kesıñız  sızdıñ keskıñız keledı
 sızder
 keskensızder  kesıpsızder  kesetınsızder  kesıñızder  sızderdıñ keskılerıñız keledı
 ol
 kesken  kesıptı  kesetın  kessın  onyñ keskısı keledı
 olar
 kesken  kesıptı  kesetın  kessın  olardyñ keskılerı keledı
Отрицание
   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 men
 kesıp jatqan joqpyn  kespeimın  kespespın  kespek emespın  kespedım  kespesem
 bız
 kesıp jatqan joqpyz  kespeimız  kespespız  kespek emespız  kespedık  kespesek
 sen
 kesıp jatqan joqsyñ  kespeisıñ  kespessıñ  kespek emessıñ  kespedıñ  kespeseñ
 sender 
 kesıp jatqan joqsyñdar  kespeisıñder  kespessıñder  kespek emessıñder  kespedıñder  kespeseñder
 sız
 kesıp jatqan joqsyz  kespeisız  kespessız  kespek emessız  kespedıñız  kespeseñız
 sızder
 kesıp jatqan joqsyzdar  kespeisızder  kespessızder  kespek emessızder  kespedıñızder  kespeseñızder
 ol
 kesıp jatqan joq  kespeidı  kespes  kespek emes  kespedı  kespese
 olar
 kesıp jatqan joq  kespeidı  kespes  kespek emes  kespedı  kespese
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 men
 kesken joqpyn  kespeppın  kespeitınmın  kespeiın  menıñ keskım kelmeidı
 bız
 kesken joqpyz  kespeppız  kespeitınbız  kespeiık  bızdıñ keskımız kelmeidı
 sen
 kesken joqsyñ  kespepsıñ  kespeitınsıñ  kespe  senıñ keskıñ kelmeidı
 sender 
 kesken joqsyñdar  kespepsıñder  kespeitınsıñder  kespeñder  senderdıñ keskılerıñ kelmeidı
 sız
 kesken joqsyz  kespepsız  kespeitınsız  kespeñız  sızdıñ keskıñız kelmeidı
 sızder
 kesken joqsyzdar  kespepsızder  kespeitınsızder  kespeñızder  sızderdıñ keskılerıñız kelmeidı
 ol
 kesken joq  kespeptı  kespeitın  kespesın  onyñ keskısı kelmeidı
 olar
 kesken joq  kespeptı  kespeitın  kespesın  olardyñ keskılerı kelmeidı

Также спрягаются и другие глаголы, основа которых оканчивается на глухие согласные.
Возьмём для примера глаголы 'basu, jaiğasu, jūtu, qaşu, ūşu, bırlesu, körsetu, sürtu, şeşu, ışu'. Из таблиц видно, что к глаголам добавляются одинаковые суффиксы и окончания.

Твёрдые
aituaitait+adyait+paidyait+qan
basubasbas+adybas+paidy bas+qan
jaiğasujaiğasjaiğas+adyjaiğas+paidy jaiğas+qan
jūtujūtjūt+adyjūt+paidy jūt+qan
qaşuqaşqaş+adyqaş+paidy qaş+qan
ūşuūşūş+adyūş+paidy ūş+qan
Мягкие
kesukeskes+edıkes+peidıkes+ken
bırlesubırlesbırles+edıbırles+peidıbırles+ken
körsetukörsetkörset+edıkörset+peidıkörset+ken
sürtusürtsürt+edısürt+peidısürt+ken
şeşuşeşşeş+edışeş+peidışeş+ken
ışuışış+edıış+peidıış+ken



© Татьяна Валяева,  2007–2024
 <<  Спряжение oinau, bileu Вернуться к началу Спряжение bağu, tıgu  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Изучаем казахский...»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга