Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Производные глаголы
Залоги глагола
Неопределённая форма
Основа глагола
Общие таблицы времен
и наклонений
Настоящее время
Переходное время
Прошедшее время
Условное наклонение
Желательное наклонение
Повелительное наклонение
Будущее предположительное
Будущее время намерения
Давнопрошедшее очевидное
Давнопрошедшее неочевидное
Переходное прошедшее время
        Глаголы-исключения
Наклонения (доп.)
   Условное
   Желательное
   Повелительное

   Ударение
    Таблицы спряжения
жазу, жүзу
қуану, сену
салу, беру
ойнау, билеу
айту, кесу
бағу, тігу
жабу, тебу
оқу, есту
қою, сүю
қию, тию
баю, кею
қорқу, ірку
 Қаз 
 Qaz

Спряжение глаголов 'жабу' и 'тебу'

Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор: Татьяна Валяева

Основа приведённых здесь глаголов оканчивается на 'п'.
При добавлении к основе суффиксов, начинающихся на гласную букву, а также в неопределённой форме, глухая 'п' в основе глагола переходит в звонкую 'б'. При добавлении суффиксов 'ып' или 'іп' согласная 'б' заменяется на 'у'.
Слово 'жабу' твёрдое, поэтому к основе глагола 'жап' добавляются твёрдые суффиксы и окончания.
Слово 'тебу' мягкое, поэтому к основе глагола 'теп' добавляются мягкие суффиксы и окончания.

Спряжение глагола 'жабу'

   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 жауып жатырмын  жабамын  жабармын  жаппақпын  жаптым  жапсам
 біз
 жауып жатырмыз  жабамыз  жаптық  жабармыз  жаппақпыз  жапсақ
 сен
 жауып жатырсың  жабасың  жабарсың  жаппақсың  жаптың  жапсаң
 сендер 
 жауып жатырсыңдар  жабасыңдар  жабарсыңдар  жаппақсыңдар  жаптыңдар  жапсаңдар
 сіз
 жауып жатырсыз  жабасыз  жабарсыз  жаппақсыз  жаптыңыз  жапсаңыз
 сіздер
 жауып жатырсыздар  жабасыздар  жабарсыздар  жаппақсыздар  жаптыңыздар  жапсаңыздар
 ол
 жауып жатыр  жабады  жабар  жаппақ  жапты  жапса
 олар
 жауып жатыр  жабады  жабар  жаппақ  жапты  жапса
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 жапқанмын  жауыппын  жабатынмын  жабайын  менің жапқым келеді
 біз
 жапқанбыз  жауыппыз  жабатынбыз  жабайық  біздің жапқымыз келеді
 сен
 жапқансың  жауыпсың  жабатынсың  жап  сенің жапқың келеді
 сендер 
 жапқансыңдар  жауыпсыңдар  жабатынсыңдар  жабыңдар  сендердің жапқыларың келеді
 сіз
 жапқансыз  жауыпсыз  жабатынсыз  жабыңыз  сіздің жапқыңыз келеді
 сіздер
 жапқансыздар  жауыпсыздар  жабатынсыздар  жабыңыздар  сіздердің жапқыларыңыз келеді
 ол
 жапқан  жауыпты  жабатын  жапсын  оның жапқысы келеді
 олар
 жапқан  жауыпты  жабатын  жапсын  олардың жапқылары келеді
Отрицание
   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 жауып жатқан жоқпын  жаппаймын  жаппаспын  жаппақ емеспін  жаппадым  жаппасам
 біз
 жауып жатқан жоқпыз  жаппаймыз  жаппаспыз  жаппақ емеспіз  жаппадық  жаппасақ
 сен
 жауып жатқан жоқсың  жаппайсың  жаппассың  жаппақ емессің  жаппадың  жаппасаң
 сендер 
 жауып жатқан жоқсыңдар  жаппайсыңдар  жаппассыңдар  жаппақ емессіңдер  жаппадыңдар  жаппасаңдар
 сіз
 жауып жатқан жоқсыз  жаппайсыз  жаппассыз  жаппақ емессіз  жаппадыңыз  жаппасаңыз
 сіздер
 жауып жатқан жоқсыздар  жаппайсыздар  жаппассыздар  жаппақ емессіздер  жаппадыңыздар  жаппасаңыздар
 ол
 жауып жатқан жоқ  жаппайды  жаппас  жаппақ емес  жаппады  жаппаса
 олар
 жауып жатқан жоқ  жаппайды  жаппас  жаппақ емес  жаппады  жаппаса
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 жапқан жоқпын  жаппаппын  жаппайтынмын  жаппайын  менің жапқым келмейді
 біз
 жапқан жоқпыз  жаппаппыз  жаппайтынбыз  жаппайық  біздің жапқымыз келмейді
 сен
 жапқан жоқсың  жаппапсың  жаппайтынсың  жаппа  сенің жапқың келмейді
 сендер 
 жапқан жоқсыңдар  жаппапсыңдар  жаппайтынсыңдар  жаппаңдар  сендердің жапқыларың келмейді
 сіз
 жапқан жоқсыз  жаппапсыз  жаппайтынсыз  жаппаңыз  сіздің жапқыңыз келмейді
 сіздер
 жапқан жоқсыздар  жаппапсыздар  жаппайтынсыздар  жаппаңыздар  сіздердің жапқыларыңыз келмейді
 ол
 жапқан жоқ  жаппапты  жаппайтын  жаппасын  оның жапқысы келмейді
 олар
 жапқан жоқ  жаппапты  жаппайтын  жаппасын  олардың жапқылары келмейді

Спряжение глагола 'тебу'

   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 теуіп жатырмын  тебемін  тебермін  теппекпін  тептім  тепсем
 біз
 теуіп жатырмыз  тебеміз  теберміз  теппекпіз  тептік  тепсек
 сен
 теуіп жатырсың  тебесің  теберсің  теппексің  тептің  тепсең
 сендер 
 теуіп жатырсыңдар  тебесіңдер  теберсіңдер  теппексіңдер  тептіңдер  тепсеңдер
 сіз
 теуіп жатырсыз  тебесіз  теберсіз  теппексіз  тептіңіз  тепсеңіз
 сіздер
 теуіп жатырсыздар  тебесіздер  теберсіздер  теппексіздер  тептіңіздер  тепсеңіздер
 ол
 теуіп жатыр  тебеді  тебер  теппек  тепті  тепсе
 олар
 теуіп жатыр  тебеді  тебер  теппек  тепті  тепсе
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 тепкенмін  теуіппін  тебетінмін  тебейін  менің тепкім келеді
 біз
 тепкенбіз  теуіппіз  тебетінбіз  тебейік  біздің тепкіміз келеді
 сен
 тепкенсің  теуіпсің  тебетінсің  теп  сенің тепкің келеді
 сендер 
 тепкенсіңдер  теуіпсіңдер  тебетінсіңдер  тебіңдер  сендердің тепкілерің келеді
 сіз
 тепкенсіз  теуіпсіз  тебетінсіз  тебіңіз  сіздің тепкіңіз келеді
 сіздер
 тепкенсіздер  теуіпсіздер  тебетінсіздер  тебіңіздер  сіздердің тепкілеріңіз келеді
 ол
 тепкен  теуіпті  тебетін  тепсін  оның тепкісі келеді
 олар
 тепкен  теуіпті  тебетін  тепсін  олардың тепкілері келеді
Отрицание
   Настоящее
 время
 Переходное
 время
 Будущее пред-
 полож. время
 Будущее время
 намерения
 Прошедшее
 время
 Условное
 наклонение
 мен
 теуіп жатқан жоқпын  теппеймін  теппеспін  теппек емеспін  теппедім  теппесем
 біз
 теуіп жатқан жоқпыз  теппейміз  теппеспіз  теппек емеспіз  теппедік  теппесек
 сен
 теуіп жатқан жоқсың  теппейсің  теппессің  теппек емессің  теппедің  теппесең
 сендер 
 теуіп жатқан жоқсыңдар  теппейсіңдер  теппессіңдер  теппек емессіңдер  теппедіңдер  теппесеңдер
 сіз
 теуіп жатқан жоқсыз  теппейсіз  теппессіз  теппек емессіз  теппедіңіз  теппесеңіз
 сіздер
 теуіп жатқан жоқсыздар  теппейсіздер  теппессіздер  теппек емессіздер  теппедіңіздер  теппесеңіздер
 ол
 теуіп жатқан жоқ  теппейді  теппес  теппек емес  теппеді  теппесе
 олар
 теуіп жатқан жоқ  теппейді  теппес  теппек емес  теппеді  теппесе
   Давнопрошедшее
 очевидное время
 Давнопрошедшее
 неочевидн. время
 Переходное
 прошедшее время
 Повелительное
 наклонение
 Желательное
 наклонение
 мен
 тепкен жоқпын  теппеппін  теппейтінмін  теппейін  менің тепкім келмейді
 біз
 тепкен жоқпыз  теппеппіз  теппейтінбіз  теппейік  біздің тепкіміз келмейді
 сен
 тепкен жоқсың  теппепсің  теппейтінсің  теппе  сенің тепкің келмейді
 сендер 
 тепкен жоқсыңдар  теппепсіңдер  теппейтінсіңдер  теппеңдер  сендердің тепкілерің келмейді
 сіз
 тепкен жоқсыз  теппепсіз  теппейтінсіз  теппеңіз  сіздің тепкіңіз келмейді
 сіздер
 тепкен жоқсыздар  теппепсіздер  теппейтінсіздер  теппеңіздер  сіздердің тепкілеріңіз келмейді
 ол
 тепкен жоқ  теппепті  теппейтін  теппесін  оның тепкісі келмейді
 олар
 тепкен жоқ  теппепті  теппейтін  теппесін  олардың тепкілері келмейді

Также спрягаются и другие глаголы, основа которых оканчивается на 'п'.
Возьмём для примера глаголы 'қабу, табу, шабу, кебу, өбу, себу'. Из таблиц видно, что к глаголам добавляются одинаковые суффиксы и окончания.

Твёрдые
жабу жапжаб+адыжап+пайды жап+қан
қабуқапқаб+адықап+пайды қап+қан
табутаптаб+адытап+пайды тап+қан
шабушапшаб+адышап+пайды шап+қан
Мягкие
тебутептеб+едітеп+пейдітеп+кен
кебукепкеб+едікеп+пейдікеп+кен
өбуөпөб+едіөп+пейдіөп+кен
себусепсеб+едісеп+пейдісеп+кен

При добавлении суффикса 'іп' к глаголу 'өбу' согласная 'б' в основе глагола не заменяется на 'у': 'өб+іп'.




© Татьяна Валяева,  2007–2024
 <<  Спряжение бағу, тігу Вернуться к началу Спряжение оқу, есту  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Изучаем казахский...»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга


Авторский сайт Татьяны Валяевой